Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
bekokor. "(V-ple), balido de la cabra y de la oveja" A.
bekokorraka. "Balando" A.
bekor. "(V-arr), tonto" A.
bekoralda. "Toga" Lar.
bekoraldun. "Togado" Lar.
bekorotz (gral.; Aq 1043 (G), Añ), begi-gorotz (G-to), behigorotz (AN-5vill, S-saug), behikorotz (Lar, Añ),
bekotz (V-gip), pekorotz (V, G; Zam Voc), pekotz (V-gip). Ref.: A (bekorotz, begi-gorotz, beigorotz, pekorotz);
Lh (behigorotz); Iz ArOñ, UrrAnz; Etxba Eib (pekorotz); Elexp Berg (bekotz, pekotz). Boñiga, fiemo. "Boñiga,
beikorotza" Lar. "Boñiga de buey" y "estiércol" Añ. "Fiemo, boñiga. De bei + korotz, excremento de vaca" A.
"Bekorotza, excremento de vaca (V-gip)" Iz UrrAnz. "Bekóotz, boñiga" Iz ArOñ. "Pekorotz, excremento de
ganado. Específicamente, iri-korotza, ardi-korotza, auntz-korotza, diabruan korotza. Sin. kaka" Etxba Eib.
"Pekorotzak beste ez dau balio" Ib. "Abere handiaren (behi, zaldi...) kaka" Elexp Berg. Cf. beikotza, interpretado
como "albergue de vacas" en AEF 1926, 136, en una lista de "voces indicadoras de zonas pastoriles en el monte
Artia". v. gorotz. Zer esango zenduke, inzensoaren ordez satsaz edo bekorotzaz batek Jangoikoa inzensatuko
baleu? Añ MisE 248. Haren adoratzailek badute non kopeta estal ilhargi hastez, [...] non sudurra marrazta
Gangeko ligaz edo behi khorotzez. Hb Egia 60. Garbitzen dute egun guziz etxea, zola ungi karrakatuz behi
khorotzekin. Ib. 65. Ganbelu-pekotzagaz sua egiten dabelako. Izur JerOs 29. Gomuta dogu emen gagozan askok,
[...], zelan ibilten ziñean otzara zar bategaz, kale ta bidietan, idi, zaldi, asto, ta mandazañen mandoak jaurtitten
ebezan bekorotzak batuten, solorako bear zenduzala ta. Echta Jos 72. Arrañak baxen mutuba ezpalitxok esango
gaieutsokan, baña, orixe yagok ba, etxok iñogaz itz egiten, eta bere burutatik ibilten dok eta... pekotza! Kk Ab I
55. Lur-larraiñetan, urari nâsiz / bekorotz apur apurra, / eguzkitara gogor oi dute, / gai dedin isats-muturra. Or
Eus 348.
Illunkerantza estarta bakarretara yueten naz, ta bei-pekotzetan zeinbat gure kakarraldo ibilli oi dire. Kk Ab II
140.
bekorotzale, pekootzale. Repartidor de boñigas. Koipezalia ala pekootzalia? Otx 39.
bekoroztatu, pekoroztau (V-m). "Destrozar, lit.: reducir a boñiga" A. "Es palabra muy vulgar" Ib.
bekoroztu. "Bekóostu, untar con ella [la boñiga], como cemento, la era, los tabiques de ramas, etc. Bekorotza,
esixa bekoroztu ta zurittu, así se hacían los antiguos tabiques" Iz ArOñ.
bekorri. "(BN, S), plaque ou marque rouge qu'un animal, un mouton p. ex. porte au front. Id. l'animal lui-même
ainsi marqué" H, que remite a bekarra en la acepción de "rougeur, pudeur". Cf. A Morf 56: "No sé si el pueblo
dice bekorri por begi-gorri, 'de ojos rojos', como dice beterre por begi-erre de ojos ribeteados, quemados". En
AxN se explica betheriatsu (358) 'legañosa' por bekorri.
bekosi (AN-olza). Frente. "Kopeta (AN-egües), bekoski (AN-ilzarb), kopeta (AN-olza), bekosi, kopeta (ANolza)"
Bon-Ond 139. Puede tratarse de una errata por bekoski.
bekoski (G-nav, AN-ilzarb). Ref.: Bon-Ond 139; A. Frente. v. bekoki. Egitea iru krutze eskubiko biaz
andiyes lendabiskue bekoskien, bigarrena aguan, irugarrena petxoetan. CatUt 33. Zergati zeñetzen da
bekoskien? Ib. 34.
bekosko. v. bekozko.
bekostun (BeraLzM). Diadema. Neol. creado por AG en 1896, a imitación de erastun, de bekoki 'frente' y
estun 'aro, anillo' (AG 1015 nota).
bekotu. v. behekotu.
bekotz. v. bekorotz.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
672