Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
behiar. "Beiar, toro" Bera.
beiharamun, -men. v. biharamun.
beida, beidatu. v. begira, begiratu.
behigai (Lar, Añ, Hb ap. Lh). "Ternera" Lar y Añ. "(Hb), génisse de lait" Lh.
beigantxa. v. bigantxa.
beigetxi. v. geibetxi.
behigorotz. v. bekorotz.
behika. "(Hb), petite vache" Lh.
beikako. "Sacanabo, en el navío, beikakoa, sakanaboa" Lar. Cf. DAut: "Sacanabo: vara de hierro de braza y
media, que tiene en un extremo un gancho y en el otro un ojo; sirve para sacar el mortero de la bomba".
behikari. "Chalán, tratante de vacas. Kabale ikhustera üsü behikariak (jiten dire)" DRA.
behikente. Ganado vacuno. v. BEHI-JENDE, behikunde. Haietan idi eta behikentia bera sartzen zen
hüllan hirur miliartentako [libera]). ArmUs 1906, 86 (ap. DRA).
behiketa. "(AN, L, BN, S), [muchedumbre] de vacas" A Morf 106.
behiki (G-to, AN-5vill, B, S, R-uzt; Hb ap. Lh, Dv, H). Ref.: A (beiki, zikiroki); Lrq (behi); EI 211n. 1. Carne
de vaca. "Behikia saldu dautazu, eta oraino behi zaharkia, vous m'avez vendu de la viande de vache, et encore
de vieille vache" H (s.v. zaharkia). "Salda onaren egiteko bear lirazke beikia, oillakia ta zikirokia (B)" A s.v.
zikiroki. Eguneroko eltzekoa, beikia oparoago aarikia baiño, zezinkia ia gauero, zartagiko lodia larunbat oro.
Berron Kijote 31.
2. Ganado vacuno. Haz ditzagun behiki, ardiki, urdeki, haztea balio duten arrazakoak. GAlm 1946, 25.
behiko (G-nav, AN-araq-egüés-ilzarb-olza). Ref.: Bon-Ond 142; Satr VocP (bei); Gte Erd 16. "Génisse" Bon-
Ond 142. "Vaquilla" Satr VocP.
behikorotz. v. bekorotz.
behikume (PMuj). Cría de vaca. Txaala esaten jako edozein beikumeri, dala arra, dala emia. Mg PAb 109.
behikunde, behikonde. Ganado bovino. Bereziki behikondeaz badugu anitz erranik. Herr 27-9-1956, 4.
Hotzarekin ere behikundeak bere baitharik nahi du kanpoa. Herr 9-6-1960, 4. Hotza, behikundearen
sabelhuskina. Gatxitegi Laborantza 37.
beikuntza. Multa. Tal vez var. de bahikuntza. Igandean bear dan baimenik gabe neke-lanak egiten
dituztenentzat beikuntza aundiak udal-legez jarrita dauzka Arbizuko Udalak. Urkia EEs 1926, 160.
beila (G, L, B, BN, Ae; SP, Lar, Dv, H; bella G, S; Hb ap. Lh). Ref.: A (beilla, bella); A Apend; Lrq /bel'a/;
JMB At (beilla). 1. Vigilia, vela (es tbn. el nombre de diversos actos y reuniones, religiosos o no, que se
celebran por la noche). "Beilla, veille qu'on fait dans l'Eglise" SP. "Velación, acción de velar" Lar. "Vigilia, estar
en vela [...]. Esta voz, que es latina, es del bascuence bigiria, begiria [...]. También se dice beilla" Ib. "Veillée de
malade" Dv. "Vigilia" A. "(S), vela por un difunto" Ib. "(Ae), tertulia" A Apend. "Ronda nocturna de mozos"
JMB At. v. beilatze, bigira, gaubeila. Tr. Usado por autores septentrionales, se encuentra tbn. en algunos
textos guipuzcoanos y alto-navarros (CatBurg, Uriarte, Orixe; cf. además beilan en Lizarraga, Aguirre de
Asteasu y Brunet). Guti minzo dira, beilla luzeak egiten tuzte eta bere burua ordenanza guzien azpian
dadukate. SP Imit I 25, 8. Illabethe batetako gau guziak iraganen tuzte danzetan [...] eta hutsik Eguerri gaueko
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
599