Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
ara erori arren. AA III 503. Laguntzaren bat egiten diolako pozarekin, arintzen ditu zertxo bat bederik bere
atsekabe astunak. Jauregui 243. Osterontzekoetatik ere geintsuak, erdia bederik. Izt C 152. Ai, Jerusalen,
Jerusalen, gaur bederik ezagutuko bazendu zerk on egingo dizun! Lard 429. Zuk mortu onetan ere nere semea
eta ni manten gaitzaketzu, arriak ogi eginta bederik. Arr GB 43. Beti guzien aurretik zijoan eta egunean eun
aldiz bederik esaten zien: Aurrera, nere lagunak. Ib. 126. Gaur gabean bederik ez ote zerate egongo negarrikan
gabe? Zab Gabon 32. Esan zion sultanak, beretzat nai ezpazuan ere, ar zezala bederik kristau biartsuen artian
zabaltzeko. Bv AsL 218. Jokatzerako zerbait / ark itzegin balit, / pozik emango niyon / piska bat bederik. AzpPr
40. Pozik etorriko nintzake berorrengana, sakristau bederik izateko. Or SCruz 76. Idaz dezagun guziok neurtitz
bana, bederik! Ldi IL 38. Gutxitan iñor[k] eskeñiko digu, kemen nekatuaren xuxpergarritzat, ederretsi-iztxo
baten gozoa bederik. Ib. 87. Iñoiz ere ez det edan / onenbeste txanpain / [...]. Alaz ere pittin bat / bederik lengoz
gain / zuen guzion opaz / edango det orain. EA OlBe 92. Ta zartzaroan bederik, zuur izaten irakasten diete. Zait
Sof 198. Itzik ixillen au biur ledi mintzo, biur lekit oiu, / asperen bederik...! "O al menos gemido". Or Poem 526.
Ta antxen egon bear guztiak, ez jan ez lo, kape pitin bat bederik, ontzietan artzeko oitura aundia dutelarik. Anab
Poli 62. An, bederik, gau guztian etzanda egon zindezke. Anab Aprika 61. Ames, itzi eidazu apur baten bederik
zure altzoan jesar nadin. Gand Elorri 145. Oi! nerekin bizi nai bazenu, bederik, landa zikin eta etxola apaletan.
Ibiñ Virgil 35. Ez al duzu beste katillukara artu nai? (Joxek buruarekin ezetz). Erdia bederik? Lab SuEm 180.
Letratua dugu Oihenart, letra gizona [...]. Poeta landuen edo bederik landuxeen artean sartu zigun Orixek. MIH
233. Barka eske nator, azkenik, Barojaz bi bider bederik mintzatu naizelako gure Barojalari ofizialen baimenik
gabe Ib. 401.
(En oraciones negativas). Ni siquiera. Eta guzien artean etzan bat bederik Jainkoaren gogoko zanik? Ub
15. Beti jostatzeko aurrena izanik ere, au izan zan gazte bat iñoiz ere itz lasai bat bederik bere aurrian esatia
ametitu nai etzuena. Bv AsL 26. Eta denbora añ luzean [...] beatz bat mugitzea bederik ezingo det? Arr May 51.
Batzarkide erdeldunetarik batek bederik etzun aldegin: guziek antxe aoa zabalik, euskeldunei begira txoraturik.
Ldi IL 94. Edatea zer den ez dakizu bederik, oi Theresa [...] eta ez duzu ajolarik neure burua iltzeraino vodkan
murgil nadin. Mde HaurB 12.
2. Si bien, aunque. Gaur, laburtxo bederik, itzegin nai dizut, Kristaua, komunio ondoko eskerrak ematearen
gañean. AA I 460. Ez dizu eman zure mallako mirabeai eman oi zatena? Bai Jauna, beenekoa bederik. AA II
177. Agertuko da mundu guziaren aurrean gure Jaun, Errege ta Jueza bezala, ta alatzat ezagutuko ta adoratuko
due, ez onak bakarrik, baita gaiztoak ere gogoaren kontra bederik. AA IIII 470. Iturri leor bat [...] zeña ezagutu
izan neban, orain irurogei urte inguruan, ura ematen zebala gitxi ta txarra bederik. Izt C 103s. Ontaraño Josek,
nekez bederik, bere Jauntasunari eta inguruan zeuzkanai begiratuta, negar gabe iraun zuen. Lard 59. Joabek,
gogo gaiztoz bederik, Absalonen alde Dabidi itzegin zion. Ib. 196. Bigarren paretari eraso zioten, eta jende
askoren truke bederik, artu zuten. Ib. 542. Guziak gisa onetakoak irten etzitezen, banaka batzuek zotz oiek gabe
umetzen zituen, gitxi bederik Labanentzat ere jaiotzeko. Ib. 39. Berandutxo bederik, oartu ta baliatu zan une
egoki onetzaz. 'Aunque tarde'. Aran SIgn 8. Artarako gogo andirik ezpazeukan ere, erdilotan bederik bere hura
errezatu zuen. Arr May 57. Txantxetan bederik gezurrik esan al dezu? ArgiDL 28. Goizaldeko oxkirria / xital
dala! Bear duk / beldurra, neurriz bederik. Ldi UO 42. Zuk iztazaiña joaz, erren geldi nadi! / Erren bederik,
noan, baitut irabazi. "Vaya yo siquiera cojo". Or Poem 534. Ona emen, labur bederik, sofista zenbaiten berri.
Zait Plat 118. Halaz guztiz, eta ezinbestean bederik, nik ere igaro ditut ateak eta oinak lur sakratuan. MEIG IV
114.
3. Sólamente. "(De el) lobo un pelo, y ése de la frente, otsotik illebat bederik, ta hura betondotik" Lar. Ura
ez zan ostatua bederik, baizik soldaru-etxea, kantina eta guzti. Anab Aprika 62.
bedertsi. "Campo cerrado de hierbas (Sal)" A Apend.
bedezi (S ap. Lrq; Foix ap. Lh). Médico. "/bedez¸)/ [oxítono], médecin. Emp.: béa. medeci" Lrq. v. medezi.
Gero bedeziak erranen dü zer egin behar den, nurat juan, errabiatürik bazen usukizalia. Eskual 7-8-1908 (ap.
DRA s.v. usukizale). Emaztía é(r)i beitzín egún batez, jun ziá Hügás bedezía gána. "Au Docteur Heugas". Lrq
Larraja RIEV 1935, 140. Bedeziak eria ikhusi onduan: "Estizu deusere. Ez arrunkua. Marhanta txipiñi bat
dizu". "Bai, zier bedezier, oro txipiñi zaitzie". Egunaria 1956 (ap. DRA).
bedezigei. Estudiante de medicina. Gure herritar gaztia, Henriette Pesenti ezkuntü da Lurdan bedezigei
lagün gazte batekin. Herr 19-9-1957, 3.
bedezigoa. Medicina. "[Madrilera joan zen] bedezigoaren ikastera (S)" Gte Erd 272 (G-azp mediku ikastera,
BN-arb medikuntzan ikasterat).
bedigarro. v. birigarro.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
462