Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
artean Jesusen Ama dela bekatuaren arantzik bageko lilio zuri ederra. Mb IArg II 17.
bekatugabe. (Adj.). Sin pecado; inocente. Khexagune suerte guziak, [...] nolanahikoak izan daitezen, eziñ
baititezke bekhatu-gabeak. He Gudu 151. Zure ganat esku xuri eta bekhatu gabeak altxa detzadantzat. Brtc 23
(tbn. con alguna var. en Arb Igand 197; en MarIl 51s esku garbi eta bekhatu gabeak). Jesus erru bagiak ta bere
Ama pekatu bagiak ainbeste pena ta mingarri irago bazituben euren bizi guztian. fB Ic III 267.
bekatugabetasun, pekatubagatasun. Inocencia. Pekatubagatasuneko, betiko bizitzako eta atsegiñezko
hortu atxakiya bagakoa. Ur BulaAl 36s (BulaV 23 errubagatasuneko, BulaG 553 obengabetasuneko).
bekatugile, bekatu-egile (Añ). Pecador. "Adúltero, besterenaz bekatu egillea" Añ. v. bekatugin, bekatari.
O Jinkoaren ama saintia, / Bekhatügilen ürgaitzarria, / Zük gitzatzü lagünt, bai Jinkoaren, / Baita berthütiaren /
Bihotzez maitatzen. UNLilia 5.
"Adúltero, besterenaz aragizko bekatugillea" Lar.
bekatugin, pekatugin, bekat-gin. Pecador; pecaminoso. v. bekatugile, bekatari. Zeren bekatugin gaisoak
ez dadukan bekaturako bidea egiten edo agerzen diona deabru tentatzalletzat. Mb IArg I 143. Aserretzetik
datorren bake da bekat-gin gaistoen bakea; bada [...] aser-erazten du bekat-giñak Jangoikoa. Ib. 301.
Piestazaliak dira agiriko ta ezkutuko pekatu ginak ta pekatu eraginginak. fB Olg 206. Nor da gurari deunga
ginak ta pekatu ginak ez daukazana? fB Ic II 264. Gorputz pekatugina ta ustelkorra. fB Ic III 183.
bekatugin. v. BEKATU EGIN.
bekatugintza, pekatugintza. Acto pecaminoso. Otsegin ez jakinai esatia lagunen ta ugazaben pekatugintzak
ta pekatu-eragintzak... fB Ic II 187.
bekaturantza (Hb ap. Lh), bekaturantz. Vicio. "Penchant au mal" Lh. Aztura gaxtoen ondoan, dathoz
aztur-onak; bekhaturantzen ondoan, berthuteak. Birjin 109. Aphalesgunaren kontrako bekhaturantz guziei
enferratzeko. "Vices". Ib. 292. Zertarat bada nago ni, baldin bekhaturantza galgarri hura ni baithan
erreginatzerat uzten badut? Dh 107. Hantusteari hurbildanik darraio jauzkortasuna ta pairu-eskasa; bethi kasik
elkharri datxeizko bi bekhaturantza horiek. Ib. 68. Arras suntsizazu ni baitharik hantustearen bekhaturantza itsu,
galgarria, eta finka nazazu aphalesgunean. Ib. 109.
bekaturatu (-kh- Dv), pekaturatu. Caer en pecado. "Bekhaturatu, tomber dans le péché" Dv. Gis orretan
dabillena aisa ta laster berriz ere bekaturatzen da; ta bekaturatzen, egin nai gabez Davidek ez bekaturatzeko
egiten zuenaren erdia ta laurdena ere. Mb IArg I 247. Bataitu zutenetik bekaturatzen ez den fededuna ez da
sarzen bekatuaren aiztur ta oikur gaistoen oial trabarietan. Ib. 293. Bekaturatzeko beldur ta ikar hau da
bekatutik urrun ta zeruko bidez bat dabillelako siñu ta señale ageria. Mb IArg II 46. Jaunaren itzegite oek
adierazten due, Jaunaren itza biotzean bein arturik berriz bekaturatzen danak, ez duala ez Jesukristoren umeen
marka, baizikan etsaiaren umeena. AA II 599. Jakinik ezen debru lohiak hatzematen dituen hanbat arimetan
eztela bat, erran behar bada, hastean bekhaturatzeko gogorik zuenik. Dh 73.
(Tras bere, etc.). Aotik bota duana jatera biurtzen dan txakurra bezela da, dio Espiritu Santak, berriz bere
bekaturatzen dan zentzugabea. AA III 599.
(Trans.). Llevar al pecado, hacer pecar. Zenbat alegin egiten dituan Infernuko deabru gure etsaiak, justuak
pekaturatzeko. Gco I 452. Arima inozenteak pekaturatu, donzella tristeak ezaindu ta beinbere gauza on bat esan
ta egin bage bizi direanak. Añ MisE 173. Balaanek eman zion konsejuba Erregiari gerla egin ziozela
emaztekiyekin, eben edertasuna, danza eta mugimendubekin bekaturatuko zittuztenekin (Zugarramurdi, 1875).
ETZ 297. Zure eskuak, naiz zure oñak pekaturatzen bazaitu, ebaki ta zuregandik erauzi. MAtx Gazt 48.
bekatutasun. Iniquidad. Iainkoaren miserikordiari iguriki behar gaizko, bekhatutasun hau iragan dadin
eta biziak hilkizuntasuna irets dezan artean. SP Imit I 22, 5 (Ch inikitatea, Mst inikitate).
bekatutegi, bekategi. 1. Lugar de pecado. Mundu galdu hau bekatutegi galgarria da. Mb IArg I 239.
Bekaturako bidea ematen du, dagila gaizkiren bat norbaiti esaten edo adirazten dionak, bai ta bekategia ez
dakienari agerzen dionak ere. Ib. 140.
2. pekatutegi. Conjunto de pecados. Nasaitasun au guztiau, dinot, edo, [...], pekatutegi au guztiau ez
eskrupulutzat, ez konpesakizuntzat bere artuten ez ditubeenak, dira, plazaan piestia egiten dabeenak. fB Olg 53.
Zazpi pekatu oneek, bakotxak bere aldran pekatu tegi andija, ta gurari tegi andija daukeelako, imini jakuen
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
665