Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Eta ikhusi zuenean Pierris berotzen zegoela, hari begira iarririk erran zezan: --Eta hi Iesus Nazarenorekin
inzén. Lç Mc 14, 67. Espiluonetara begira zaozela. Lazarraga 1153v. Jarri zitezen begira kanpurutz. Ib. 1153v.
Oi jente asko / egoan parebagarik / ara begira. Ib. 1202v. Ari begira nengoala. Ib. (B) 1199rb. Begira nago zure
denda hain ongi garnitua. Volt 243. Ondikoa handi daite eta handi suspira, / ahalkea ere handi, mundu guztia
begira. EZ Man I 63. Halaber dago Iainkoa bethiere begira / lurrean bizi direnen presunen merezira. Ib. 132.
Enganatu dituenak begiak itzulirik / Begira egonen zaizko mirakullu etsirik. Ib. 74. O Apostoluak, zeri /
zagotzote begira? EZ Noel 117. Begira egon ondoan / haren bizitzeari, / ikhusagun nola doan / minzatzera
Iaunari. Arg DevB 57. Eztezakela konsidera / Norteko izar argia; / Baiñan ikhusak, begira dagok / Lagundu
nahiz Maria. Gç 139. Naturaleza eta grazia hagitz dire diferent, hark eztio behatzen kanpoari baizen, hau berriz
barrenera dago beira. Ch III 31, 5. Jostetan hari direnak edo berzetara beira daudezinak. CatLav A 6r (V 7).
Agana beti begira dago kontentu askoz begia. Acto 305. Sermonadore barri orri egon naizako begira. Ib. 339.
Jainkoa zegokala betaz-beta begira, xoratzen bezela asi zan. Lar SAgust 14. Eta nola bada galtzen dira herejeak
argi oni begira daudela? Ib. 11. Jainkoa zure aldean dezu, ta begira dagokizu. Begira, Kristaba, Jainkoa guzian
dagoela begira. Cb Eg III 384. Or beti zuri begira ta atseginzez ta gloriz beteak bizitzera. Mb IArg I 345.
(s. XIX) Jauna beti present dugu, / Beti begira dagoku. Monho 148. Zelan enzuten dira Mezaak Jaijegunetan?
Batera ta bestera begira, alkar joka, barrez. Mg CO 240. Al dan guztian sarri ekartzu gogora, Jangoikoa
dagotzula adi ta begira. Añ EL 1 82. Trabajután dagonaréki dagóla gure Jauna, dió berak, laguntzendú
eramáten, dago beira nola daramázun; eramázu óngi berarén amoreagátik. LE Ong 46r. Eperzakurra eperrari
begira egon oi dan eran bazaude, emakume apainduai begiratzen, zer nai dezu gerta dakizun? AA II 143.
Erkituko ta igartuko dira gizonak, zer mundu guziari gertatuko ote zaion begira daudela. AA III 464. Jarri
zitzaion egun batean etxeko andrea begira. Ib. 331. Bentana zulo bateti dantziari begira arrastegi guztian. fB
Olg 69. Ta jente guztia arixe begira txaloka. Ib. 69. Exerzitu bijak aurkituten ziran alkarri begira. JJMg BasEsc
175s. Karlos ikaraturik / egon da begira, / nola bere jendea / dijoan mendira. Echag 164. Guardiak erne zauden
/ Azantzer begira. Bordel 40. Ari begira ezin / nintzan ni aspertu. It Fab 70. Beragana begira jarten ziraden
guztiak gelditzen ziran zoraturik. Izt C 161. Eta oek zeramaten diruagana begira egongo ziran beren emazte ta
alabak. Ib. 179. Iruditu egizu Jaungoikua beti begira daukazula. Ur MarIl 72. Yendeak oro daude harrituak
beira. Gy 256. Igel bat zegoen behiñ idi bati begira. Ib. 6. Ez daude ehortziak biziei begira. Hb Esk 25. Heli
Tabernakuloaren atean eserita zegoan, batalla ematen zan alderonz begira. Lard 151. David erriko atean jarrita
zegoan, bere soldadu apurrak nola zijoazen begira. Ib. 199. Laboraria bethi begira egon behar laite bere
inguruetako laborantzei. Dv Lab 80. Bainan egun oro ez dire bardin, heldu diren arren bat bertzearen ondotik.
Istripuei beira egoteko da bethi. Hb Egia 138. Zedorrek uste etzenuela / egon nitzaizun begira, / lenbizikuan
oñetara ta / urrena berriz gerrira. Bil 36. Zegoan gelako ate zirrikatik begira zelatan jarri zan. Aran SIgn 76s.
Bakarrik alde onetan Bizkaira begira, / Itxasozko azañetan or agiri dira / Machin Mungui, Arbolancha,
Bilbaotar ona. Ib. 213. Buruba jarri zaio / lurrera begira, / belarriyak zintzillik / ai zer segira! Xe 299.
Itxasoaren erditik iñoz / Farolen bati begira, / Pilloto larri ibilli dana, / Ontzia salbau ezinda. AB AmaE 87.
Dituzu lau kaiola kanpora begira. Ib. 262. Oraino dago bizirik, / Zeruetarat begira, / Oinhazeak ahantzirik. Zby
RIEV 1908, 418. Ordu beretik Ama maite hura eman zen ethorkizunari begira. Jnn SBi 41. Guztion begiak Zeuri
begira dagoz, Iauna. A BeinB 45. Egondu naiz guztiyen / planari begira, / oraindikan bentajan / Udarregi da.
AzpPr 111. Ur handiaren hegian zoazilarik, senarra bet-betan gelditzen da, urerat begira. HU Zez 57. Danak
berari aora begira, zer esango daben zaiñ. Ag AL 37. Onaxe begira dakust oraintxe. Ib. 114.
(s. XX). Mañasiri aurrez aurre begira, atseden andiak egiten ebazan malla bakotxean. Ag Kr 104. Etxean beti
geldituten da norbait [...] sukaldeko topiña lapikoari begira. Ib. 48. Balkoi batetik begira balego bezela. Iraola
123. Mutikoek laster ikasten dute, begira, zointarat behar dituzten [abere] batzu ala bertzeak berezi. JE Bur 172.
Danak ixillik, barruko ames ta etsipenai begira danak. Ag G 197. Eskubetan daukat nik nai nuena
(eskapulariyuari begira). Ill Pill 9. Bizkaian jarri dira / bai palankariak, / begira egoteko / guztiz egokiak.
EusJok II 51. Zeru goibeldura begira nengoala. Inza Azalp 23. Mehatzen eta hiratzen dira paperak, ontzen eta
gizentzen aldiz iguzkiari begira dauden ontasunak. Barb Sup VI. Ez egon bera begira. Enb 92. Au entzun
dodanian / Asi naz begira. Ib. 198. Gauzak beti be zuzen egin biar dira / egon barik "ze esango dabenen" begira.
Ib. 177. Bi ordu t'erdi pasa nituen / ango festari begira. Tx B II 147. Gure aurreko guraso zarrak / aspaldi
samar il zian, [...] / izar tartetik or daude beida / jendia nola bizi'an. Ib. 51. Atentziyuan egon izan naiz / nola
dabiltzan begira. Ib. 67. Eta sartu zan sasi-arte baten, jezarri, gertu ipiñi eskopetia ta egon, ia Mister Kick
agertuten zan ala ez begira. Kk Ab II 30. Ardura andijagaz joian aurrerantza begira ta begira. Ib. 30. Osin
bateko uretan bere arpegijari begira ta begira igaroten zittuzan ordu luziak. Otx 12. Andrak ederren dira
zerurantz begira. Laux BBa 46. Dagigun-arraun Izotz-errira, / zârren aztarrik danentz begira. "Mirando si hay
huellas". Ldi BB 138. Parrez lêrtu-zorian daduzka begira. Or Eus 375. Ezkil-dorrean bi mutil daude / noiz
agertuko begira. "Acechando". Ib. 260. Alkarren zain egongo dira / itxaso ta liorrekuak: / oneik ur, areik lurbegira!
Laux AB 62. Elburu ori, gerora begira egon barik, indarrez eta matxiñadaz albait lasterren lortu nai
leukie. Eguzk GizAuz 43. Zumaira begira jarri zuen lurrunontziaren muturra. TAg Uzt 235. Malentxori bekozbeko
begira jarri zitzaion osaba Martin. Ib. 118. Oraino nundik zaude ni ganat begira? Iratz 82. Zuloak ondo
egiteko ez begira ibilli; soka batekin markatzea da onena. Munita 59. Hurbil-hurbil nengoen loreen babespean
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
550