Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Hil 121. Da artzia resoluzio firme bat ez berriz bekatuik iteko. CatUlz 42. O zoritxarreko pekatua! ai beiñere
pekaturik egin ez banu! ArgiDL 34. Baina guk ezkenuen bekaturik egin. Arti MaldanB 208. Norbaiti pekaturik
egiten erakutsi al diozu? MAtx Gazt 85.
v. tbn. Mat 216. Harb 312. Arg DevB 182. Tt Onsa 38. FPrS 33. Brtc 164. Mg CC 123. Añ EL 1 124. CatB 66.
JesBih 440. CatLuz 32. Jaur 117. Lard 414. Hb Egia 79. Dv LEd 106. CatS 13. CatJauf 44.
Pekaturik egin: Gco II 47. fB Ic II 237. JJMg BasEsc 30. Astar II 72. CatBus 47. Ur MarIl 5. Itz Azald 89. KIkG
74. Ir YKBiz 104.
b) (Con egin part. en función de adj.). "(Pecado de) comisión, bekatu egindeko, egina" Añ.
- BEKATU EGINDEKO. "(Pecado de) comisión, bekatu egindeko, egina" Añ.
- BEKATU EGINARAZI. Hacer pecar. v. BEKATU ERAGIN. Bekhatu eginarazi balin badiote, eta hainitz
eginarazi balin badiote, orduan egiten du egin-ahala, hekien lotsarazteko. Jnn SBi 95.
- BEKATU ERAGIN. Hacer pecar. Segur bada bekhatu eraginen dioela hala egoiteaz. Harb 169. Luziferrek,
Deabru buruzagiak eta kapitainak, emaiten du halaber zenbait Aingiru gaixto eta Deabru tentatzeko eta bekhatu
eragiteko. Ax 557s (V 356). Jaungoikoak eman ziran naturalak eragin dit pekatu. OA 135. Nork eragin zioten
[Adam eta Evari] bekhatua? CatLav 42 (V 29). Jangoikoaren begietan berebat da besteri ark bekatu eragitea
edo egiteko bidetan hura ezarzea. Mb IArg I 144. Emengo onra, interes ta gusto, pekatu eragin didatenak zer
dira? Cb Eg II 61. Aingeru gaizto oek dira deabruaren aingeruak edo demonioak, gizonai bekatu eragiten edo
bekaturako tentatzen diardutenak. Ub 8s. Gorputzeko izatian lagundu beeben bere, kendu gura leuke arimakua,
pekatu eragiñaz. CrIc 66. Ekin eutseen guztijak gizon ari, goitu edo benzidu eben, eragin eutsen pekatu, ta
galduerazo grazija. Mg CO 116. Zerk pekatu eragin edo Jaungoikoaren legea ausi eragiten digu? Gco II 4.
Orpoz orpo zerraikion emakume gaizto ura bekatu eragiteko, eta onen atzaparretan kapa utzirik iges egin zuan
etxetik. AA III 486. Bere erregu eta palakuakiñ eragiñ zidan bekatu. Ib. 533. Piestati euneti iru juaten ez dira
pekatu egin edo eragin bagarik. fB Olg 188. Jaungoikuaren gorroto andikua da, inori pekatu eragitia, nai
pekatu egiteko bidia emotia. fB Ic I 91. Zeure aragijak pekatu eragin gura deutsunian. Ur MarIl 20. Onekin
Israeltarrak, beren gaiztakeriari zegokion kastigua artu zuten; ez ordea, oiei bekatu eragin zieten Moab eta
Madiantarrak. Lard 104. Eskandaluagaz, zein dan berba edo egikera guztia, osoro ona eta arteza ez dana,
besteai pekatu eragiteko oña emoten deutsena. Itz Azald 101. Guzurraz erain arren pekatu oneri, / Beste batek
burua ausikotzu zeuri. Enb 80.
- BEKATU-ERAGINGIN. Que induce a pecar. Piestazaliak dira agiriko ta ezkutuko pekatu ginak ta pekatu
eraginginak. fB Olg 206.
- BEKATU-ERAGINTZA. Inducción al pecado. Otsegin ez jakinai esatia lagunen ta ugazaben pekatugintzak
ta pekatu-eragintzak... fB Ic II 187.
- BEKATU ERAILE. Pecado mortal. Begiratu egizu, jausi ete zarian iñoz pekatu illgilla, eralla edo mortalen
baten. Ur MarIl 26. Erregutu Marijari bijotzez ta gogotik pekatu eralla edo mortalian dagozanak gaitik. Ib. 6.
Kondenauen infernua da, pekatu eralla edo mortalean ilten diranak doazan lekua. Itz Azald 41.
- BEKATU ERAZO. Hacer pecar. v. BEKATU ERAGIN. Eztot neure bizijan deseo loirik euki, ez inor
galzeko bere, edo inori pekatu erazoteko intenzinoerik euki. Astar II 145. Entzun eztaijen, pekatu erazo al leijuen
gauzarik. Ib. 96.
- BEKATU HERIOTSU. Pecado mortal. Adimentua duenak eta sakramentu au bekatu eriotsuan edo
mortalan artzen badu, bekatu egiten du? Legaz 38.
- BEKATU GAIXTO. "Bekhatu gaixtua (S-saug), le diable" Lh.
- BEKATU-GAUZA. Cosa pecaminosa. Jangoikuak eragozten dabenian pekatu gauzaren bat, eragozten bere
dau jartia pekatu egiteko peligru ezagutuban. Mg CO 127. Emeko atsegin zoroetan eta bekatu gauzeetan lasa
emon da, etse au infernurako egiteko. Añ EL 2 76.
- BEKATU HILGARRI. Pecado mortal. Gauza andijan badaukazu bide bagarik deungatzat, izango da pekatu
andija, illgarrija edo mortala. fB Ic II 220. Alan kastigetan badau edozein pekatu illgarri edo mortal. fB Ic III
362. Pekatu illgarri edo mortal eta benial edo ez-illkorra zertan berezitzen diran erakusten. Aran SIgn 62.
Eragozten da ernegua edo Jaungoikoaren eta bere santuen kontrako berba iraingarriak esatea; eta au da pekatu
ilgarria edo mortala. Itz Azald 88. Arteztasunari uts egiten badeutso gauza andiyan, izango da pekatu andiya
edo ilgarria, txikian bada, pekatu txikia edo arina. Ib. 89.
- BEKATU HILGILE. Pecado mortal. Begiratu egizu, jausi ete zarian iñoz pekatu illgilla, eralla edo
mortalen baten. Ur MarIl 26.
- BEKATU HILKOR. Pecado mortal. Bereala konfesa zaite gaur, asmetan badozu zeure ariman bekatu ilkor,
eriotzko edo mortalen bat. Añ EL 1 27. Alan egiten ez badabe egiten dabe pekatu ilkor eta astuna. Itz Azald 13.
Pekatu aundi edo ilkorra egin duenak beste biderik ez dauka: edo aitortza edo betiko ondamena. ArgiDL 23.
- BEKATU JATORRIZKO. v. JATORRIZKO BEKATU.
- BEKATU KAPITAL. Pecado capital. v. BEKATU BURUTAR. Cf. Añ: "Pecado capital: (c.) bekatuen burua,
burukoia, sustraia, iturria; (AN) zaña". Pekatu kapitalak dira zazpi. Bet 14. Zazpi pekatu kapitalak, zeñai
deitzen zaizten pekatu mortalak, dirade oek. OA 98. Pekatu Kapitalak edo besteen sustraiak dira zazpi. Cb CatV
55. --Bekatü kapitalak bethi mortal direa? --Ez, batzütan mortal dira, eta batzütan benial. CatLan 112. Bat-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
660