Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
belakadar (V-m ap. A). Verduguillo. v. belaka.
belakadargabe. "Tímido" A.
belakadartsu. "Audaz" A.
belakaitz. "Belakaitza, pálido (AN-m) [?]" A Apend.
belakari. "Belari ou belakari, (bon ou mauvais) voilier" Dv.
1 belaki (G, AN ap. A; H), belogi (Urt II 167, Lar, HeH Voc, Dv, H, T-L), beleiki, belaiki, beloki (H).
Esponja. "Esponja, espongia, arrokia, belogia, ezpoiñia" Lar. "Belokia, belogia, belakia (G, AN), éponge. Syn.
arrokia, esponya" H. "Esponja" A, que cita a Mb. v. 3 harroki. Sartu zuen ozpiñarekin zegoen ontzi edo baso
batean itsasoaren afar edo pits-arro, esponj edo beloki zati bat eta [...] eman izandu zion Jesus maitagarriari
bere ezpañetara. Mb OtGai III 55. Emon [sic] izandu zion Jesusi belakia españetara. Mb OtGai 60 (sg. DRA,
pero no lo encontramos; sg. H: "eman izan zion Jesusi belakia ezpañetara"). Berehala laster eginik batek, belogi
bat arno minez bethe zuen, eta seska batean ezarri, eta edatera eskaini zioen. HeH Mc 15, 36 (Ker, IBk, IBe
belaki, DvHtoy belogi; Lç sponjia, He, TB esponya, Dv, Or esponja, Ol oragun). Belogi bat artu ta ozpiñez ase
zuan, ta isopo-aga batean yarririk, edatera eman zion. Ir YKBiz 506. Belogi edo esponja bat arno-minthu hartan
bustirik. Leon Io 19, 29 (LE arroki). Belakija artu ta ozpiñaz bete leban. Arriand Mt 27, 48. Aietako batek
laisterka, belaiki bat artu, ozpiñetan uieldu, seska-muturrean ezarri, ta edaten eman zion. Or MB 327. Itsasoa
nondinai ta noranai bera bakarrik muga gabe bailitzan, eta barnean beleiki aundi bat, orotatik itsasoak artua
bezala. "Spongiam". Or Aitork 159.
2 belaki (V, G ap. A; Aq 964 (G)). Tela de lona. "Angeo" Aq 964. "Lona, lienzo ordinario y grueso de que se
hacen las velas" A. Cf. BELAZKO (s.v. 1 bela). Gure Mañasi, arratsalde baten, trauskoak oñetan da
belakizko (aize-oialezko) gonea jantziarren, [...] iturriko uretan erabilli zituan eskuak oial-zorkiagaz legortuten
eioan etxeruntz. Ag Kr 102. Leka sartzeko bai prestu ere estalpe eta ganbarak gari, baba ta artoz beterik kutxa
ta belaki zarrak. J. Gamboa Arantzazu (ap. DRA).
belaki. v. 1 belaiki.
belakia (det.). "Belhakia, gâteau, hogaza" SP.
belakitu, belogitu (Lar). "Esponjar" Lar.
belakoi. v. belagoi.
belakume. v. belekume.
belakuso. "(V-gip), espantajo" A.
belamika (V-arr-och-gip, G, AN, BN), belapika, bele-fika. Ref.: A; Lh; Elexp Berg. Corneja. "Belamika,
corneille (la)" Dass-Eliss GH 1923, 490 ( Lh). v. bele. Haren gorpitza, bela piker hiriz kanporat eman eta
urtiki zuten. Tt Onsa 92. Herri zenbeitetan, hala nola Uztaritzen, "belatxa" erraten diote belamikari. Dass-Eliss
GH 1923, 490. Dena dela orotan hedatua eta ezagutua da belamika. Belea baino ttipixago, arras haren
itxurakoa da. Ib. 490. Oihanetan egiten du ohantzea belamikak. Ib. 490. Galtza batzu, asko landetako mamu edo
marika batzuek ez baitzuzketen nahiko bele-fiken iziarazteko ere. Barb Sup VII.
belamin. v. belarmin.
belan. v. berehala.
belanda. "(L), visée. Norat du belanda, vers où a-t-il sa visée, où va-t-il?. Bayonarat du belanda, il tend vers
Bayonne. (C'est une locution usitée en Labourd)" H.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
681