Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
- BARKAPENEZKO. "Barkapenezko epai, sentencia absolutoria" PMuj. v. BARKAZIOZKO.
- BARKAPEN OSO. Indulgencia plenaria; perdón total. Emadazu, arren, nere orain-arteko obenen barkapen
osoa. KIkG 84 (KIkV 116 parkapen osoa). Barkapen osoa, bein bakarrik bizian irabazten da eriotz-garairako.
ArgiDL 52. Piarres Agengo espetxean sartu zutenean amar urte zeramazkin eta bi urte t'erdi geroago barkapen
osoarekin atera zen. Etxde JJ 185.
barkapide. Medio para perdonar; remisión. Zu, nere Iaun Iesus obenen barkapiderako aitortzen zindudala.
"Te, domine Iesu, confitens in remissionem peccatorum". Or Aitork 23.
barkar, parkar. Perdonable. Iges eginik ez bakarrik pekatu ilgarri edo mortalakgandik, baita bere pekatu
arin, txiki eta parkarrakgandik. Itz Azald 80.
barkarazi, barka arazi, barka erazi. Hacer perdonar. v. BARKATU ERAGIN. [Penitenziak] barkha
arazten derauzkigu han arteraiño egin ditugun bekhatu guztiak. Mat 135. Erientzat nola ordenatua baita, hei
barkha arazten derauzte bekhatuen hondarrak leheneko Sagaramenduei orhoitu gabez. Ib. 136. Geren etsaien
txarkeri ta gaistaginz guziak guri barkarazteko. Mb IArg II 61. Eta duda-mudazko aldi horietatik landa sekula
baino samurrago eta malguago izaten zen, bere bururari barka-erazi beharrez. Mde HaurB 59.
1 barkari. "Barkhari (Gy), propitiatoire. Sakrifizio bizien eta hilentzat barkharia (Gy Visites 203), sacrifice
propitiatoire pour les vivants et pour les morts" Dv.
2 barkari. "Barquero" Lar. v. barkazain, barkazale.
3 barkari. "Calzadera" Aq 1077.
barkatezgarri. v. barkaezgarri.
barkatezin. v. barkaezin.
barkatezkizun. v. barkaezkizun.
barkatiar (-kh- Dv A). "Clément, qui aime à pardonner, indulgent" Dv. "Barkhatiar, clemente" A. v.
barkakor.
barkatiarki. "Barkhatiarki, avec clémence, indulgence" Dv.
barkatiartasun (-kh- Dv A). "Indulgence, qualité de l'homme indulgent" Dv. "Clemencia, indulgencia" A.
Nigarrak ixuriz haren barkhatiartasunari dei egin diozogun. Dv Iudith 8, 14 (). Luzatzerik gabe berehala
heriotzetan ematen dela, baldin erregek urhe-zaharoa hedatzen ez badio barkhatiartasuneko ezagutgailutzat. Dv
Esth 4, 11.
barkatu (V-gip, G, AN; Lar, VocS, Añ (G), H, Zam Voc; -kh- L, BN, S; SP, Urt I 75, Ht VocGr, Lecl, Arch
VocGr, Dv, H), parkatu (V, Sal, R; Añ (V), Zam Voc, ph- S; Gèze, Dv (S), H). Ref.: Bon-Ond 159; A (barkatu,
parkatu); Lrq /pharkace/; Iz ArOñ, Als, IzG; AtBou 377; Etxba Eib (parkatu); Elexp Berg; Gte Erd 40.
Tr. La forma más extendida es barkatu. La variante con p- inicial es empleada en la tradición vizcaína, en la
suletina (generalmente ph-) y en textos salacencos y roncaleses; también se encuentra en dos cartas (una altonavarra
y la otra labortana) del s. XVI, y en Lazarraga (donde hallamos tbn. algún ej. de barkatu, y barkazio); cf.
parkamentu en un Credo alto-navarro. En DFrec hay 67 ejs. de barkatu y 9 de parkatu.
Entre los vizcaínos la forma más frecuente de sust. vbal. es parkatute; parketa, parkaeta y parkeeta son, al
menos a partir de principios del s. XVIII, menos usuales, mientras que la frecuencia de parkatze crece en el s.
XX. No es raro con todo que varias de estas formas alternen en un mismo autor, como se ve p. ej. ya en
Capanaga.
1. Perdonar. "Barkha diazadazu, pardonnez-moi" SP. "Barkhatu, ez nintzen ohartzen hor zinela, pardon, je ne
me m'apercevais pas que vous étiez là" Dv. "Barkhatu! (L, BN), pardon!" Lh. "Elgar barkatzen dute (AN-5vill,
BN-lab), algar parka ezazie (S), oiek ez diote alkarri barkatzen (G-azp, AN-gip, BN-arb)" Gte Erd 40. v.
asketsi.
Tr. De uso gral., se documenta ya en Dechepare. Normalmente la persona que recibe el perdón es expresada
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
56