Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
- BARKAMEN GUZTI. Perdón total. Eskatzen diogu Jainkoari bekatuen barkamen guzia, bada guziok gera
bekatariak. Ub 162.
- BARKAMENIK EZ IZAN. No tener perdón, ser imperdonable. Zuri egin dizunak ezpaitu barkamenik.
Etxde JJ 129.
(Referido a personas). Mainker ori zuek il zinuten. Ori segurki dakigu. Ortaz bada, eztuzue barkamenik.
Izeta DirG 78.
- BARKAMEN OSO (par- Añ). Indulgencia plenaria; perdón total. "(Indulgencia) plenaria" Añ. Berau
esanagaz irabazten dabe Aita san Franziskoren iru ordeetakoak parkamen osoa, edo induljenzia plenaria, Aita-
Santu Erromako Leon amargarrenak, eta Paulo bostkarrenak emona. Añ EL 2 229. Logratutzen du [San
Franziskok] barkamen osua Erroman. Bv AsL 409. Parkamen osoak geiyenean alan eskatuten dabe. Itz Azald
150. Hemengo lerro eta xehetasunak kofesio bat bezala hartuko ditutzue beraz eta barkamen osoa eman nahiko
diozue, barkamen osoa zuen bihotz guziaz. Zerb Azk 70.
barkamendi, parkamendi (V-gip). "Parkamendi, perdón. Var. parkamendua, parkaziñua. Munduan
parkamendixa izan zan, kulpa bako batek danon akatsak jasotzia" Etxba Eib. v. barkamendu.
barkamendu (L, BN; -kh- SP, Urt II 50, Ht VocGr, Lecl, Arch VocGr, VocBN, Dv, H), parkamendu (Sal; Añ),
parkamentu (R; ph- S; Gèze), barkamentu. Ref.: A (barkamendu, parkamendu); Lrq /pharkamentü/. Tr.
Documentado, desde los primeros textos hasta nuestros días, casi exclusivamente en autores septentrionales y
navarros (en autores más occidentales sólo lo hallamos en Aguirre de Asteasu y en Txillardegi). En DFrec hay 2
ejs. septentrionales de barkamendu.
Perdón. "Barkhamendu-eskatu, demander pardon. Il serait naturel d'appliquer à ce nom verbal la voix
transitive de la conjugaison; mais en Labourd et Basse-Navarre a prévalu l'emploi de la voix intransitive: ainsi
l'on dit barkhamendu eskatu da" Dv; este uso intransitivo es propio de eskatu, al menos en los textos antiguos
(cf. barkamenduskatu). v. barkamen, barkazio.
Egundano ezta izan ez izanen iagoitik / bekhatore hain andirik ezetare satsurik, / bere bidian iaugin bada zuri
gomendaturik, / ukhen eztuien barkhamendu zure amorekatik. E 103. Othoi egik Ieinkoari deien barkamenduia.
Ib. 17. Orhituki igandian behar dugu pensatu / zenbatetan egin dugun aste hartan bekhatu; / orhit eta Ieinkoari
barkhamendu eskatu. Ib. 27. Hanbat gure bekhatu guziez barkhamendu ukhaiteko, nola Iainkoaren aitzinean
fabore eriden eraziteko. Lç Ins G 4r. Baina Iainkoaren miserikordiatik eta ontasunetik gure barkamendu guzia
ethorri behar da. Ib. E 6v. Nola bainagotzu humilki neure bekatuen barkamenduaren eske. Mat 237. Zuk emeki
eta amoriozki deithu nauzu zeure gana, eta zure ontasunagatik barkamendu prometatu. Ib. 228. Erdesten du
barkamentua bere bekatuen gatik zor zuena. Ber Trat 107r. [Erho dela] bai halaber bekhatua dagiena munduan /
berdin izanen duela barkhamendu zeruan. EZ Man I 35. Eskaleren oñean da barkhamendu eskatzen. EZ Man II
47. Barkhamendu eta garazia ardiesteko othoitza. Harb 235. Igurikitzen dioela bat bederari Iainkoaren
pazientziak, bere bekhatuen neurria betha arteiño, kontua konpli arteiño: eta hura konplituz gero eztela gehiago
igurikitzerik, eta ez barkhamendu erdiesterik. Ax 112 (V 75). Bekhatua zurea da, barkhamendua da enea. Ib.
112 (V 74). Huts egiten zuenak ihes ahal zeidikeien al bazegien, baiña atrapatuz gero, etzuen barkhamendurik,
begiak galdu behar zituen. Ib. 346 (V 230). Zure neurrigabeko miserikordia hobe zait barkhamenduaren
ardietsteko, ezen ez nik neure ustez dudan iustutasuna. SP Imit III 46, 5. Bere bekhatiaren barkhamendia
irabazi. Tt Onsa 43. Niri eman darotazun bezalako barkhamendu bat izateagatik, ene gisa ethorriko dire
zuregana justu guziak. Gç 44. Eskümükatiak parkamentiaren ükheiteko, zer egin behar dü? Bp I 116. Zeren
bekhatu guzien barkhamendua, eta gure salbamendua, Jesu Kristo Gure Jaunak ardietsi baitzarokun. ES 387.
Egiazko urrikiak, eta bihotzeko humiliazioneak sor arazten du barkhamenduaren esparantza. Ch III 52, 3. Hobe
düzü enetako zure miserikordia hüts eztaitiana pharkamentiaren jardiesteko eziez ene jüsto izateko ustekeria.
Mst III 46, 5. Barnetik heldu den bekhatuaren urrikia ahal da bide bakharra ardietstekotzat haren
miserikordiatik, gure gaixki guzien barkhamendua. Lg I 257. Barkamendü galdegin zakon bere Aitari bere
Borredüendako. CatLan 43. Barkhamendu akorda diezadazu, nik zure amoreak gatik bihotz onez ofentsatu
nautenei akordatzen diotedan bezala. Brtc 31. Gonbidatzen ditu ihesi dabiltzanak, barkhamendua prometatzen
diote bere etsaiei. Ib. 245.
(s. XIX) Bekatua kitaturik / Barkamendu galdatzen. Monho 112. Esperatzen dut Zure Ontasun, ta
Urrikaritasunean nere bekatuen barkamendua emanen didazula. Añ CatAN 72s. Orrí apegatzennáiz, ta eztút
utzíko, emandezádan arteo bere bedeizioa, ta salbázio eternoarén beiméndea, eta preséntean ene bekátuen
barkaméndua. LE Ong 123v. Eskatzendiót lenik emandezádala bekátuen barkamentu ósoa. Ib. 31v. Zer egin al
dezakegu bekatu izugarri oen barkamentua Jaunagandik iristeko? AA II 124. Barkhamendu, o! nere Jainkoa.
Dh 108. --Zer da Induljenzia? --Yaungoikoari penitenziarekin eman bear zaion satisfakzionearen barkamendua.
CatB 69. Komunione Saindu hau izan dadin enetzat bekatu guzien barkamendua. CatLuz 39. Eman izezü
bekhatü ororen pharkamentiak, eta sar eraz itzazü dohatsien egongian. UskLiB 25. Pharkamentü, Jauna,
bekhatü ezagützen dütüdanez eta eztütüdanez. Ib. 101. Denboran ez badugu / kasurik egiten, / Barkamendurik ez
du / Jesusik emaiten. Bordel 201. Urgainen eginen diat zubia / han ereinen ogitto hazi gorria / han jin arte
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 53
mende.