Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
del s. XX se observa en autores meridionales (Azkue, Inza, Altuna etc.) cierta tendencia a sustituir bedeinkatu
por onetsi (q.v.). En DFrec hay 66 ejs. de bedeinkatu, meridionales, y 3 de benedikatu, dos de ellos
septentrionales.
Bendecir; (con aux. intrans.) ser bendecido. "Bénir" Dv. Cf. VocNav: "Benedicar, responsear el cura por el
alma de un difunto al final de la misa mayor (Ochagavía). Del vasco benedikatu, que procede a su vez del latín".
Garaziko herria / benedika dadila, / heuskarari eman dio / behar duien thornuia. E 251. Iainkoak, othoi, zuen
trabaillua prospera eta benedika dezala, Amen. Lç ABC A 3r. Eta kontradikzionerik batre gabe xipién dena
gehién denaz benedikatzen da. "Ce qui est moindre est benit par le plus grand". Lç He 7, 7 (Dv hartzen duela
benedizionea). Afaritan / maia bedeikaturik. Lazarraga (B) 1203v. Benedika ezazu gure trabaillua. Mat 331.
Alabatzen eta bedeikatzen zaitugu zaradena gatik. Ber Trat 43r. Benedika zaiteztela, / o buraso nobleak, / zeren
baitzarete Seme / hain onaren iabeak. EZ Noel 63. Urthearen inguruak / Zu bedinkatzen zaitu. Ib. 137. Iaaten
dabenean maia bedeinkatu begi. Cap 126s. Adoreetan zaitudaz, Iauna, eta bedeinkeetan. Ib. 131. Benedika bedi
zure izen saindua. SP Imit III 40, 5. Horra nola benedikatuko den bihotz guziaz Jainkoaren bilha dabillana. SP
Imit IV 15, 4. Gizonek eta aingeruek, / zeruak eta munduak, / bethi bedinka detzatela / hirur Presuna sainduak.
Gç 190. Benedika nazazu, Jauna. Ib. 120. Jinkoak benedika ditzan urtheko laur sasoak. Bp I 110.
(s. XVIII) Adoratzen eta bedeinkatzen zaitugu, Kristo. OA 14s. Eta bedinkatu zuen, ziotsala, bedinka bedi
Abran Iainko puxant, soberanoaz, zeru eta lurreko Iaunaz. Urt Gen 14, 19. Adoretan da bedenketan zaitudaz
Kurutze santea. Arz 28. Kreatura guziek elkharrekiñ lauda eta benedika bezaitzate eternitate guzian. Ch III 21,
7. Aingeruak eta kriatura guztiak bedinkatu zaitzaela. Iraz 60. Saintü eta benedika ezazü ene arima zelüko
benedikzioniaz. Mst III 59, 4. Artu zuen Jesusek an atera zuten ogia ta bedeikatu ta zatitu ta eman zien biei zati
bana. Mb IArg I 284. Bedeika, ta alaba zaizadan, Jauna. Cb Eg II 69. Maia bedeinketako oraziñoa. Cb CatV
105. Adoratzen ta bedikatzen zaitut nere Jesu Kristo Jauna. Lariz 22. Etzen baratzen benedikatzetik bere Jainko
adoragarria. Lg II 88. Probidenzia benedikatzen dute eta bere zorthea ez lezakete ganbia mendeko dohatsuen
zorthearekin. Mih 108. Eternidade guzien bediketu eta alabatu dezaten. CatUt 59. Ene Jinkua, oferitzen
dauzkizügü orai hartü ditügün erresolüzioniak, benidika [sic, ] ditzazü. CatLan 161. Jinkuak nahi üken
ditü benedikatü eta heen frutiak deiadanik seinditzen dira hiri huntan. Ib. 3. Mantenatzengaituénak lúrrean
bedeikagaitzála zéruan. LE Prog 100. Zure lana ongi badoha, benedika zazu laguntzen zaituena. Brtc 12.
Sazerdoteak dira, Apezpikuak bedeikaturikako olioarekin, Sakramentu hau ematen duenak. Ub 214. Zure
ondorengoai emango diztet Canaango bazter eder ugariak, ta ondorengo orietan bedeinkatuko ditut munduko
guziak. Ib. 17s.
(s. XIX) Benedika dezala zure fidantzia. Monho 162. Jinkuak benedikatüko zütü. Xarlem 1401. Urratuten ditu
kartaak ta egiten dau promes legez ez geijago kartarik eskubetan artuteko. [...] irabazi baleu, bedeinkatuko
zituban kartak. Mg CO 58. O, neure biotzeko Jesus maitea! Santu guztiak bedeinketu zaiezala, nigana etorri
zarealako. Añ EL 1 166. Etzaitut, Jauna, largako, bedeinketan enozun artean. Añ LoraS 67. Aren Majestadea beti
edo eternidade guzian bedeinkatzeko. Gco I 466. Alabatu eta bedeikatu bear degu aren probidenzia. Gco II 35.
Bedeika zaitzeela Zeruko eguzkiak eta izarrak. AA I 465. Benedika dadila Jaunaren ontasun mugarririk gabea.
Dh 238. Ta bedeinkatu eban ango ezkontzia, milagro bat eginagaz. fB Ic III 339. Eztauka gizon batek gauza
oberik, ez txarragorik miina baño: bera ondo badarabil bedeinkatuten dau Jaungoikua. Astar II 108. Angeru ta
Santu guztiak bedeinka zagiezala beti ta beti. Añ EL 2 119. Lendanaz du Maria / Jaunak bedeinkatu, / bere
berdiñik ez du / lurrean arkitu. Echag 125. Graziak benedikatuko ditu eta khoroatuko kongregazioneko anaiaarreben
efortak. JesBih 395. Ene arima benedika ezak hire Jinkua. UskLiB 108s. Begike detxazu autse aubek
geren buruen paratzera guazenaubek (AN-araq, 1838). ETZ 232. Benedikatzeko da d'Abbadie yauna, /
Laphurdiko yendea mugitu duena. Hb Esk 126. Jaunak bedeinkatu zuen, eta alako moduan aberastu zan non
auzoak aren ona ezin eramanaz, asi ziran esetsi edo persegitzen. Lard 31. Benedika eta ospa zaitzadan, Jauna.
Dv LEd 131. Artu zuen ogia, bedeikatu zuen. Echn Mt 26, 26 (He, Dv, Ip, SalabBN, Samper, Leon benedikatu,
Ur, Ker bedeinkatu, Hual bendezitu edo benedikatu; IBe bedeinkapena esan; Lç graziák rendatu, Ol, Arriand,
Or ontesi). Beti alabau eta bedeinketu dagijen. Ur CatArrig 78. Benedika ditela / armada legalak, / biba Alfonso
eta / haren jeneralak. Bordel 184. Eriak hunkitzen ditu, benedikatzen ditu eta gaitz guzietarik sendatzen. Laph
213. Jainkoak bedeika zaitzala, ene seme. Arr GB 88. Adoratan ztugu, Kristo, eta benedikatan ztugu. CatR 17s
(CatSal benedikatzen, CatAe 16s bedeikatzen). Benedikatruk zra emazte guziuen artian. Ib. 5 (CatSal
benedikatrik, CatAe 4 bedeikatua). Bedeinkatzen da izen au usai gozo artean / Ebro, Nilo ta Ganges, ta
Amazona aldean. Aran SIgn 213. Aditu zuan Santuak gizon aren keja, eta urrikiturik bedeinkatu zion mastia, eta
ugaritu zion ardua. Bv AsL 182. Betikotasun guzian bera laudatzeko ta bedeikatzeko. Legaz 23. Gure Jaungoiko
maite / amoriosua, / arren, bedeinka zazu / berriz itxasua. Arrantz 92. Ez ezak Anjelen izenik aotikan atera
bedeinkatutzeko ez bada. Apaol 53. Azken aldikotz benedikaturik bere komentuko fraide guziak, lohakartu zen
ezti-eztia Jauna baithan. Jnn SBi 58. Othoitzen zütügü Jesu-Krist zure Seme dibinoaz, onhets dezazün eta
benedika sakrifizio saintü hau. Ip Hil 232. Adéma zenak lehen ezkontza benedikatu zuelarik. HU Aurp 163.
Benedika ezazue Jainkoa zuen familietan, patriarkek bezala. Arb Igand 188. Guzur-zaleak berenagaz
urtetearren asmautako guda bat Iaungoiko egiazkoak ezin leike ezertara bedeinkatu. Ag AL 21. Laket dakion,
hark / oro salbatü / bai etare berak / benedikatü. UNLilia 17. --Zer egin bear dogu erneguren bat entzuten
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
446