Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
bedikatu, -ketu. v. bedeinkatu.
bedinkata. v. bedeinkata.
1 bedoi (S; H), pedoi (L, BN-baig-mix-ciz; VocBN, Hb ap. Lh, H). Ref.: A (bedoi, pedoi); Lrq. "Haut volant,
hache allongée, synonyme du mot aihotz" VocBN. "(BN, S), id. pedoia. Serpe à émondage, long, emmanché.
Syn. haiotza (L)" H. "(L; Hb), hoyau" Lh. "Bedoi, podón para cortar espinos y setos" A. "Pedoi, machete" Ib.
"Serpe pour tailler les haies et couper les épines (BN, Sc). Belagoi (BN), pedoi (L)" Lrq. "Machete, instrumento
para cortar matorrales" Satr HerVal. Hay un Iohan de Vedoy (1392) en Arzam 442. Pedoi bat gantxa ezarri
agoiorik. HerVal 158. Pedoi bat einik. Ib. 206. Pedoi bida agoio. Ib. 216.
Etim. Schuchardt consideró su posible relación con cast. podón, teniendo, por lo tanto, una terminación *-one,
con representación anómala en esos dialectos. Pero ahí -oi es gascón y la palabra procede en último término de
lat. uidubium (fr. vouge, etc.).
2 bedoi. "Prueba con que se muestra y convence algo", "justificación, probanza" y "probanza, averiguación" Lar.
bedoigarri. "Justificativo" Lar.
bedoikin (Lar H). "Novicio en las religiones" Lar. Bedoikinen bidatzean egin zuen frogantza luze batekin.
Birjin 48. Solasa erori zen Am-Escolasticaren bedoikin baten gainerat. Ib. 194s.
bedoikintegi. Noviciado, casa de los novicios. v. bedoitegi. Oraino jarraiki zitaizkon bedoikintegiko
atheraino. Birjin 290s.
bedoikintza. Noviciado (tiempo). Jadanik bedoikintzan izan balitz bezala. Birjin 182.
bedoitegi (Lar H). "Noviciado, la casa" Lar. "Lieu de noviciat" H. Bereala biraldu zuten nagusiak
Billagarzia esaten zaion Gaztelerriko bedoitegira. Ag Lar 548.
bedoitera (Lar), bedoiter, bedoiera (H). "Noviciado, el tiempo" Lar. Ezen ezt-egoiten bedoiterean, bere
buruari ukho giten ikh[a]stekotzat baizen. Birjin 163.
bedoitu. "Justificar, probar" Lar.
bedoitze. "Justificación, probanza" Lar.
bedopil. v. BELAR-PILA.
bedori. v. berori.
bedratzi, -tzu. v. bederatzi.
bedritze. v. bederatzi.
beduindar. Beduino. Sumatzen dut nere baithan beduindar batzuetaraino joaiteko tirria edo gutizia handi
handi bat. Prop 1904, 37.
bee (Lar), be, mee. 1. Onomatopeya del balido. "Be de la oveja" Lar. Instante gizona ardiain bozas asi ze
bee ta bee; guziek irri ta ark bee. LE-Ir. Non zaite ene bulunbariak? be, be, be! O marraka ederrak! Hb Egia
131. Berak esan zian bedorrek esaten zian guztiari Beee erantzuteko. Sor AKaik 134. Ardi mantsoak beti
kantatzen dit bee, bee, / eranzun oi diot nik zu zaitut txit maite. AB AmaE 405. Akerra be, be, bai, bal, bal. /
Abantzu hila! Ox 89. Zekor, bei ta txal, bior ta moxal, / ardi ta bildots baita be, / euren arran ta txilin-soñuban /
orrua, irrintzi, bee ta bee, / ludijan danik eresi-soñu / ederrena sortzen dabe. Enb 144. Emaztiak jarriko au i
laxter arkumia bezela be! be! egiñaz. Alz Burr 29 (cf. BE EGIN). Ardiak ondotik mee eta mee marrakaz. Barb
Sup 93. Ardiak [...] harat hunat zoazin orai, alhan, bee eta bee marrakaz. Barb Leg 149. Ardi banintz lez
urtengo dot kanpora. [...] Beeeee...! ta guzti urten eban Josetxuk. Bilbao IpuiB 177. Ardi gaixoak, gau guziko
egoeraz izututa, bee! ta bee! zetozen bidean. NEtx LBB 98.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
463