Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Zait Sof 69. Maingua naiz [...]; gauza guti da naski, halaz ere behaztopo bat emazteki bati korte egin nahi
baniro. Mde Pr 156. Nola nahizko behaztopak ipiñi eta ipintzen dituzte breizel-egunkari edo aldizkarien bidean.
Ib. 283. Beren aurrean ezta kausitzen / lehengo behaz-toporik. / Hoek ibili litezke orain / sufritu gabe mundutik.
Arti MaldanB 225. Geure buruarentzat behaztopa bila, mintzabide berri bat asmatu dugu, ohikoa eta
egunorokoa erraxegia delakoan nonbait. MIH 239. Aspaldi esana dut aditza genuela batasun bidean aurki
genezakeen behaztoporik bihurriena. MEIG VIII 94.
Ocasión de pecado, escándalo. Cf. supra el ej. de Leiçarraga. Begira gaitezilla presuna haserrekorretarik
eta haserretzeko okhasinoetarik, hauzitan sartzetik, liskartzetik eta behaztopa guztietarik. Ax 291 (V 193).
Begirautzu eztadilla zure ahoa iuramentura usat, zeren anhitz kasu, behatztopa eta peril da hartan. Ib. 263 (V
175; Añ GGero 195 jauste asko, beaztopa ta arrisku dago orretan). Errian edo Errikoetan diran animen
kondenazioko beatztopa edo eskandalo, eta pekatuaren bide, okasio ta peligroak zelo andiaz kenduaz. Cb Eg III
358. Len pekatari, Erri arren beatz topa edo eskandalo, demonioz betea ikusi zutena [...] gero Aingeruen erdian
ta zeruko gloriazko Koroa infintzen ziotela ikusi zuten. Cb JMJ 51. Zenbat behatztopa eta eroriko ez darraizko
abisu arinegi eta bihotz gaixki erregelatua den batetik heldu direnei! Lg I 342. Izan bedi beren maia beren
aurrean lazotzat, eta ordañtzat, eta beaztopotzat. (Ps 68, 23). Ur in BOEg 699.
- BEHAZTOPA-HARRI (SP, Dv, H). Tropiezo, piedra en la que se tropieza; (fig.) escándalo, motivo de pecado.
"Lapis offensionis, pierre d'achoppement" SP. "Pierre d'achoppement, matière à scandale" H. v. behaztopagarri.
Gogan behartu naiz eta beldurtu, etziren bideak asko segur eta garbi, baden bitartean zenbait trabu edo
behaztopa-harri. Ax 16 (V 6). Noizik behin ihardetsi badiote bertzeen gaxtakeriei, hori egiñ du beldurrez haren
ixiltasuna behaztopa harri balia zediñ flakoentzat. Ch III 36, 2. Hura egin da izkina buruko harri, eta behaztopa
harri, eta gaizbide harri hitzaren gainean behaztopatzen direnentzat. "Et lapis offensionis, et petra scandali". Dv
1 Petr 2, 7s. (Lç behaztopamendutako harri, IBe oztoparri). Eta hura zuentzat izanen da sainduesgarri; aldiz
Israelgo bi etxeentzat, behaztopa-harri eta trebuka-harri. Dv Is 8, 14. Gizartean eta Kondairan agiri diren
nazkagarriak, eta ortik Jainkoaren kontra jarri nai den beaztopa-arria. Vill Jaink 169. Huna nun ezartzen
dudan Sionen behaztopa-harri bat, eta eror arazten duen harroka bat. Bibl Rom 9, 33 (Lç behaztopagarriko
harria). Hemen, abiapuntuan bertan, aurkitu izan dugu, txit oker ez banabil, lehenbiziko tupust eta behaztopaharria.
MEIG VI 127. En DFrec hay 1 ej. de behaztoparri.
- BEHAZTOPA EGIN (Bera; beaztapa egin B ap. A). a) Tropezar. "Beaztapa egin (B), tropezar" A. Oñak
beaztopa edo estropezua [egiña]gaiti, ezteutso eskua kolperik emoten. Añ GGero 234. Ilunetan dabillena legez
or emen, baterik bestera estropezu, beaztopa guztiaz egiten dau, bidetik kanporaturik dabil. Ib. 213. Animako
jakinduriarik ez dagoen tokian, ez dago gauza onik, eta oiñ ariñetakoa danak, beaztopo egingo du. (Prov 9, 2).
Ur in BOEg 787. Nor sazkil ixan da [...] nik biaztopo egitteko leyuak itxi dittuzana? Otx 43. Obea beraz, garaiz
ibilli, zaldiak ankaz beaztopa egin eta kolpe txarren bat artu baño. Etxde JJ 13. Gauez dabilenak, ordea,
behaztopa egiten du, ez bait du argirik. IBk Io 11, 10 (IBe oztopo egiten du). Eta barka behin eta berriz harri
horretan behaztopa egiten baldin badut. MIH 212.
"Behaztopa bat egitea, trébucher" H. Haste hartan eta geroxago ere behaztopa frango eginik daude. HU
Aurp 153.
b) (Con aux. trans. tripersonal). Obstaculizar. Jakin aal litteke gure aurkalaria nor dan eta zertan egin nai
digun beaztopa (traba)? Etxde AlosT 73.
- BEHAZTOPA ERAGIN. Hacer tropezar. Lau gauza oiek dira beaztopa zeruko bidean eragiten diguten
arriak. Mb JBDev 127.
behaztopa. v. behaztopatu.
behaztopabide (L ap. A; Hb ap. Lh, Dv). Obstáculo; (fig.) ocasión de caer, de pecar. "Occasion de chute" Dv.
Othoitz egizu Jaunaren aitzinean eta guti zatzu behaztopabideak. "Et minue offendicula". Dv Eccli 17, 22 (Ol
gaizpideak, Ker uts-egiteak). Juja zazue anaiari ez zaiola behaztopa edo erorbiderik ezarri behar. Bibl Rom 14,
13. Berehala ikusi nuen, ez baitzen argitasun bereziren beharrik hori ikusteko, aditz kontuan izango genuela
behaztopabiderik zailena. MIH 377. Borroka bukatu bezain sarri, beraz [...], deseginak ageri ziren
behaztopabide zitezkeenak. MEIG VI 76.
behaztopadura. "Achoppement (en terme général)" Dv.
behaztopagai, behastapagei. Sujeto de escándalo. Horra nola neskatxa ber-egintz onei behar ezpezala
lothua egonez, izan zen behastapagei bat ber-ahizparentzat. "Sujet de scandale". Birjin 403.
behaztopagailu (L ap. A; Dv). Obstáculo; (fig.) ocasión de pecar. "Obstacle qui fait trébucher" Dv. v.
BEHAZTOPA-HARRI. Urhea, hari sakrifikatzen diotenen behaztopagailu da. "Lignum offensionis". Dv
Eccli 31, 7 (Ol tupustarri). Hekien sabelak ez dire betheko, zeren dirua izanen den hekientzat gaizkirako
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
437