Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
esan bear. JAIraz Bizia 19. Ortik ateratzea debekatua egon bear luke. Ib. 109. Urtean zazpi zortzi aldiz joan
bear izaten zun. Ib. 14. Denok dakigu euskerak bizi bear badu, orain dagon eratikan, euskera jakintsura biurtu
bear dala. Ib. 8. Zer gertatu bear ote du? Or QA 109. Burugabekeri ori ere entzun bear al gendun? Munita 95.
Zerga eta kontribuzioak ordaindu bear eta ezin. Ib. 129. Oroi adi autsa aizela ta auts biurtu bear dekala. Ib. 56.
Urrundu behar izan direnek berritz itzuli nahi badute. Zerb Azk 7. Eliza barneko hobieri behatu behar bada,
dorrea ikusgarriago da oraino. Ib. 16. Etzioten bi aldiz manatu behar izan. Ib. 81. Anitzez galgarriago izan
behar zen etsai bat oldartu zitzaion. Mde Pr 208. Kantu baten hitzei kasu egin behar balitzaie... Ib. 171.
Israeldarren politika, hizkuntza den aldetik, eredu bat izan behar omen zaigu. Ib. 204. Hitz gutikoa zen hala ere:
erraitekoak argi eta garbi erraiten zituen eta erran behar ez zenik ez zuen erraiten. Ib. 135. Neure jokabidea
zuenak oro baino [...] egokiago eta pollitago dela ezagutu behar didazue. Ib. 137. Hau hitzez hitz hartu behar
da. Ib. 240. Frantsesek diote, familia barrenean dela behar arropa zikiña garbitu. Ib. 46. Alkohola izan behar
zuen berriz ere lagunik onena, lagun bakarra. Mde HaurB 13. Bazkaldu gabe joan bear ote zun galdetu zion.
Etxde JJ 131. Joan bear badut joango naiz. Ib. 193. Nork pentsatu bear Atharratzen arekin alkartzeko joana
zela? Ib. 202. Nik bar nien egosi eznia? [amari]. "¿Yo tenía que cocer la leche?". Iz R 286. Ta azkenean, milla
nekeren buruan, il bear izateko... NEtx Antz 106. Nun gordeko geran ere, asmatu bearko degu. Ib. 25. Ez al
daustazu baketan itxi bear? Erkiag Arran 123. Onenbeste etze eukezan ixentaute ta etze orreitako arimek
Ipiñeko eleixtar ixen bear. Akes Ipiña 17. Biurria mutilla; zer galazi uratxe egin bear. Anab Poli 13. Baietz
dirudi. Ta Jainkoari eskerrak! esan bearko. Bilbao IpuiB 144. Urrengoan bizkortxuago ibilli bear izango dok.
Ib. 272. Deabruak eroan nagiala olan bizi bear badot! Ib. 67. Guk egunero jan egin bear, / ori daukagu lan
txarra. Basarri 132. Ik engañatu bear badituk / etzeudek oso gaiztoak. Ib. 25. Bai, hori esan behar ukan nion.
Arti Ipuin 78. Alde ta aldiaren mugak oro gainditu bear izango ditugu. Zait Plat 42. Eni beha zauden argi hek,
ene begiak lehertu eta itsutu behar baluzte bezala. JEtchep 37. Eta gero? Eta bihar? Nola izanen niz? Berriz
hunat itzuli beharko, beste batzu bezala? Ib. 72. Zonbait hitz erran ginituen, funts handirik gabe, zerbait erran
behar-eta. Ib. 111. Ontsa ilun izan behar niz holako pentsaketen egiteko. Ib. 74. Zeuena erdibana izan biarkok,
guk gurerik etxaukagu-ta. SM Zirik 9. Alper-alperrik zan agiraka eitia; da andriak, nai ta nai ez, obeidu biar
izaten eban. Ib. 24. Jun bear duten lekura gero biderik eztute billatzen. And AUzta 142. Bidea biziro txarra
zegoan, zuloz betea, ta bidez kanpotik aritu bear izaten genuan. Anab Aprika 77. Gaua emen pasa bearko al
degu? Ib. 60. Puh... Aphezen erraneri behar baginikek jarraiki, baginikek to zer egin! Larz Iru 110. Orai
segidan, joan behar diat Baigorrirat, eta handik Itsasurat. Ib. 42. Baiñan... ez al dugu zinera goan bear? Izeta
DirG 27. Yoko zikin ori gobernuak bear luke debekatu. Ib. 104. Goibel dago, iduri du erasan bear duela. Ib. 65.
Ikesi deixela ondo erderaz, baña euskeraz be ondo ikesi biher deu. Osk Kurl 115. Bigarrenik ikusi bear izango
ete dauan zalantzaz dago. Erkiag BatB 192. Errentarik ez ostaturik ordaindu bear izan ezik, nun beste orrelako
abiarik aurkitu, gau epel baterako? Ib. 118. Beste alderdiari, arimari, begiratzen bazaio, zer esan bearko? Vill
Jaink 63. Batzuk bear dira egin, beste batzuk egitetik bear gera gorde. Ib. 75. Esango dizute, alegia, ala bear
duela izan. Ib. 119. Badirudi garai artako euskaldunak [...] basati-xamar bazirela, Aymeri Picaud-ri siñistu bear
badiogu, beintzat. Ib. 21s. Orrelako gizonak ez lukete beiñ ere il bear! Salav 108. Arek bazirudian danok jan
bear giñula. Ib. 95. Hala balitz, onhartu beharko. Larz Senper 114. Azkenean gertatu da gertatu behar zena. Ib.
26. Holakori ez laitake aski lephoa moztea. Behar liezke, lephoa moztu aintzin, ontsa sofriarazi. Ib. 110.
Maingutzea ez aski! oraino eskaletu behar! Ardoy SFran 101. Ez baitzakien oraino zer behar zen bilakatu,
erakusle, apez ala mediku. Ib. 95. Nafarraren argi, ez ote zen izaiten ahal, ez ote zen izan behar Frantses? Ib.
107. Badoha, joan behar baitu. Ib. 283. Tropaka ezin egina, bederazka egin behar. Ib. 241. Ebaketa egin bear
zala esan eben osagilleak, eta egin jakon operazioa, egin bear bajakon! Alzola Atalak 67. Deittu zetsan
Dukesiak oni zerbaitt bakarrian aiñdu biar baletsa letz. Etxba Ibilt 475. Alkarri ezer esan biar barik, bixak
alegindu ziran alkarregaz bakarrian agertzeko. Ib. 459. --Ameriketakoak ez al dira kristauak? --Nolakoak jakin
bear. NEtx LBB 57. Ez al den esnatu bear, beste etxeko guztiok jaikita gaudela? Ib. 16. Ortan, ez al nazue
urkatu bear? Ib. 118. Jaun orrek egin bear duana, ni pakean uztea da. Lab SuEm 173. Eni etzaut behin ere
gertatu pagatu behar izaitea. Xa Odol 39. Doñuarekin bat egin behar dute zure hitzek. Ib. 60. Jarri behar naiz
orai denen irrigarri. Ib. 341. Beharko badut ere ur hortatik edan, / gaurkotz ez diot nahi buruari eman. Ib. 308.
Zure joaiteak egin ziloa / nork behar dauku estali? Xa EzinB 43. Mundu huntarik horren eskasian / behar baitut
nik partitu. Mattin 104. Modaren esplikatzen / behar dut nik hasi. Ib. 138. Al dakizute ezkontzeko zer / ein bêr
dan zait gogoratu? / lendabiziko bear ginuzke / baserriyak mejoratu. Uzt Auspoa 43, 119. A zer nolako
arratsaldia / pasatu bear deguna! Uzt Noiz 49. Iria saltzen badu / peria batian, / bildurrak egon bear / kobratu
artian. Uzt Sas 237. Ez da komeni plazan ibili bear duan bertsolariak, bertso asko jartzea papeletan. Ib. 20.
Zure mentsian ditzat nik / ahal nüntiano geiñhatü; / emaztiak huntarzünak / nula behar eskorkatü? Casve SGrazi
140. Beharko zaiela segür / bürkhoi horier zeditü. 'Aucun doute que ces entêtes ne soient forcés de céder'. Ib. 82.
Ordü berian ari ginen / behar zertzaz zen argitü. 'Argitu beharrez zergatik zen'. Ib. 130. Gaurko edertasunez
jantzi nahi badu, gaurko lokatzetan beharko du zikindu. MIH 334.
(Formas contractas de behar con aux.). "(A sólo Dios hemos de) adorar, Jainkoa bakarrik adoratu bear degu,
beaugu" Lar. Lomismo inbeaurzu zuk bekatorea, erresuzitetu beaurzu bekatuen eriotzetik Jangoikoan
graziera (AN-olza, 1758). ETZ 99. Jakin beozu ze, zelakoa dan bizitzea, alakoa dala eriotzea. Añ EL 1 83 (EL 2
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
400