Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Iaunaren aurka nindoala, azpikoek gaiña artu zidaten. Or Aitork 165. Elizaren barnean, norbait irrikaturik, izan
nizun bekoki arekin ondamendirako izketatzeko. Ib. 56. Postaz igorriko dautazu zenbat zor dautzudan,
ordaindurik nahi izateko aski bekokirik baldin baduzu bederen. Mde HaurB 85. Irurogei ta amar urtetsu zituela,
bere asmorik gorrienak azaltzeko bekokia izan zuen. Zait Plat 119. Ez baitzuten, nik bezala, aski bekokirik
pentsatzen zutenaren erraiteko. Larz Iru 72. Horren errateko're / badu bekokia. Mattin in Xa EzinB 110.
3. "Bekokik (sic) ez duena, sin vergüenza" VocB. Cf. supra (2).
4. Pico de aves. Industriako arranoak, bankoetako saiak, [...], zer aztaparrak dituzten orok, zer bekokia eta
zer hegalak! JE Ber 92s.
5. "(S), mauvais œil (de be(gi)-*koki, oeil coquin?)" Lh. v. bekokin (2).
- BEKOKI-BARNE. Interior de la cabeza, cerebro. Bekoki artan musu emanez / piztu zenion begia. / Argi
bizigo bekoki-barnen / ba dut, Zeunek isuria. Or BM 46.
- BEKOKI-BARRU. Interior de la cabeza, cerebro. Zeu, Yonandon beti izan zara asmatiya, ta ontxe be or
bekoki-barruan asmo garratzen bat erabilli baietz egingo neuke. Kk Ab II 139.
- BEKOKI-BEKOKIAN. En plena frente. Bartolok, itzelezko mallukada bat bekoki-bekokian emonda, siku
itxi eban, benetan ilda, gure Peru. Bilbao IpuiB 183.
- BEKOKI-HEZUR. Hueso frontal. Bekokijan ixaten ziran miñok, baña, zelakuak? esan eikian erdibitu egin
biar yakola bekoki-azurra. Kk Ab II 18.
- BEKOKI-KATILU. "Bekoki-katillua, hueso de la frente" Iz ArOñ.
- BEKOKIRAT. De frente, cara a cara. Ethorri zenean bada Cephas Antiokiarat bekhokirat lehiatu
nintzaioen. "In faciem ei resisti". He Gal 2, 11 (Lç bekhokiz resisti niezon, TB erresistatu naion bekhoz bekho,
Dv begithartera ihardetsi nioen). Haren atrebentziak etzakien non geldi; heltzen zen erraterainokoan bere
erregeri, bekhokirat, kruel bat zela. Lg I 312.
- BEKOKIZ. a) De frente, cara a cara. Ethorri izan zenean Pierris Antiokera, bekhokiz resisti niezon hari,
zeren reprehenditzeko baitzén. Lç Gal 2, 11 (He bekhokirat, TB bekhoz bekho, Dv begithartera , Bibl buruz
buru).
Abiertamente. Etxunate bizirik utziko, ez apaiz, ez moja, ez paile, ez goragokorik ere, atzematen baditute.
Geienak Biurriaren alde atera baitziran, eta bekokiz. Or QA 92.
b) Con la frente tocando el suelo. Iru Gloria aiteari, Trinidade santeari, bekokiaz lurrean etxunik. Añ EL 1 33
(EL 2 38 bekokiz zelaian etxun da).
- BEKOKIZ BEKOKI. "Bekokiz bekoki, front à front" SP.
bekokidun. "Bekhokidun, qui a du front, effronté" Dv.
bekokigabe. 1. "Bekhokigabea, timide, qui n'a pas de front. Ce mot s'emploie aussi comme substantif, timidité.
Bere bekhokigabeak galdu du, son manque d'audace l'a perdu" Dv.
2. "Bekokigabea, effronté" SP. Cf. bekoki (3).
bekokigabeki. "Effrontement" SP.
bekokigaberia. "Bekokigabetasuna, bekokigaberia, effronterie" SP.
bekokigabetasun. "Bekokigabetasuna, bekokigaberia, effronterie" SP.
bekokigabetu. "Bekokigabetzea, rendre ou devenir effronté" SP.
bekokiko (V-al, G-azp ap. A), bekokitako (V-ple ap. A). "Frontal del ganado" A.
bekokin (Lar, Hb ap. Lh, H). 1. "Becoquín, viene del Bascuence bekokia, frente, hasta la cual cubre el
'becoquín'. Txanoa, bekokina" Lar. "Bekokina, objet dont on se ceint le front, que l'on porte au front" H, que cita
a Is. "Barrette, sorte de bonnet à oreilles pendantes" Lh.
2. "(L, BN; H, Hb), mauvais œil" Lh. v. bekoki (5).
bekokitsu (Dv A). Osado, descarado. "Bekhokitsu, effronté" Dv. Betbethan, haren gogueta baratzen du
bi gizon bekokitsu eta suharren hurbiltziak. Atheka 37.
bekokitxo. Dim. de bekoki. Zeñ garbi eta gaiztakeriaren kutsugabeak dauden zure bekokitxo ille kizkurrez
apaindu ori, eta zure masalltxo gorri zoragarri oriek. Arr GB 52.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
671