Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
eiezala agindu be bai. Ag Kr 109.
2. Necesidad. "Beharra. Besoin, nécessité. Beharkia" SP. "Nécessité" H. Barreneko gizona hagitz zapatzen
da eta unhatzen gorputzeko beharkiez mundu hunetan. SP Imit I 22, 3 (Mst, Ip beharrüne, Ol bearkizun). Ezin
osoki fida naiteke nihor behar orduko helduko zaitala ene beharkietan, zu baizen. SP Imit III 59, 1. Ene
flakotasuna eta pairatzen dudan beharkia. SP Imit IV 16, 1.
Obligación. "Devoir, obligation, charge" H. Mengoa eta beharkia da. He Phil (ap. H, que traduce "c'est une
nécessité, une obligation"). Eztie bere gurasoai deus ere zor, eztu aiei laguntzeko bearkirik, goseak ilko badira
ere. Ir YKBiz 226n. Ongi deritzazute ura yakitun ipintzea, gure maitasarreak eta bearkiak eskatzen dutenez?
Amez Hamlet 22.
3. Cosa necesaria. "Aderezo de casa, menaje, etxearen bearkiak" Lar. Gauza ontzat euki zuten aintziñako
zaldunek, beren ezkutariek diruz ta beste zenbait bearkietaz orniturik izatea. "Y de otras cosas necesarias".
Berron Kijote 53.
- BEHARKI IZAN. Ser conveniente, bueno. Cf. 2 beharki. Guziak zilegi zaizkit, ordean ez dire guziak
beharki. "Non omnia expediunt". He 1 Cor 6, 12 (Lç eztirade probetxutako, TB ez dirade konbeni, IBe ez da on).
Nausiak, justu eta beharki dena errenda diozozue zuen sehiei. "Quod iustum est et aequum". He Col 4, 1.
2 beharki (H). Correctamente, como debe ser. "Comme il faut, comme il est nécessaire (He Phil)" H. v.
BEHAR BEZALA. Badakigu bada ona dela legea, baldin nihor hartaz beharki baliatzen bada. He 1 Tim 1, 8
(Lç bidezki, Dv zuzen den bezala, IBe behar bezala).
beharkide. "Negociación [...]. lat. negotiorum gestio" Lar.
beharkintegi. "Laboratorio" Lar.
beharkintza. v. behargintza.
beharkiro. 1. "Debidamente", "indispensablemente", "necesariamente" Lar.
2. "Pobremente" Lar.
beharkitsu. "Negocioso" Lar.
beharkitu (Dv, H). 1. (Part. en función de adj.). Necesario. "Gauza beharkitua (He), chose obligée" Dv.
"Rendre, devenir nécessaire, obligatoire. Atsegin beharkituak, délassements obligés, devenus nécessaires (He
Phil). Egiteko beharkituak, devoirs d'obligation" H. Erresuma guzietako eta estatu guzietako da nesesarioa
eta beharkitua ezkontzaren konserbazionea eta mantenua. He Phil 396 (SP 391 neurrigabeki kontuzkoa).
Manera berean dute hauk ere bere haragia hidoiztatzen, autoritate beharkitua mezprezatzen eta kargu handitan
direnez gaizki erasten. He Iudae 1, 8.
2. "Tomber dans la misère" Dv.
beharkitxo. "Negozuelo" Lar.
beharkizain (Lar), bearkizai (Lar). "Personero, procurador" Lar.
beharkizale, bearkitzale (Lar). "Negocioso" Lar.
beharkizantza (Lar), bearkizaitza (-ea det. Lar). "Personería, besteren bearkizantza, zaitzea" Lar.
beharkizun (Hb ap. Lh, Dv, A). Necesidad. "(He), nécessité" Dv. "Necesitado, menesteroso" A (que cita a
He; tal vez se trate de una interpretación errónea de "nécessité" de Duvoisin, de quien probablemente lo toma).
"(Hb), nécessité, besoin" Lh. Epaphrodite ene anaia [...], ene beharkizunetan zerbitzatu izan nauena. He Phil
2, 25 (Dv behar-orduetan). Behiñere ez dute sobrarik: bethi heldu zaizte gehiagoren izateko beharkizun batzu.
"Certaines nécessités". He Phil 267 (SP 265 behar aldi). Barnekoia dana soin-bearkizunak biztaldi aunetan asko
toiltzen dute. Ol Imit I 22, 3 (Mst, Ip beharrüne, SP beharki). Gure bearkizunak ikusi, ta lagundu ez, guk aieri
laguntzen diegun ezkero? Or QA 117. Zuen otoitz eta arren guzietan, eskerrak emanez, adierazi izkiozute
Iainkoari zuen bearkizunak. Ib. 130. Oraingo beharkizunetarako nekez sor zitekeen Villasanteren hau bezain
liburu egokirik. MEIG III 88s.
Pobreza. Doieko beharkizuna eta xahutasuna behar dire izan alhargunaren tresnetako edergailluak. He
Phil 425.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 407
mende.