Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
posteriormente al Norte, ni en textos vizcaínos hasta el s. XX. Hasta este mismo siglo no encontramos ejs. de b.
eta berriro o barriro, forma preferida por los autores vizcaínos, aunque corriente tbn. entre los guipuzcoanos.
Halakotz ethorri nahi izan gara zuetara (ni Paul behinzát) behin eta berriz. "Une fois, voire deux". Lç 1 Thes
2, 18 (TB behin edo bietan, Dv, Bibl behin eta bietan). Ezen Thesalonikan ninzenean, behin eta berriz, behar
nuena igorri ukhan drautazue. Lç Phil 4, 16. Ustekabean behatzeak arrobatzen du bihotza: zer eginen du bada
behin eta berriz, berariaz eta luzaro beha egoite hark? Ax 392 (V 256). Jangoikoak dizula [...] hau bein ta
berriz ta askotan ta beti ongi eskatzeko grazia ere. Mb IArg I 369. Orra zer den [...] bein ta berriz ta berriz ta
erdits arte guzian, erdits-uste osoarekin Jangoikoari [...] eskatzea. Ib. II 355s. Esan nai det, beñ ta berriz berak
dion bezala, Jaungoikoaren onrari ta animen onari begiratzen ziola. Cb EBO 49s. Bein ta berriz estutu ditu
Konfesoreak kostunbre edo oitura gaizto onelakoen gañean. Mg CC 114 (CO 161 bein ta geijagotan).
Alderatzen zaio argiari beñ ta berriz, eta erretzen zaio oraiñ egoa bat, gero zankoak. AA III 489. Jainkoari bein
eta berriz eskatu zioten, arren, jende aren errukimentua izan zezala. Lard 96. Beñ eta berriz esan arren guzia
alperrik izan zan. Arr May 42. Beiñ ta berriz eta milla aldiz esateko eztaukat lotsarik. Urruz Zer 60. Gero, oi
dana, agur bein ta berriz, esku-emate luzea ta berreun aotako "izan ongi...". A Ardi 72s. Bein eta barriro
autortu arren, oben bardiñak egiten dabezanak. KIkV 97. Bein eta berriz gaizki egiñaz sortzen dan eta
obenetara makurtzen gaituan oitura gaiztoa da gaitzoimen edo griña txarra. KIkG 41. Bein eta berriz eskatzen
dizut piztu zazula nere biotzean sinismen, itxaropen eta maitetasun bizi bizia. ArgiDL 50s. Guztiei kontetan
eutsezan nire okerrak bein da barriro. Or Tormes 29. Bein eta barriro ta askotan egin dautsat nik eskatu, baña
ukatu egitten daust. Otx 18. Bein eta barriz esanda naiagotzube ni. Ib. 146. Elkar-ordañaren ezti berdiñaka /
bein ta berriz uka maitasunak baitik, / t' ez eskein bizitzak beazuna baizik. "Con reiterado encono". Ldi BB 80.
Ikus bezat, Yauna, bein ta berriro, / otalore eziñegona... "Una y otra vez". Ib. 130. Bein eta berriro zenbatu bear
izan zitun. TAg Uzt 112. Beiñ eta berriz, geitu ta geitu, / ixuri bezait negarra. EA OlBe 8. Bein ta berriro jaso
dizugu arrizko eliza. SMitx Aranz 243. Bein da berriz zabaldu, irakurri, sartu ta atera, utzi ta jaso, eztakit
onuzkero zenbat aldiz nere begiak aztartu duten zure papel maite au. NEtx Nola 32. Auzo-etxetik lelo bat dut
entzuten bein eta berriz. Or Aitork 207. Bein eta berriz alkarrekin egon naiak ziaro amilperatu zitun. Etxde JJ
164. --Utzi zak emakume likits ori, seme, --zion aitak bein eta berriro. Ib. 164. Bein eta berriz gauza bera
galdetu ta erantzunda. Anab Poli 113. Bein eta barriro ere, bidezidor bardiñak izan ditue munduan, [...] euren
biziera jasankor ori aukeraturik. Erkiag Arran 197. Ederra ete dan gero! iñoan bein da barriro. Bilbao IpuiB
120. Agur onetan bein da berriro / busti zaizkigu begiak. Basarri 39. Napoleonen itza aipatzen dizute bein da
berriz: Dena pagatu oi da. Vill Jaink 103. Galdetu genien [...] bein eta berriz ea Warauinéwa norekin dagoan
ezkondua. Aien erantzuna beti izan zan arritu ta are aserrearena ere. Ib. 18. Beste [olerki] batzuk, buruan
emanik eta bein da berriro aoan erabilliaz, idatziak izatera iritxi ziran. Gazt MusIx 167. Bein ta berriz asten da
bere kanta negartian. Ibiñ Virgil 117. Bein da berriro gogoratzen naiz, / Arruako eleiza zarra, / zuregandikan
artu bainuen / kristau-izaeran indarra. Uzt Auspoa 43, 119. Orretarako, aalegiñak be egin genduzan, neuk
beintzat, Paulok, bein eta barriro. Ker 1 Thess 2, 18 (Ol bein ta berriz, IBk, IBe behin baino gehiagotan). Behin
eta berriro irakurria dut. MIH 149. Barka behin eta berriz harri horretan behaztopa egiten baldin badut. Ib.
212.
(Dv, que cita a It). (Como intensivo, pero sin indicar reiteración en la acción). Bein eta berriz zera /
zorionekoa; / emen artuko dezu / zuk aize freskoa, / iturri ta erreka / oientxen artean / luze-luze etzinik / pagoitzalean.
It Fab 181. Errukarria! Bein eta berriz, alena! "Infeliz mil veces". Ldi BB 38.
Beiñ eta berriz eta irugarren aldian ukatu zuen. Gco I 245. Bein da berriz eta irugarrenez, kanta bera jo ez
dit, ba! NEtx LBB 126.
- BEHIN ETA BETIKO (G-azp, BN-arb ap. Gte Erd 73). Definitivamente. Batu beiz gure biotzak bein da
betiko. A BeinB 36. Bota daigun, ba, / bein da betiko, / oraintxe bertan / sutara. Enb 106. Bein da betiko bakie
ein dau. Kk Ab II 63. Noizbeinkako bustialdia eskatzen du [...] aobizarrak, arto-bizarrari darion autsak eztarria
bein da betiko lazkartu ez dezan. TAg Uzt 294. Hori zen behin eta betiko erabakitako arazo bat. Mde Pr 105.
Biderik makur eta biurrienak asmatuko ditu [...] Etxahuniako oñordekoa zorigaitz osiñean bein da betiko eror
dadin. Etxde JJ 15. Baita arranegitar be, egin nintzonan bein ta betiko. Erkiag Arran 107. Ehortz dezagun bein
da betiko gizasemeen etsaia! Arti MaldanB 226. Txatarradunen menpean egoteko morrontza apala amaitu da,
bein eta betiko. Erkiag BatB 165.
- BEHIN ETA BETIKOZ. De una vez. Iauna, bein ta betikoz / igor arnas neri. Or BM 42.
- BEHIN ETA BIETAN. Una y otra vez. Behiñ eta bietan etsaia garaitua den ondoan, ez da horrengatik
gelditzen, hirurgarren asaldu eta atakhada bat eman gabe. He Gudu 169. Heretikoaren ganik aldara zaite, behin
eta bietan kridantzatu ondoan. Dv Tit 3, 10 (Lç behingo eta berrizko adbertimenduaren ondoan). Hargatik nahi
izan dugu zuen ganat ethorri, eta nik Paulok gogotan zan dut behin eta bietan ere. Dv 1 Thess 2, 18 (Bibl behin
eta bietan; TB behin edo bietan; IBk, IBe behin baino gehiagotan).
- BEHIN ETA BIRRITAN. Una y otra vez. Soldaduak bein eta birretan ziotsaten, eskuan zeukan ezkero, ain
aier zitzaion etsaia il zezala. Lard 174. Apostoluak Jesusekin bazijoazen, baratza artan ain argaltasun andia
agertuko zuten uste gabe, gai au bidean bein eta birretan Jesusek jo bazien ere. Ib. 441. Marxek bere
irakaspenen oñarritzat orixe ipiñi ebala bein eta birritan esan dogu. Eguzk GizAuz 61. Uste eben Eladik
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
618