Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
beina. v. berina; baina.
behinala. En cierta ocasión. v. behiala, behinola. Gogoan dauka, gari lotzen / Arripiltzarren beiñala, [...]
suge-miztoa --zanpatu nonbait-- / zangoan suma zuala. Or Eus 317.
beinan. v. baina.
beinar. v. bidenabar.
beinardi (-iñ- G-goi ap. A). "Oveja de dos a tres años" A. "Bein-ardi" Izt C 167 (en una lista de ovinos).
"Beinardia" Ib. 221 (en una lista de productos de la oveja).
behinbat (V-m ap. A). 1. Por lo menos, al menos. "Zoro-moro ori beinbat aukera bizi da (V-m), loco o no
loco, lo cierto es que ése vive a pedir de boca" A s.v. zoro. v. behintzat. Artazitxuneko alarguna zan, edo
beinbat, izen orregaz ezagutua. Erkiag Arran 138.
2. "(V, G, AN), por cierto" A. "(V), ciertamente" A Morf 693.
behinen (V-ger ap. A Apend). Primero, principal. "Beiñena, el principal" A Apend. Zure opaimaien
aurrean auzpezturik gauzakazu: [...] gazterik beñenak oro eta nerau Tzeuren yaupari au. Zait Sof 57. Iainko
izkutu ori guk gure oroimenean gertaraztea ipintzen du Loiolak otoitzaldian eginkizunik beiñena. Or QA 155.
Parapsikologiak erabaki behar dituen hauzi behinenak jaukitzen dituzte espiritisten sinespenek. Mde Pr 343.
Haurra eskolara joatera uzten bazuen hasieran, bizitza berriarekiko problema behinenak zuzendu artean, bere
eskumenean edukiko zuen beti. Mde HaurB 46. Gure euskeraren aldeko gudari berriak, egunero, orduoro,
uneoro, nork bere kitatxoan, lanean ari diran euskaldun beinenak. EG 1956 (5-6), 2. Etxegille bat gertatzen
zaie, Uriko etxeen egille beiñenetakoa. Or Aitork 141. Beiñena zerura joateko, bidean iltea da. EgutAr 7-8-1957
(ap. DRA). Dabidek bildu zitun berriro Ixraelgo gizon beñenak oro. Ol 2 Sam 6, 1 (Ker Israelgo onenak). Nai ta
nai ez iokatu bear zuen senide itzalgarrion alde, [...] garai artako alderdi-burruketan beinenak (nagusien)
baitziran. Zait Plat 11. Eztu mutil ark, ordea, asmatzen bere kabuz auziaren beinena. Ib. 62. Alkarren gura
izatea dala beiñena deritxat nik. Erkiag BatB 180. Interjekzioek, ikusi dugun bezala, ez dute hizkuntzaren
alderdirik behinenen artean aparteko lekurik, haren egituratzean alboko zeregina betetzen bait dute. EGLU 509.
- BEHINENEKO. Primero, principal. Irakurgairik beñenekua / beti dot Euzkadi-n "Egunekua". Enb 192.
beinepein, -pin. v. BEHINIK BEHIN.
behinere. v. BEHIN ERE.
beinezpen. v. BEHINEZ BEHIN.
behingero. "Perplejidad [...], beingeroa, zalantza" Lar. - BEHINGEROAN. "Perplejo, aspesan, dudaldian,
kanduran, beingeroan, zalanztan dagoana" Lar.
behingeroro. "Perplejamente" Lar.
beinkameza. v. bedeinkameza.
beinkatu. v. bedeinkatu.
beinke (V-m-gip, G-azp), bienke (V-gip), binke (V-gip), biinke (V-ger). Ref.: Ort Voc; Etxba Eib (bienke); SM
EiTec1; Elexp Berg. "Bi-inke! [...] úsase en sentido afirmativo" Ort Voc. "Así es (G). Quizá de 'bien que'" Garate
12. a Cont Eusk 1972, 63. "Voz seguramente viciosa, con que se asiente a lo que se ha escuchado. Bienke,
errezoia daukazu esan dozun guztian, cierto, tienes razón en todo" Etxba Eib. "En efecto. Se emplea
generalmente para dar conformidad a la razón ajena" SM EiTec1 156. "Sí pues, ya lo creo..." Elexp Berg.
"Beinke, baulian, oiñ armaixo utsak dare, baiña len dana baula zan da" Ib. --Iñoren etxera etorrita... Potrollo
sabel andi!... Bienke Moxolo. Ag G 314. --Ta zer dio zuen borrero txiki orrek? --Beinke, ba, borrero txikia.
Orrek gauzka biok ari batetik itotzen. Eztakit, eztakit. NEtx Antz 124. --Apartekoa da benetan --iñoan batak--
gure oitura au. --Apartekoa eta lotsagarria! --iñoan besteak. --Beinke lotsagarria! --jarraitu eban irugarrenak.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
627