Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
bildurtijegijentzat, zeintzuk egin eben len bein edo geijagotan. Mg CO 233. Ekin zion ez beiñ bakarrik, baizik
askotan, baña beti alferrik. AA III 331. Ez bein ta birritan, ez bada zortzi edo amar bidar bere. fB Olg 124.
Begira bein eta birritan zer dinozun, gero damutu eztakizun. Astar II 110. Mun emon eikiezu guztiz samur bere
llaga gozoai, esanagaz bakotxari bein Gloria Aiteari. Añ EL 2 49. Ez xoilki behin, bainan bai mila aldiz. Jaur
167. Beinere ez baino bein obe dala, esaera oi dan bezala. Izt C 71. Ain jakinduri andiarekin itzegiten zien non,
bein aditzea asko zan Ebanjelioko legea artzeko eta Kristau egiteko. Lard 517. Ez behin, bainan askotan iguriki
nauzu. Dv LEd 162. Erradazu: Eternitateko zorigaitz hori, behin edo askotan merezitu izan duzu? Ib. 234. Ez du
egin nahi. Behin, bietan, hiruretan dio ez duela eginen. Hb Egia 28. Berinkatuak izan ditezela bein eta milla
bider, zuri dizutan naitasuna dala meriyo, pasa ditutan penak. Bil 158. Nik au pentsatu nuen / bein zu ikusita, /
ori bai dala guztiz / neskatxa polita. Ib. 143. Hitz eman zenereitan, ez behin, bai berritan, enia zinela. ChantP 6.
Laste ezagutu zuan Santuak Jaungoikuaren gogozko gauza etzala bein bakarrik bizitza ematia. Bv AsL 123.
Behin ikhusi nauenak ez naik ahanzten. Elzb PAd 7. Eta horra nolako gizonei dioten gure izenean beren boza
eman [...], eta ez behin bakarrik, hiru, lau alditaraino. HU Zez 152. Balitz sarritan gabon eguna, / bein baino
urtean eztalez! Azc PB 123.
(s. XX) Juan Andres, atzerrira joan zan ezkero, bein bakarrik etorri zan Zabaletara. Ag G 109. Oi! behin,
bederen behin, / ase bat baneza egin? Ox 103. Eskatu egijozu amari itz-egitteko niri, bein baño ezpada be!
Altuna 111. Gizonak hartzen du xixtua eta jotzen du behin. Eta andreak mugitu zuen zango bat; bigarrenean,
bertze zangoa. Barb Leg 133. Behin, bietan, hiruetan, xixtez ikusten dugu itsasoa. JE Ber 78. Xutitzerat behin
entsea, berriz entsea... eta ezin! Lf Murtuts 37. Orduraño bein bakarrik malkoak ikusi nizkan, eta orduan
bigarren aldiz. JAIraz Bizia 27. Behin bederen aipatu dugu jada. Zerb Azk 53. Beraz, ez da betikor, Arek oraiñ
au gero ori nai ukaitea; baizik eta bein eta batean eta beti nai ukaitea nai dun oro. "Sed semel et simul et
semper". Or Aitork 352. Bein bizi gera sollik, eta bein baño geiagotan ez dugu aukerakizuna autatzerik izango.
Txill Let 107. Iraganiko gauzak gomuta zituan. Zuriñeri maite eske ebilkionean --ez bein, bai birritan-- maitexintak
alperrikako izatea. Erkiag Arran 160. Bein ez, beste elkar-izketa guzietan ageri da. Zait Plat 11. Obe zuen
Xenopanak beti ori-ori baino, bein gorri. Ib. 43. Begitu neutsun bein ta azkenekoz... Gand Elorri 178. Ahatik,
behin, bainan ez bietan. Ez eni, berritz harat joaiterik aipha! Larz Iru 148. Bein egun batean, kontu bat be idatzi
eban. Alzola Atalak 87. Parisen ere izanak gera / gu orain baño lenago, / bein juatia ondo da baña / nik ez nuke
nai geiago. Uzt Sas 279. Behin behintzat, besterik ez bada, gure alda-nahiak aurkitu du non ase. MIH 320.
Honetan meza, casus iners edo pairatzaile delakoan, bi aditzei dagokie, nahiz behin bakarrik aipatu izan. MEIG
I 236.
Una vez, en una ocasión, en cierta ocasión. "Un jour, une fois, au temps passé. Behin izan zen gizon bat" H.
"(Lc, Sc), alguna vez" A. v. BEHIN BATEAN, BEHIN BATEZ. Tr. Documentado desde finales del s. XVI,
es de uso gral. Arraoizetik bein zamari bat juan ginduen (Sumbilla, 1579). ConTAV 5.2.5, 111. Gizon bat
zihoan behin bere gogoz bertze baten hiltzera, eta ikhusirik bere adiskide batek nola zihoan, galdegin zeraukan.
Ax 317 (V 211). Mundua kreatu ezpanu, ziotsan behin Salbatzailleak S. Teresari, orai hiregatik krea nezakeen.
Gç 29. Ala beita hun eta bakezko, bestetzaz ixilik egoitia, [...] eta behin entzün ükhenaz haboro ez nekez baizik
minzatzia. Mst III 45, 5. Bein Elias profetari ta beste batez Judith alargunari eragin zionak adirazten duenaz.
Mb IArg I 367. Ta beñ ezpada bestean, gaur ezpada biar. Cb Eg II 11. Zegoan bein, sarri bezela, Otsoa aragia
jaten. VMg 8. Aita Santu Inozenzio irugarrenari esan zion bein gizon santu batek. AA III 283. Bein puska baten
baino, ez eban santia inok ikusi triste. fB Olg 23. Eleisiak bere gordetan deutsa ta gordeko deutsa beti Jesus
Onari ziur ta zal, bein emon eutsan berbia. fB Ic III 344. Igaroten nintzala beiñ fiestia ebillen plaza batetik, ikusi
nituban. JJMg BasEsc 137. Bein eginari gitxi eretxirik / beste askotan abantetan yako / indarrak, putzak barriro
usturik / arrapetako. Zav Fab RIEV 1907, 533. Asto bat zebillen bein / bazkatzen larrean. It Fab 62. Itzaiñ bat
almazenera xistuz zoala behin. Gy 131. Lege guziak naiago izan zituen autsi, bein esana ukatu baño. Lard 339.
Berriro beñ utzitako ondasunen jabe egin zan. Bv AsL 209. Beñ bada agertu zitzaion izugarrizko itxura gaiztuan
diabrua. Ib. 40. Behin, aste-azken arratsalde batez. Elzb PAd 36. Behin bazen Uztaritzen mediku bat, Novion
deitua. HU Zez 70. Betatuten ezpadau / berba bein emona, / euki lei antz andia / baina ezta gizona. Azc PB 216.
Begoan bein, bakarrik ain zuzen, negarrez, zotinga ta arrenetan, beti legez. Ag AL 167. Josetxok esaeustan bein,
etzala nigana urreratuko zeuek nai eztozuen arte. Echta Jos 157. Jin zaut burura nola, behin, haurra nintzalarik,
nintzalarik, erretor berriak egin zuen bere sartzea Lapurdiko herri batean. JE Bur 182. Bagiñazen bein mendian
gora lagun batzuek. Ag G 5. Debrua ethorri zen behin Baionara, / laster ikasi nahiz dakigun eskuara. Ox 175.
Neuk be asmua artu nuan bein, alduna (diputadua) ixateko. Altuna 83. Beha behin zer gertatu zitzaidan. FIr 189.
Xinaurri ta urzuak / zer ein zuten behin / kondatuko dautzuet / mila plazerrekin. Etcham 168. Erraz atzentzen
edo aztutzen zaio bein aditu ta ikasi duena. Ir YKBiz VII. Ez al daukazute gogoan, nola bein bost ogi lau milla
lagunentzat autsi nituen? Ib. 235. Bein Zarautzen, zuk oartu ere gabe, ondoan egon nintzatzun luzaroan begira.
TAg Uzt 60. Askotan bezala, bazen behin emazte bat, gazterik ezkondu zena. Lf Murtuts 40. Bein bearko dugu
elkarrekin zerbait idatzi. Mde Pr 82. Bein, oarkabean, oker jokatu nuelako, bizi osoa galduko al dut? Txill Let
91. Zorion-unerik izan al dezute bein? Ib. 75. Bein, orrelako eztabaida batian, aberatsak esan zetsan pobriari.
SM Zirik 9. Bein gertaera batek egin zidan min biotz-biotzean. Anab Aprika 76. Bein, labearen pizteko bezperaarratsean,
ama ohartu zen altxagarria zaharra zuela. JEtchep 36. Gogora dezadan, beraz, aurre askoan ibili
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
605