Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
biar dozu zelako arduriagaz begiratuten jakon gauziari, ainbeste balijo dabela. Ur Dial 91 (It arreta ematen
zaion, Dv ematen zaioen artha, Ip ematen zaion axola). Egia latza! eta halere soseguz hartzen dute, eta nere
oldera nahi diot begiratu. Dv LEd 183. Begira, begira zazu ongi asturu gaitz hunen handiari. Ib. 212. Bainan
egungo egunean, ezda bizarrari hanbat begiratzen, zeren askotan ogi bizargabeek bizarra hartzen baitute tokiz
aldatzean. Dv Lab 39. Erditzeko mugan, ahardiari ongi begiratzeko da, jan edo xahu ez detzan umeak. Ib. 283.
Agertzen ziren enganioak suntsirazten zituen, aitzineko erakuspenei beiratuz eta zeruko argiak baliaraziz. Hb
Egia 112. Be'iratu eta egin neron irri. "En la regardant j'éclate de rire". ChantP 236. Lemizikoa egina zituen
Zeruak bere asentutako eta deskansutako, Angiruek eta justoek ikusten eta beidatzen diotela (AN-erro, s. XIX).
ETZ 263. Konpesoreak laister bere penitentagana ta beragana begiraturik. Aran SIgn 70. Zaldiai alderagotik
begiratu. Arr GB 114. Begirozute zeruronz. Ib. 36. Beida beza zer galantak ta freskuak. Sor Gabon 31. Ez dit
begi txarrekin beidatzen. Ib. 36. Ondo begidatuta. Ib. 44. Kopetako izerdiari begiratu gabe laguntzen zien
argiñari lanian. Bv AsL 51. Erri oni gaur biguntasunez begira arren egiozu. AB AmaE 60. Konzienziako
bazterrak ongi begiratu eta ikusi. Arr May 28. Eztuzu zeren beldurrik izan, Maria, ezen amodiorekin begiratu
darotzu Jainkoaren begiak. Jnn SBi 37. Eta gero ezkondu zen, begiratu ere gabe zer eginbideren azpian ematen
den ezkontzen dena. Ib. 75. Iñoiz ezteutsat arpegira begiratu. Ag AL 17. Bere izena izenik maitegarriena legez
begiratua izan dediñ erbestekoen artean. Ib. 76. Lotsaz eta itzalez begiratu bear jako. Itz Azald 54.
(s. XX). Baño zer dala ta begiratu bear det alderdi txarretik nere etorkizuna? Ag G 149. Aitzgorri gañetik
begiratu ezkero, be aldeko gauza guztiak ume jolasak dirudite. Ib. 12. Uri andi bateko eleiz-torreak alkarri
begiratzen dioten antzera. Ib. 10. Beste bost apaldarrak etzioten begiratu ere egin. A Ardi 122. Astronomu onek
ixarrai begituta edo igarriko dau, ta katalejo andi bat ekarrijozube! Kk Ab I 25. Beizak gero Domingo, zer
egiten dekan. Ill Testim 24. Tarraska joan zanien / bei ori atzerantza, / Fernandok begituten eban / orduan
berantza, / euki ebalako / galduaren antza. EusJok II 122. Ez dezaion oraingo bizitza igarokorrari bakarrik
begiratu, baizik betikoari ere bai. Inza Azalp 145. Izen ori ongi artua, ongi begiratua, [...] ta maittatua izatea
nai degula. Ib. 132. Begittu zotz zar au. Zelan arraio atonduko ete zan onaño elduteko? Altuna 84. Ara, beitu
zugatz aren azpijan jezarritta dagon eskale ziztrin-loi a... Ib. 96. Etxeak zitun zoko, ardandegi, ganbara ta
gañerako, begiratu omen zituen, baño txoria zegoaneko gelarik ez iriki. Or SCruz 88. Begira itzak nire eskuek
egindako ubelak. Or Mi 58. Ikusi gura eztauanak ez daiala begitu. Kk Ab II 17. Uste dot Edestiara (Historiara)
begitu ezkero, ikusten dala erri jakintsuak jausi dirala beti erri kirtenen menpian. Ib. 110. Eztodala erdeldun
antzik, iñundik be, ta olakuak esaten iñardu yuek, baia dana alperrik, apelliduari bakarrik begitu yeutsiek. Ib.
183. Begira akiok zer bei parea. Alz Ram 102. Aizu, aitona, beidozu gero / eltzen badizut lepotik, / lenago ona
etziñan baño / gaiztotu zera gogotik. Tx B II 255. Sinisten ez duenikan bada / beitu bezaio berari: / erromatarrak
zatitutako / lizar-makilla diruri. Ib. 266. Ez itandu iñok be niri zer diñotan, / ondo begitu baño zer egin daun
Okan. Enb 86. Gomutauko balebe / zer dan biar ori, / obeto begituko / leuskigue guri. Ib. 168. Uri kutunoi,
arpeiz arpegi / begitzen neutzun lenago. Ib. 144. Lopez Mendizabal-eren iztegira begiratu degu. Lab EEguna
102. Gernua aztertu arazi nion ta gero garbi esan ere bai nere iritzia; estetako alako alperkeri bat ta "diabetes"
asiera. Guzia jana pixkabat begiratzea zala. Ib. 67. Erlojuari begiratuaz. Ib. 65. Erlojua begiratuaz. Ib. 65.
Begiratu, begiratu zer egin duan ik, saskeltzar orrek. Otx 140. Sorbeltzak: "Ez duk biguna / ire zoria; begitu
nazak, emen-or, / laister bai zabalak mozkor!... / Oi, zein maite dudan askatasuna!" Ldi BB 28. Ori irakurri
ondoren goitik beera begiratu nindun itzal apur batez. Ldi IL 33. Erriko seme guziek, nor nolako zan
begiratzeka, nor-nondi zetorren gogoan artu gabe, alkarri eskua eman. Ib. 135. Goldean ari danak, goldatz, edo
ildo edo erreka zuzena egin nai badu, eztu atzera begiratu bear, beti aurrera begiratu bear du. Ir YKBiz 185n.
Zakurrak ala ogi-puskari / erne-erne begiratu oi. Or Eus 420. Egin nitun gaiztakeriak ere ez itzatzue begiratu.
Zait Sof 93. Beraz, bizitzako azken eguna begiratuz, iñor ez dut zorioneko izan bear. Ib. 99. Bere ugazamaren
arpegia betik gora begiratzen du. Etxde AlosT 28. Orduan piñuari oso begizearka begiratzen zitzaion. Munita
69. Ta aldia ere, gau-egunen joana begiratu gabe, geldirik dezu gizaldien oñean. NEtx Antz 151. Nere biotzak
ezer gutxi daki biziari aurrez begiratzeko. Ib. 34. Behiek, ordea, ez zuten aldi honetan erantzun, baizik luze
luzaro eni begiratu. Mde Pr 130. Bazterretako agure guztiak bere, erdi-erdira begitu ta begitu ziarduen. Erkiag
Arran 43. Alderdi guztietara beituaz. Ib. 67. Aldi beten etzagunek [...] lur gitxiegi eukiko euden ala ez begitu
barik, alik eta errenterurik geien eukitera eiten eudien. Akes Ipiña 31. Ardura andiaz begitu deutsie Ageda
deunaren baso oni. Ib. 20. Baietz ba, Martin; egia diñuatela! Begitu eik, begitu eik. Bilbao IpuiB 198. Au baiño
astronomu obarik ez dago gero! Beitu zelan igarri dituzan denporearen gora-berak. Ib. 103. Erlojura begiratu.
Ib. 106. Senda luzea har ezazu, begitu gabe atzera. Arti MaldanB 193. Bestiak beatu (begiratu) eban da: --Bai,
ori etxe onetan interprete dagok. SM Zirik 10. Euskaldunen txistuai / ondo begiratu, / iru zulo besterik / beregan
ez ditu. BEnb NereA 222. Irugarrena eztarri ona, / neurriai ondo begitu; / bertsolaria ona izango da / baldintza
onek baditu. Ib. 116. Menditik begituta / dira ederrenak. Ib. 49. Guardiazibillak alkar begiratu zuten. Ugalde Iltz
38. Gauzak etekiñaren aldetik begiratuaz. Vill Jaink 85. Begitu zelan ikasi dotan / kaliz ederra jasoten. Gand
Elorri 110. Zerura begitu dot. / Gurari bat daukot / begien lekuan. Ib. 85. Zelan etziran argiz itxutu / beitu
eutsuen giza begiak? Ib. 135. Sakelak eta bere soñekoak begiratu dizkiogu, bañan utsik zauden. Izeta DirG 44.
Ango gizonak, antiparrakaz begiratu deutsa txekeari. Erkiag BatB 162. Goitik-beera begitu eutsan. Ib. 78. Zuk
begitu ondoren / eder-dirdira bai eustazun itxi. Onaind in Gazt MusIx 209 (Gazt 193 begira, Or 201 begiz io). Ez
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
566