Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
behintzat. SP Imit I 21, 3. Gauza espiritualez elkharren artean solhas egiteak eztu arimaren probetxua guti
aitzinatzen, noiz ere behintzat borondatez eta gogoz kide direnak elkharganatzen baitira Iainkoaren ohoretan.
Ib. 10, 2. Bertze alde, nahiz den gizona gezurtia da, flakoa, nihon ezin egona, leun eta erorkorra hitzetan
behintzat geienik; hala non nekhez berehala zinetsi behar baitira egia diruditen gauzak. (Interpr?). "Inestabilis
& labens maxime in verbis". SP Imit III 45, 3. Nik behintzat aithortzen dut paubre eta miserable naizela. Gç 54.
Nik behintzat, egia derradan, oraino eztut ikhusi, ez entzun, Eskualdunik ezin mintzatuz gelditu dela. ES 166. Eta
orregaitikan ere baizirudien illuntasunean bildurik zegoala; edo beintzat illuntasuna argiari alderen batetik
bazitzekala. Lar SAgust 6. Atsegin det berori orrelaxe ikustea: onik dago eta ederrik, dirudienez beintzat. Lar DT
LVI. Xori baten hegal-kolpeak, arribera baten goaiak edo supherna biolentak abisatzen zaituztela, behiñtzat zure
bizia are lausterrago dohala. He Gudu 140. Itsu arkitzen dira gutatik beinzat anitz. Mb IArg I 221. Jentilak
berak egungo egunean ere badira berreun milloi beinzat eta denbor luzean izandu dira sei eun milloi ta geiago.
Ib. 343. Igaro guzitik orañ zer daukat nik? Ezer ez: beñzat gustorik batere ez. Cb Eg II 92. Josuek zorrozki
gomendatu zuen ez behintzat deusik hartzeaz hiri hartan. Lg I 190. Eta ezpadaike belauriko, benzáit bestitzen
bidanábar, emán Jangoikoari gráziak bere benefizio guziés. LE Prog 96. Eleizkizunetara joan ezin danak, Meza
oso bat beinzat [...] enzun dezala. Ub 183.
(s. XIX) Zure baitan dut ezarria / Betikotzat / Ene esperantza guzia / Nik behintzat, / Jerusalem zerukoa.
Monho 88. Sarri konfesoreak enzun dituen, beinzat bai erakurri, bekatuak. Mg CC 130. Oek nai ta ez bezala
izango dituzte, geienez beintzat, tentazio ta eragozgarri andiak. Ib. 235. Ez dira alkar ikusten, beintzat berba
egiteko moduban. Mg CO 78. Ezteutse itandu gura gizon jakitunai, ta beintzat ez garbiro. Ib. 248. Etxatzu aterik
itxiko beintzat etxe onetan. Mg PAb 113. Dauzkan doaiak [...] berez dituela pensatzea; edo beinzat bereak edo
berezkoak balitu bezela poztutzea. Gco II 22. Ezpagindue ortaráko ausardiarík, edo eskaidarík, bentzáit
beargindue zerbitzátu obra ta trabajuéki. LE Ong 26r. Etziran zentzatu, geienak beintzat, aginte onekin ere. AA
I 477. Ezta gauz onik batere egiten duanik, bear bezala beintzat. AA III 432. Eztuela, askotan behintzat, behar
den atzartasuna. Dh 142. Orregaitik aozko berbaak, ez dabee balijo, beintzat luurreko justizijagaz obligeetako
ezkontzara. JJMg BasEsc 250. Nik beintzat ez neuntsan sinistuko asko. Zav Fab RIEV 1907, 91. Ez daudeenak
gura munduko onrarik, [...] edo beintzat euretan biyotza ifini eztaudeenak. CatLlo 86. --Ikusiko dezu beti beren
buruan garbitzen ari dirala. --Txerriak beintzat ez. --Baita txerriak ere. It Dial 34 (Dv behintzat, Ur beintzat; Ip
beren (posible errata por berere)). Behintzat nihor ezda handi egiazki, / Ezbadu sinhestea beiratzen arthoski. Hb
Esk 114. Eskatutako lekua, beintzat, eman zien. Lard 157. Ez du lurrak aberearen hatza baino etsai handiagorik;
behintzat buztin lurrak diren tokietan. Dv Dial 62. Iñoiz pasatzen dira [ezpaiñak] / lore polit bitzat, / zerbaitez
apartetik / ikusita beintzat. Bil 60. Sekulan alako aitzurketarik etzuan egin, beintzat ain aberatsik. Bv AsL 127.
Alperkeriak ez dau lekurik / Ez beintzat zure lurrian. AB AmaE 21. Lenago adierazo bear deustazu, zuk
ezagututen dozula errelijinoa, beintzat dakizula katezismoa edo sinistamenen liburua. Itz Azald 13.
(s. XX) --Erri au, beste edozeñ añakoa edo obea da. --Gaur bai beintzat. Ag Kr 217. Nork eztitu ezagutzen,
sukaldetik jaiki gabe, arpegiz beintzat, Donostiko endorea, Zumarragako txistularia, Txolo Potxolo bilbotarra?
Ag G 249. Eta, dana dala, Iñazio Mari ta Mikalla ezkondu ziran beintzat eta ezkonduak gelditu ziran betiko. Ib.
42. Eri au, eri bikoitz edo irukoitz au sendaezina ezpada, sendagaitza bada beintzat. A Ardi 98. Edonok daki,
buru pitin baten jabe bada beintzat, ospe onak uste dan baño diru geiago balijo ixaten daula. Kk Ab I 96. Zure
etxean artzean jaun aundi bateri egiten diozun arrera ona, egingo al diozu beintzat, jaun guztien Jaunari.
ArgiDL 47. Orain ere igesegingo ote zun? Iges egin edo libratu beintzat bai. Or SCruz 38. Urtiak daun egunik /
Ospetsuena, / Euzkelerrian beintzat, / Gabon eguna. Enb 96. Orai behintzat, ez lukete opor osorik nahi. JE Ber
16. Baña, ordukoz beintzat, gorde egin eban kurrukea kolkuan erazko abagadunea etorri eikijon artian. Otx 36.
Bestela jasak ez beza, beintzat, / zabalik dagola, busti. Or Eus 316. Janaririk bearrena --naiz lurmen, naiz elur--
/ artoa da; artatik beintzat ez luke bear xur. Ib. 45. Orretan truketzalleak nai salerosleak irabazpiderik eztauke,
zuzenik beintzat. Eguzk GizAuz 56. I ainbeste bagaituk, beintzat, edozertan. TAg Uzt 48. Beste gizeraile ororen
gehien eta buru baitzen hura, buruhandi ez zenetan behintzat: ezen edariari emana zen zoritxarrez. Mde Pr 136.
Nork proba zezaken ezkontz-nahastean kutsutua zegonik? Piarresek ez beintzat, au mendian baitzegon. Etxde JJ
135. Gaurko nere utsune onek ez al du berez, eta besterik gabe, aski balio? Ez al du beintzat asko adirazten?
Txill Let 24. Etxeetatik urtenaz, emakumerik geienak, Arranegikoak beintzat, kaiganeetan agiri ziran. Erkiag
Arran 162. Erbirik ez daukalako ez da izango beintzat, Jauna! Bilbao IpuiB 134. Zer zala uste dozue bere eukite
guztia? Etxetxo bat, bei bat, iru lau ollo ta solotxo bat gitxienez beintzat, esango deustazue, bear bada. Ib. 115.
Eztakit egia izango dan, baña diñuena da baintzat. SM Zirik 105. Zerue ta diru apur bat irebazteko be bier
pixkat eittie gure ba, al dan artien beintxet. In Alzola Atalak 93. Zuk ori badakizu / nik baño lenago, / ni ondo
asko beintzat / aspertuta nago, / txalua asko baño / dirurik eztago. Uzt Noiz 38. Nere bizi hau nik beintzat ez
deramat / lehen hartua galdurik. Xanpun in Xa EzinB 122. Behin behintzat, besterik ez bada, gure alda-nahiak
aurkitu du non ase. MIH 320. Bere [Etxepareren] hizkera eta bertsolana euskalaririk gehienek ukitu behintzat
egin dute. Ib. 283.
v. tbn. (para autores septentrionales) Hm 129. Ch III 40, 6. StPierre 31. Larre in Xa Odol 15.
2. (V, G, AN, BN-baig ap. A (s.v. behinik bat); Añ, Dv (V)). (Empleado para reforzar, asegurar, confirmar,
etc.). Ciertamente, en verdad, sin duda. "Caue facias, begirautzu behintzat egitetik" Urt IV 325. "(Sí) por cierto:
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
630