Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
du bere libertatea? CatLav 43 (V 29). Nork egiten du bekatu fedearen kontra? El 50. Pekatu egiteko okasio
guztietatik. Iraz 63. Aitortzen natzaio Jainko aalguzikoari, [...], pekatu egin dedala geiegi, gogoz, hitzez ta
egitez. CatBurg 46s. Enganio komun bat da oraiño bekhatu egiñ-ondoan sentitzen den beldurtasun eta truble
hori, bertute bat dela uste izatea. He Gudu 51. bekhatü egin dit, Jauna. Mst III 52, 3. Adanek egiñ eban itxurik
bekatu, / Aren da gure kulpak damu ditugu. Acto 29. Zure begietan ta nere zeruko Aitaren kontra pekatu egin
det. Cb Eg III 291. Emen ez da, Adanek bekatu egin ta galdu ginduen ezkero, nekerik bageko bizitzik. Mb IArg I
303. Nola izan dukezu bekhokia bekhatu egiteko Jaunaren begietan, [...], intres zikhin baten gatik? Lg I 272. Eta
ondórean oráño ere bekátu egínes eman diógu motibo asarrátzeko dóble gure kontra. LE Ong 123r. Jakiteko ea
non, noiz, nola eta zertan egin dugun bekhatu. Brtc 160.
(s. XIX) Haur inozent bat baliz / Batheia ahal niro / Bekatü egin ezpalü / salba ahal niro. Xarlem 949.
Neskatx anima, honra ta estimazio guzia mundurako galdu duanak bekatu eginda, bere maitatzallearen
palsakeria ezagututa, [...]. Damu du bekatu egiña. Mg CC 169. Pekatu egiebanian gogortu, arantzatu ta lartu
jakola lur berez bigun ta samurra zana. Mg PAb 149. Damu dot bekatu egiña; damu dot biotz guztitik zu iraindu
izana. Añ EL 1 143. Emakumeari naikunde lizunez begiratzen dionak, bekatu egiten du bere biotzean. AA II 133.
Ez othe haiz bada egundaino nihorentzat izan bekhatu egiteko bide ta okhasione, hire solasez, hire harrokeriez,
hire arinkeriez? Dh 186. Seinoriak berak gura eukian pekatu egin Josegaz. fB Ic II 230. Egiten dau pekatu,
Jaungoikua biar eztan moduban adoretan dabenak. Astar II 36. Jaun erretora barda / izan gutuzu tentaturik, /
bekatu egitera / ezinago bortxaturik. AstLas 46. Nahiz bekhatu egin duen, bizkitartean ez ditu ukhatu Aita eta
Semea eta Izpiritu Saindua. JesBih 462. Nahi balinbagira hil eta salbatü, / Arte huntan behar gira kunbertitü, /
Bekhatü egiteko kostüma kitatü, / Leheneko eginetzaz nigarretan sarthü. Etch 652 (tbn. con alguna var., en
Bordel 191). Ez zagoz munduan olgetako, jateko, jantziteko, atsedetako eta askozaz gitxijago pekatu egiteko. Ur
MarIl 11. Zuen artean bekatu egin gaberik bada, arria bota bizaio. Lard 413. Ai legez zorigaixtoko orena
zeinetan bekhatu egiten hasi bainintzan! Dv LEd 129. Nork bekatu egiten du mandamentu konen kontra? CatSal
43 (CatR 43 bekatu egiten, CatAe 42 bekatu eiten). Pekatu egin-ta galduak giñan / erremeiorik ezpazen, /
konfesatuta barkatzen dira, / premiya degunak guazen. Xe 321. Pekatu egiteko lotsatu bear da eta ez
konpesatzeko. Zab Gabon 73. Pekatu egin baño obeki degu ill. AB AmaE 401. Aingeruak zeruan pekatu egiñ
zuen, Adanek paradisoan eta Judasek Jesukristoren eskolan. Arr May 36. Galdetzen zioten barkhamendu
zeruari, lurrari, aingeruei eta bekhatu egiten ikusi zuten gauza guziei. Jnn SBi 76. O Maria, mündü huntako
hungaitzen artian, othoi bekhatü egitetik begira gitzatzü. Ip Hil 123. Euren [protestanteen] arteko bat da:
"sinistu egizu eta pekatu egizu" edo "sinisteak bakarrik santu egiten dabela". Itz Azald 47.
(s. XX) Medisentziaz bekhatu egiten da, lagunaren hutsak beharrik gabe agertuz. CatJauf 82. Nik indutela
bekatu, pensamentuz, itzez eta obraz. CatUlz 5. U, u, u, / egin badet pekatu, / ederki det pagatu, / artu ala
txukatu. JanEd II 36. Nor nahirentzat herra daukanak egiten baitu bekatu. Ox 62. Nik agindu gustijak eztuataz
bete, / Baña ortan pekatu egiten dok euk be. Enb 124. Adan formadu zanian / Lenengo lurrian / Pekatu egin
eban / Paradisu [e]ternalian. Balad 193. Apaiza ari zan, pekatu egin / ta gorde oi dunarentzat: / neretzat jator
itzegin arren, / nik ez itz aiek neretzat. Or Eus 122. Aita, pekatu egin dut zeruaren aurka ta zure aurrean; eztut
gaurgero merezi zure seme deitzea. Ir YKBiz 301. Bainan dolu dut, baitakit egin dutala bekatu. Iratz 101. Behin
Josepek ez baitzion onhartu harekin bekhatu egitea, gezurrez zikhindu zuen eta preso sar-arazi. Zerb IxtS 26.
Jaun pastorea, ea aholku bat emango didazun Jaungoikoarekin baketzekotz, bekatu egin dut eta: nere emaztea
hil dut. Mde Pr 74s. Ondo dagola derizkiot nik / multa sendoak kentzia, / Pekatu egiten dun guziak / bear du
penitentzia. Basarri 171. Zeiñek egin zuen pekatu, berak ala bere gurasoek, au itsu jaio zedin? Vill Jaink 105.
Zure buruarekin pekatu egiñaz, Jaungoikoak eman dizun biziaren iturria ondatzen dezu. MAtx Gazt 43.
Burutikan gerade / ziaro ariñak, / da uste ez degula / pekatu egiñak. Uzt Sas 299.
(Bekaturik e., en oraciones negativas, condicionales o interrogativas). Cf. bekatu ez egin SP Phil 363, Xarlem
949, AA III 527, Añ EL 2 12, CatJauf 22, pekatu ez egin OA 160, fB Ic II 230, JJMg BasEsc 59, Astar II 33,
CatLlo 60, Osk Kurl 162. Huná, sendatu aiz: gehiago bekhaturik eztagiala. "Ne peche plus désormais". Lç Io
5, 14 (He, LE, TB, Dv, EvS, Leon, IBk, IBe bek(h)aturik, Or, Ker pekaturik; Ol ogenik). Bekhaturik eztagien
munduko bizitzean. EZ Man I 17. Agian aste batez edo biaz egoiten gara bekhaturik egin gabe; baiña urthe
batez eta hamarrez bekhatutan. Ax 464 (V 301). Hartan bekhaturik egin baduzu, eska zakizko barkhamendu. SP
Phil 116. Daukat proposito firmea ez geiago bekaturik egiteko, apartatzeko okasinoetatik zeu ofenditzekoetatik.
CatAnz 1. Bekhaturik egin gabe bizitzeko. Gç 35. Gizonak arren eztü egin bekhatürik, Deebriak eragin derionaz
geroz? Bp I 53. Bekhatua ezin maita baitezake eta ezin egin bekhaturik. CatLav 27 (V 21). Bihotzak bekhaturik
eziñ egin baidezake. He Gudu 90. Sekulan bekaturik egin ezpalute bezain lasai bizitzea. Mb IArg I 247. Gurako
gendukian ondo bizi ta pekaturik egin ez. Cb Eg II 55. Bekhatürik egin bazian bere khorpitzian galtho ziala
pürga ledian arima. Egiat 177. Arimaren salbátzeas, ta por konsigiente ez bekaturik egiteas. LE Prog 106.
Pekaturik egin edo konsentidu baga. Mg CO 123. Baña baldiñ zure deretxoa argitzeko, ta ongi agertzeko asko
esan nai bazuen juramentu eragiteak, etzenduan bekaturik egiñ. AA III 555. Nola atrebi ninteke beraz
bekhaturik egiterat nere Jainkoaren presentzian? Dh 204. Orregaz pekaturik egiñik badaukat? AB AmaE 260.
Zerura joateko bi bide bakarrak daude; edo pekaturik ez egitea, edo ta penitenzia. Arr May 76. Etzuen niholazere
nahi nihork haren gatik bekhaturik egin zezan. Jnn SBi 40. Hitzemaiten dizüt bekhatürik haboro ez egitia. Ip
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
659