15.05.2013 Views

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru<br />

begibil. Ojo redondo. Bêan, berriz, urrezko / yarioz argiak / belarrean oi-ditun / begibil zoliak. "Los<br />

redondos e inquietos ojos que la luz, en su áureo filtrarse, suele formar en la hierba". Ldi BB 60.<br />

begibitarte (V, G-to ap. A; begi-bitxarte V-gip). Ref.: A; Elex Berg (begi-bitxarte). 1. Rostro. "Oso begibitxarte<br />

ederreko neskia da" Elexp Berg. v. begitarte. San Pedrok Aita on bati dagokion begibitartearekin<br />

artu zuen. Lard 496. Begi bitarte illun lausotua eukan, baña begirada bat bai bigunagoa! Ag Kr 104. Orregaitik<br />

ikusten jakon, bekoki goibelaren azpian da begi bitarte bigun gaixoaren zear, arima saminduaren progua. Ib.<br />

164.<br />

2. Vista, panorama. Boskotarren ikastetxe bat zegon mendi galdor batean, zoragarri itsaso legorretara<br />

begi-bitarte zabalarekin. Or QA 148.<br />

3. (En casos locales de decl. sing., tras gen.). Vista, presencia. Gure Ama Birjiña / andik bi urtera / zitzaien<br />

atera / Aizgorriko mendiko / elorri tartera, / Errodrigo artzaiaren / begi-bitartera. Auspoa 79-80-81, 190.<br />

begiburu. v. bepuru.<br />

begidaka. v. begiraka.<br />

begidun (BN-arb ap. Gte Erd 82). Que tiene ojos, que tiene vista. "Begidunentzat hori agerian da (BN-arb)"<br />

Gte Erd 82. Jakitate mota guzietako itsu [...] badire, asko begiduni aitzindu baitzazkote ernearen ernez,<br />

jarraikiaren jarraikiz. HU Aurp 189. Dabid irakurtzen badugu, Iainkoa Bera begidun egin ez ezen, Ua bere<br />

begiz ikusi nai dula esan genezake ainbeste ta ainbeste Salmutan. Or QA 132. Zer ikusten du Urliak neska<br />

orrengan, Sandiak ez dakusana? Ezer ez, noski. Begidunak dira bata ta bestea. Txill Let 56. Deus gutxi ote da,<br />

bere esku hutsen eta halabeharrak eskeini dizkion lau pusken laguntzarekin, inguruko etsai itsu eta begidunei<br />

gogor egitea? MEIG I 153.<br />

(Fig.). Iainkoak barreia / gindunan bere esku legun begidunez. "Con su mano suave y providente". Or BM<br />

136.<br />

Que tiene muchos ojos. "Argus, [...] begitsua, begidúna, begiz bethea" Urt II 300.<br />

"Salda begiduna [...] bouillon de poule d'un or rutilant marbré d'yeux " Lh GH 1921, 274. Cf. begi (4).<br />

Aren antzo gira / bi begidun oro, nion sor diteken argiren izpira. "Todos los que tenemos dos ojos". Or Poem<br />

523.<br />

begieman. v. BEGI EMAN.<br />

begieraile. "Catoblepa, fiera de Libia que mata con mirar, begirallea" Lar. Se trata, probablemente, de una<br />

errata; cf. Lar DVC 189: "begierallea, que mata con los ojos como la catoblepa"].<br />

begieri. v. beteri.<br />

begiesle. "Atisbador, begieslea, zelataria" Lar. "Qui contemple" Dv. "Admirador, considerador" A. "(Hb),<br />

scrutateur, observateur" Lh.<br />

begiespen. "Contemplación" A DBols.<br />

begieste. Contemplación; meditación. [Egia hek] begiesten ditut ta begieste hortan galtzen da nere izpiritu<br />

guzia. "Considération". Birjin 560. Jexten da Donibane goi-begiestetik eta, begiek lurreratzean, Jainkotasuna<br />

bera, Laztanaren itzala ikusten du izakietan. Gazt MusIx 169.<br />

begietaratu (Dv, H), begietara. 1. Mostrar, poner ante los ojos. "Mettre sous les yeux, représenter" Dv.<br />

"Espartarrek hordiarazten zituzten Helostarrak, gazteriari begietaratzeko hordikeriaren izigarritasuna" Ib.<br />

"Mettre sous les yeux de quelqu'un, le faire s'apercevoir" H. Zein biziki begietaratzen derautazun ene<br />

Salbatzaillearen herioa! SP Phil 132. Mintzotik izan ezpalitz, zeini bere zuzena nola begietaratuko zitzaioen?<br />

'Fait voir' ES (ap. H). Misterioaren errepresentatzeaz edo begietaratzeaz, zein baita preparazionearen<br />

hirurgarren pontua. He Phil 103 (SP 101 begietaratzeaz). Ala hik biziki baitarotak begietaratzen ene<br />

Salbatzaillearen heriotzea. Ib. 135. Hunen asperragatik, atrebitzen naiz [...] ahalkerekin nere galdeak zuri<br />

begietaratzera. Dv LEd 150 (Cb Eg II 81 zure begietara agertzera). Bere aideak begietaratzen ziozkaten aldapa,<br />

eragozpen eta begiramentu guziak ostikoperatu. Arr May 169. San Felipe Beniziok begietaratzen digu ikasbide<br />

edo ejenplo txit ederra. Ib. 168. Profeten esanak begietaratuaz, agertu zien nola Salbatzalleak eraman zituen<br />

tormentuak eramanaz beren bidez glorian sartu bear zuen. Arr Bearg 220. San Antonio, Abadearen jazkeran<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

543

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!