Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
(s. XIX) Bederatzigarren bertutea. Sendotasuna. Añ LoraS 180. Bederatzügerren orenaren üngürünin Jesusek
bots azkar batez erran zin. UskLi (ed. 1804), 298 (ap. DRA). Bederatzigarren dotriña orazioaren gañean. Gco I
455. Zortzigarren aginteak debekatzen digu bederatzigarren lekuan, lagun urkoari aurpegira ematea bakarrik
edo iñoren aurrean lotsatzeko gauzaren bat. AA II 215. Bederatzigarrenian kastidadiaren kontrakuak ta
amargarrenian zuzentasunaren kontrakuak. fB Ic II 247. Jardinzaien festa Donostiyan beltzillaren ogei ta
bederatzigarren egunean milla zortzi eun da emezortzigarren urtean. Echag 59. Bederatzü gerrena nin nahin
apheztü / nahiz aita etamer, ephaxüti khentü. Etch 176. Apirillaren ogei ta bederatzigarren egunean ospatu
zeban batzar diozestarra. Izt C 486. Moises eta Aaron Faraoni bederatzigarren aldian agertu zitzaiozkan. Lard
70. Jesu-Kristoren jaiotzatik berrogeita bederatzigarren urtea zan San Pablo Korintora joan zana. Ib. 514.
Bederatzügerren elhestaldia. Ip Dial 39 (It, Ur, Dv bederatzigarren). Betan eta oihuz egin zuten Aita Saindu Pio
bederatzigarrena. Hb Egia 17. Bedratzigarna, zure projimoaren emaztea ez deseatzea. CatSal 9. Zer pribatzen
da bedratzi eta amargarren mandamentuetan? Ib. 47. Bedratzugarna, zure projimuaren emaztia ez deseatia.
CatR 9. Kastillako errege Alfonso bederatzigarrenak Burgosen zeukan orduan kortia. Bv AsL 122. Lagunan
emaztea / noberak deseau / bederatzigarrenak / galerazoten dau. Azc PB 23. Eta hunen aitzinekoa, Pio
Bederatzigarrena, saindu baten orroitzapena utzirik hil zena. HU Aurp 133. Bederatzigarren irudia (Iñaxio eta
Anttoni). Moc Damu 15.
(s. XX). Bedratzigarna: lagun projimoaren bizikiderik ez deseietzia. CatUlz 7. Berriz beatzigarrena? Tori,
amar dira onekin. Iraola 101. Bigarren amar minutuetan, / guzietan azkarrena, / Pedro Maria Txurrukak jaso /
zuan bederatzigarrena. EusJok 31. Bederatzigarren egonaldia. Gure Jesus maitea irugarren aldiz erortzen da.
ArgiDL 94. Ez diakinat nun demuntre sartu zautan nere bederatzigarren astoa. Barb Sup 73. San Iñazio
egunean bertan ezinda andik bederatzigarrenera joan zan. Or SCruz 136. Milla gañera bederatzireun /
beatzigarren urtian. Tx B I 67. Bederatzigarren neke-unia. Josu irugarrenez jausi zanekua. Enb 103. Antzinaantzina
urtea Martxoz asten bait-zan. Ortatik September, October, November, December, urtearen zazpigarren,
zortzigarren, bederatzigarren ta amargarren illak. Or Eus 141n. Burruntzaliz, or zortzi, zillarrez landurik, / au
beratzigarrena, eltzean sarturik. Ib. 359. Bainan bederatzigarren mendean Grekoak Erromako Elizatik berexi
baziren, ordainez Danemarka eta Sueda konbertitu ziren. Zerb IxtS 102s. Bata Akaitarra zan, bestea Espartarra
[...]. Zortzigarrena, Ainiar etorkikoa, zaldi-zuriduna. Bederatzigarrena, yainkoek eraikitako Atenaikoa. Zait Sof
29. Zortzigarren, bederatzigarren eta hamargarren harri-lerroak osotu nituen. Mde Pr 115. Sebastian erail eta
bederatzigarren egunera, Urruztoiko baserri-borda batean atxillotu zuten. Etxde JJ 162. Liburu ori
bederatzigarren orri orretaraño bateatuen, illen eta ezkonduen partidez beterik artu oala. Akes Ipiña 12. Bakik
zeinbatarikoan amaitu yuen jokoa? Ogeita bederatzigarrenean. Bilbao IpuiB 271. Urtarrilaren
bederatzigarrenean il zan Zarautzen Zinkunegi sendagillea. Alzola Atalak 103. Bederatzigarren agindua / emen
daukagu bestia. Uzt Sas 217. Bederatzigarren mendean, Santiagorako beilak bultatu zirenean, Ziberon gaindi
ere pelegrin zer nahi hasi ziren pasatzen. Lf in Casve SGrazi 15.
v. tbn. SP Phil 523. VJ 13. Urt Gen 9, tít. Iraz 46. Zav Fab RIEV 1909, 32. CatB 15. CatLlo 47. CatLuz 5.
CatBus 6. Ur BulaAl 48. Arr GB 48. Legaz 7. Sor Gabon 48. Itz Azald 54. CatJauf 83. A Ardi 87. Urruz Zer 36.
KIkG 59. KIkV 72. Inza Azalp 102. Ir YKBiz 505. ABar Goi 55. Eguzk GizAuz 16. NEtx Antz 89. Osk Kurl 215.
MAtx Gazt 12. Ibiñ Virgil 75. Bederatzügerren: CatS 49. Bedratzigarren: El 8. CatUt 5. CatAe 8.
2. Novena, novenario. "Novenas" Lcc. "Bederatzügerrena, misa que se celebraba el domingo siguiente de un
fallecimiento" Garm LexEV 412. v. bederatziurren.
- BEDERATZIGARRENEZ. Por novena vez. Gero, bedatzigarrenez oilaritea ieiki zanean, Orfeuri opalketa
egin eta baso sakratura itzultzen da. Ibiñ Virgil 118.
- BEDERATZIGARRENGO. En noveno lugar. Bederatzigarrengo: egiten dabe pekatu, biar dan moduban
jazten eztirianak. Astar II 150.
bederatzika. "Neuf par neuf" Dv.
bederatzina (V, G, AN), bederatzuna (R, S). Ref.: A (bederatziña); EI 75. Nueve cada uno. v. bederatzira.
bederatzinaka (-ñaka V, G, AN ap. A). "De nueve en nueve" A.
bederatzinakatu (-ñaka- V, G, AN ap. A). "Distribuir de nueve en nueve" A.
bederatzira (AN-5vill-ulz-arce, L, BN, R; Dv), bederatzura (S), bederetzira (Ae). Ref. A (bederatziña); EI 75;
Lrq (bederatzü). Nueve cada uno. "Neuf à chacun" Dv. v. bederatzina. Haurrak bi andanetan ezarriak
ginituen: hamar urtez petikoak alde batetik [...]. Asmatu bezala, lehen andanakoetarik etzaiku agertu guti baizik,
gehienak bederatzira urtekoak. JE EuskG 97.
bederatziraka (L, BN, R), bederatzuraka (S). Ref.: A (bederatziñaka); Lrq (bederatzü). "De neuf en neuf" Lrq.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
456