Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
behar bezanbat espazio. Harb 405. Hari eskeiniz bere seme maite ta gure salbatzaile amultsuaren pairamenak
eta odol adoragarria, gure zorren aldera, eta gure bekhatuen barkhamendutan. Dh 225. Sofritzen zuen gure
krimen borratzeko: hetaz kargatu zen, eman izan du bere odola heien barkhamendutan. Jaur 150. Jinkoari behar
zien eskentü axuri bat sakrifizioko, eta ürzo bat bekhatien pharkamentütan. Ip Hil 111.
- BARKAMENDUZKO. De perdón. Jesu-Kristo meza sainduan eskeintzen da barkhamenduzko biktima
bezala. Dh 224. Barkhamenduzko bitima bezala. Arb Igand 120.
barkamenduketa. "(L-ain), en demanda de perdón" A.
barkamendun. Que tiene indulgencia (eclesiástica). Agur-Maria bakoitzean beatzak errosarioaren ale bat
ikuturik, barkamen asko irabazi zenezazke-ta. Errosarioa bedeinkatutakoa ta barkamenduna eduki. ArgiDL 120.
barkamenduskatu (-kh- Hb ap. Lh, H). (Con aux. intrans.). "Demander pardon, grâce. Barkhamenduska
zaite, demandez pardon" H. Cf. los ejs. de barkamendu(a) eskatu. Ordian bere falta ezaguturik ahospe
Jingoari [sic] barkamenduskatu zitziakozun. AR 422. Orduan ixildu ziren Iñazioren kontrako elheak. Juan Peña
bera barkhamenduskatu zitzaion. Laph 116. Barkamenduskatu ziren guziak Colomben aintzinean, beren siniste
eskasaz, eta bidean egin ziozkaten laidoez. HU Aurp 51. Holako horier uzten diote berrogei bat egun edo
gehiago, nahi badute apel egin; edo bederen errepublikako jaun presidentari, barkamenduskatzen direlarik,
galdatu, ardietsiko badute eta ez, biziaren grazia. Ib. 46.
barkantza. Perdón. v. barkamendu. Ta bere Jaun andia artu baño len, eskatzen die itxeko guziei ta beste
an arkitzen diranei eman diezten naigabenzen ta eskukai txarren barkanza. Mb IArg I 191. Ta bat-batean erditsi
zuen Jangoiko urrikalt onagandik bere gaistaginz guziaren barkanz osoa. Ib. 246. Bekatuz hura galdu dezula
ezagutu horduko, damuz ta urrikiz beterik eta humilki Jangoikoari bere barkanza eskatzea; hau da alabaña bere
aldian Dabidek egiña. Ib. 173.
barkapen, parkapen. Tr. Documentado en autores meridionales del s. XX. En DFrec hay un ej. Perdón;
indulto. v. barkamen. Oben astunean dagozanak be sartzen dira Santuen alkartasunean, baña obenen
parkapena Jaunagandik jadesteko bear daben laguntza baño besterik ez dabe artzen. KIkV 39. Nere Jaunak
neretzat irabazi zuan nere obenen barkapena ta zure Legeko aginduak betetzeko bear dedan laguntza. KIkG 84.
Janariaren ondotik eskatzen da okerraren barkapena edo barkazioa. Inza Azalp 145. Nere esker ona lendabizi
erakutsi nai dizut, ta Gure Eliza Amak eskeñitako barkapen ugariak irabazi ere bai. ArgiDL 86. Gobernuaren
kontra nabarbendu diran karlista guziei, erabateko barkapena ematen zaie. Or SCruz 34. Bitarte artan etorri
zitzaion Erromatik, gerran sartzen diran apaizai bialtzen zaien barkapena. Ib. 127. Jainkoak barkatu zion
beintzat; Elizak ere bai, bere barkapena bialdu zion; eta ixtoriak ere barkatuko al dio. Ib. 9. Barkapena,
barkapena! oiugin zun erriak nigarrez itokarrean, barkapena guretzat! Or Mi 135. Bazenekusa, Mirei, zein
kaxkarra dirudigun zeru goienetik mundu au, [...] oiuka eskatuko zinuke eriotza ta barkapena. Ib. 125. Gure
asmuak esan ziozkat, eta barkapena agindu ziak. Alz Ram 93. Auxe da nere odola, ongunde berriaren odol,
zuengatik ta guziengatik pekatuen barkapenerako isuriko dana. Ir YKBiz 444. Barkapen-ustez, ai ai egonik /
urka-bear-orduraiño, / "Il bitez" dio azken-erregêk. / Ari ere ez barkatuko. "En espera del indulto". Or Eus 254.
Arren da arren, amatxo, zure barkapena. Benetan damu det. JAIraz Bizia 89. Jaungoikoaren aurrean oker ezezik
zuzen eta kistarki jokatuko zun, uts egin zionari barkapena opaz. Etxde AlosT 91. Erregeren mandatari bat
eldu da zaldi-laisterka errudunentzat eriotz-barkapena erakarki. Etxde JJ 177. Bere barkapena ziñezkoa zala
nabari zezan. Ib. 278. Barkapena eskatu diot bein eta berriz. Txill Let 68. Apaizak, kiñu ta gaixoaren esan-naia
ikusita, barkapena eman zion. NEtx LBB 56. Gazte biak ezkontzeko odoleko eragozpenaren barkapena eskatu
bear izan zuten aldarera baiño len. Ib. 18. Aspaldiko liburua da ori --apaizak--, eta ez dut beregan barkapena
merezi duanik ezer arkitzen. "Cosa que merezca venia". Berron Kijote 79. Oiek nere eskuetara datozenean
bereala izango dira andrearenetan eta ortik suarenetan, barkapenik bat ere gabe. Ib. 80.
Indulgencia (eclesiástica). Edo bizitza onetan edo garbitokian obenakaitik ordaindu bear dan neke-zorra
garbitzeko Eleizeak emoten dauskuzan eskar edo graziak dira parkapenak edo induljentziak. KIkV 101. Eta nola
irabazten dira barkapenak? KIkG 77. Nere esker ona lendabizi erakutsi nai dizut, ta Gure Eliza Amak
eskeñitako barkapen ugariak irabazi ere bai. ArgiDL 86. Asi eban itzaldia jenteari eragin-guraz, ainbeste
ondasun eta parkapen ekarren bulda-santua artu-barik ez geratzeko. "Tanto bien e indulgencia". Or Tormes
109. Arantzazura erromes, / guruzpideko arbidez, / eldu gogatsu pekatariak, / penitentziz ta oñazez, / barkapen
oro iritxi-arte / aitortzaz eta jaunartzez. SMitx Aranz 123.
- BARKAPEN-EGUN. Día de indulgencia. Esan ixilik bakoitzak beregan: "Nere Jaun eta nere Jaungoikoa"
(7 urte ta berrogeiko barkapen-egunak [irabazten dira]). ArgiDL 66.
- BARKAPEN ESKE. Pidiendo perdón. Euskalduna borrokalariaren etxera joan da barkapena eske. Anab
Eusk 1930, 136. Erromes jendea, zirrara ta ikara, / Barkapena-eske aien oñetara.... SMitx Aranz 174.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
55