Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
beharreria (Dv). Miseria. "Misère, extrême pauvreté" Dv. Baldin Jainkoak, ohe batean eri iduki nahi
banau, ez dut zertaz khexatu. Beharreria, oinhazeak, asturugaitzak ematen baderaizkit, ez dut zer khexatu. Dv
LEd 243.
beharreta. 1. "Teórica, teoría, bearreta" Lar. "Especulación, bearretea" Ib.
2. Trabajo, tarea. Zerren a bearreta ta lan guztia artuten eban, oraziño ta Jangoikoaren gauzak egin ezkero,
alperkeriatik iges egitea gaitik. Añ GGero 12 (Ax trabaillu).
beharretadun. "Especulativo" Lar.
beharretakin. "Especulativa" Lar.
beharretakiro. "Especulativamente" Lar.
beharretari. "Especulador" y "teórico" Lar.
beharretaro. "Especulativamente" Lar.
beharretatu. "Especular" Lar.
beharretsi (Hb ap. Lh, Dv, H, A). "Obliger à, exiger" Dv. "1. (trans.), juger, accepter comme nécessaire et
obligatoire. 2. (intrans.), obliger, être obligatoire, nécessaire" H. "(L; Hb, H). 1º. rendre ou devenir nécessaire.
Syn. behar-kitu. 2.º juger, estimer nécessaire; 3.º commander; réquisitionner" Lh. Parece que todas las
traducciones se basan en la forma de part., única que hallamos en textos (q.v.).
(Dv, H y A (que citan a He)). (Part. en función de adj.). Necesario. "Beharretsi, requis, obligatoire" Dv, que
cita a He. Aitzitik gorphutzeko mienbro flakoen diruritenak dire beharretsienak. "Necessariora sunt". He 1
Cor 12, 22. Errazu Pater noster eta Abe Maria, zeiñ baitire fidel guzien othoitz jeneralak eta beharretsiak. He
Phil 110 (SP 108 nezesarioa). Ez dezozutela gogoa eta afekzionea iratxak, beharretsiak eta manatuak diren
plazerrei. Ib. 254 (SP 252 manatuak eta ordenatuak).
- EZIN BEHARRETSIZKO. "Inexigible" Dv.
beharrez. v. BEHARREZ; BEHAR-EZ.
beharrezdenkeria. v. beharreztenkeria.
beharrezia. Necesidad, indigencia. Bainan dirurik ez, eskolarik ez! Erran behar da, beharrezia bera
garela. Prop 1893, 72. Ondikoz? Zer beharrezia! Ez zuen, ez ohe, ez mahain, ez kadira, ez deus haturen itzalik.
Prop 1901, 233.
1 beharrezkiro. "Forzosamente" Lar.
2 beharrezkiro. "Indebidamente" Lar.
beharrezko (G-azp, AN-gip-5vill, B, L, BN, S; Lar, Añ, Gèze, Dv), biarrezko (V-gip). Ref.: A; Lh; Lrq (behar);
Elexp Berg (biarrezko); Gte Erd 144, 221. Necesario; obligatorio. "Forzoso", "necesario" Lar. "Deshecha,
salida precisa de algún camino, irteera bakarra, bearrezkoa" Ib. "Urgente" Lar y Añ. "Nécessaire" Gèze. "Qui
est de nécessité" Dv. "D'obligation; nécessaire" Lh. "Beharrezko kondizioneak (BN-arb)" Gte Erd 144. v.
beharreko, behar (II), BAITEZPADAKO. Tr. En el Norte se atestigua escasa pero regularmente desde
comienzos del s. XVII. Al Sur los primeros ejs. son del s. XVIII (Larramendi, Ubillos), haciéndose muy
frecuente en el s. XX. Acompañando a un sust., normalmente precede a éste aunque tbn. aparece detrás, sobre
todo en el s. XX. En DFrec hay 365 ejs., 8 de ellos septentrionales.
Ezen ardiastekotzat beharrezko premia / sinhetzak othoitza dela guztiz moian handia. EZ Man I 9. Erremedio
hauk bada / Idukitzak gogoan, / Progotxoski zerbitzadin / Muga beharrezkoan. EZ Eliç 93. Obedienzia horri
daritza beharrezko eta obligazionezko obedienzia, zeren nihor ere ezin libra diteke [...] obeditzeko eginbidetik.
SP Phil 247. --Bear ote du batek [...] bereala konfesatu barka dakion? --On litzateke: ezta ordea bearrezkoa.
CatBurg 36. Lenengo bostak bearrezkoak dira [...]. Beste biak dira borondatezkoak. Ib. 33 (Iraz 35 nezesarioak,
CatOiq 260 premiazkoak edo bearrak). Badire bi obedienzia suerte: bata, beharrezkoa, eta berzea
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
412