Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Kondenatuek infernuen pasatu biar tuten pena terrible aiek. CatUlz 48. Gaiza kuek xin biar badei nai noke xakin
antzinadanik, etseko goberniuarentako. Mdg 129. Erremediorik bage biar daizeid xan bata. Ib. 169. Bai, argia
izan bear, Mañasiren ama data. Ag Kr 150. Aizeak ekarren indarrean [...] igarri genduan itxasoak irakiñ bear
ebala. Ib. 90. --Esatea be! --Ia ba, zer edo zer esan bear... Ib. 158. Azkenean entzun bear izandu zuen ark ere
medikuen aotik "etzeukala erremediorik". Goñi 56. Ezein esan ezetz, zegaittik, nai ezpon, nai ta nai ez ezkondu
bearkon Aristonegaz. Echta Jos 170. --Artuizu eroapena, Andoni. --Artu bear-ba. Ib. 224. Entzun bear dittu
entzunalak, urrengo gure etxera datorrenean! Ib. 322. Eztaukat aitta ezkontzeko gogorik, eta nik ezetz esan bear.
Ib. 290. Xahü izanen zira ezkontzetik aurthen / hortako behar beita senhar bat edien. Xikito 8. Hoberenaren
berextera behar baitu beraz ari, bere onetan. JE Bur 162. Nola behar da erran: aitzkatzea, ala haizatzea? Ib.
152. --Zenbat eskatzen dezu ba txalagatik? --Iru ontzako ta erdi eskatu bearko. Ag G 87. Ai ama! biotza lertu
bear zait! Ib. 272. Etzekiten da. Jaio egiñ bear orretarako ere. Ib. 28. Nere illoba orrek moja joan bear omen du.
Ib. 317. Aztu ditzagun aztu bear diranak, Gabon gaba data. Ib. 230. Noiz ikasi bear dezu baña zeuk, noiz? Ib.
75. Baña erosten zion bai. Ez erosi bear, alajaña, bere illoba bakarrari! Ib. 30. --Zaldiak nai badu. --Nai
bearko. Urruz Zer 136. Jainkoak gorde bearko du ba neri satispasioa ematen ezpadit. Ib. 82. Nork eta Trapuk
esan bear guri "tonto zarrak". Ib. 131. Atera biar al du gaur, aita? Ill Testim 7. Ik beti ixan biar betikua. Kk Ab
I 14. Lagun-artian iñoz egon biar ixaten ebanian, ixi-ixillik egoten zan. Ib. 51. Nik au esango nien, bainan isilik
egon bear. A Ardi 53. Gogoeta nindagolarik norat ote behar ginen handik abiatu. StPierre 26. Elduaingo errian
/ ixtilluak daude, / zer ikusi bear degun / arriturik gaude. Noe 122. Bakoitzak geren martxari zuzen / bier diyogu
segitu. EusJok 147. Jan behar balin banauzue / hil nezazue lehenik. Balad 90. Zerbait erran behar, zerbait erran
nahi, eta deusik ezin erran! Barb Sup 148. Ikaretan [...], Debrua, Galtxagorri, handik atheratzen ikusi behar
ukan balute bezala. Ib. 139. Gorrak izan beharko ginuen, Xurittoinetik heldu zen kalapitaren ez aditzeko. Ib.
111. Nork erranen zuen sekulan, norapeit behar, eta zure etxerat xuxen xuxena ethorriko nintzela. Ib. 161. Ez
gelditurik ere sor xokoer hurbil, / harat behar deneko gaiten guziak bil! Ox 151. Egin ahalak egin beharko,
kasaillarik ez dadin sor. Ib. 62. Gizagaxo ermitainak behar üken zian aitortü etzela latian trebe. Const 38.
Herritik ihesi juan behar ükenen zialako lotsan bizi zen. Ib. 25. Behar deizüt kuntatü zer gertatü zaitan. Ib. 28.
Jakin egin bear Euskalerria nola zegoan egun aietan. Or SCruz 9. Izerdiz urtuta be, ezin aberastu, / eta
espetxera biar, eiten badau ostu. Enb 163. Beti ago Kepari zortzikoen eske, / ta euk ordez eztustak bota bier
bape? Ib. 124. Pertsu hauk eman-eta, / behar dut gelditu, / kafeak berorikan / nahi baitu hartu. Etcham 157.
Behi horiek berdin-berdinak izan behar dira, adinez, adarrez eta kolorez. Zub 54. Yinko maitia, nork erran
behar zien epe laburrik barne aberatsak izain ginela? Ib. 62. Euskera iya aztu zait eta / erderarikan jakiñ ez, /
maixu batekin eskolan laster / asi bear det latiñez. Tx B 215. Ik ez badiok ezer esan bear... zer egin bear diagu
emen? Alz Ram 120. Eztogula bear legerik, ez nagusirik, danok bardiñak izan bear dogula. Kk Ab II 115.
Agindu dau emendik aurrera illunkeran mundu gustiyek etxien egon bier dabela. Ib. 54. Egin biar dana da apala
izan. Ib. 59. Aizerik bapez. Euzkiak erre biar bazter guztiak. Ib. 103. Oindiño andiagoak entzun bearko doguz!
Ib. 111. Oraintxe bai, dio saskigilleak, burua autsi bear diat! Or Mi 59. Asitako saski ederra amaitu bage bearko
din, eta eiotakoa urratu egin bearko. Ib. 70. Bere baithan egiten du ikusi behar duela, zer helduko balin bazaio
ere. Barb Leg 127. Goseak hil behar bagindu ere, emaiten dautzugu gure azken zilarño hori. Ib. 143. Zorioneko
euskal jai ori dala-ta txoratu bear gaituzte guziok. Lab EEguna 91. Gaur bertan egin bear dan gauza da. Ib. 71.
Bertsolariak guzitatik jakin bear du, idiek gobernatzen eta gizonek ezagutzen. Ib. 97. Juan biar badegu bada,
obe diagu lenbailen. Alz Burr 63. Au be entzun egin biar! Otx 19. Atsegin ori ixateko eztozu luzaro itxaron biar
ixango. Ib. 85. Bakanderearen gelatik barruna igaro biar ixanik, [...] zeletan egon zan zati baten. Ib. 83. Ekixu,
orratiño, bakandereak eta nik tamal andi-andija dogula zu galdu biar ixatiaz. Ib. 182. Nigan bete bear da arako
idatzirik dagon ura. Ir YKBiz 447. Yainkoak agora ematen zizkien esan bear zituzten itzak. Ib. 198. Orixe izan
bear litzake mundu onetako gure eginkizunik nausiena. Ib. V. Eztu lanbide orretan mugarik nai-bear. Ldi IL 70.
Gutxitxo izanik, maitezko lokarriz bildu bear giñala, ta ez burruka makillez sakabanatu. Ib. 135. Ikasbide zaar
orreri yarrai bear gatzaiola, mendeen ondarreraño. Ib. 54. Entzun bear dituzu zereak eta bi! Ib. 41. Ibiltzen asi
baño lenago, oñazpian lur ibilkorra ala geldia degun ikusi bear. Ib. 79. Ire burruka-nai au bearko nik jaso / itzez
aurrenik, eta ukabilka urrengo. Or Eus 38. Napar bat joan zaio / bear dula ikusi. Ib. 34. Erratza artuta asten
zaio il bear dula bertan. Ib. 66. Sarri jazo oi dan lez, ardien erruak bildotsak ordaindu bear. Eguzk GizAuz 17.
Familiko buruari beste enparauak laguntzea ondo dago; baña ama ta umeak lantegira joan bear izatea, txarto.
Ib. 31. Bakotxak guztientzat lan egin bear izango dauanean, zer izango ete da? Ib. 115. Batzandu bear gareala
diñoskue. Ib. 157. Au poza eman bear diot! ABar Goi 30. Gerria biurraldikatuz, zegian indarraldi estuan,
besoak eta atzamarrak antxe bertan utzi bear zitula zirudin. TAg Uzt 231. Iru gizonek eraso bear al diozue mutil
oni? Ib. 47. Etxeak zahar, / mendiak suhar, / orotan irri ta belar... / Herrian gozo eta gan behar! Iratz 75.
Haurreko urte goxo hoitarat behar naiz egun itzuli. Ib. 71. Zer ez du beraz gure mintzotik / atera behar gogoak?
Ib. 89. Nik dakita? Ala nik behar dut ene anaia zaindu? Zerb IxtS 12. Gosetearekin sor-lekhutik urrundu behar
ukhan zuen. Ib. 49. Ihesi joan behar izan zitzaion handik, Herodes gaixtoaren aztaparretan ez hiltzeko. Ib. 83.
Oi, jan behar nau! Iretsi behar nau! Hel zakizkit! Ib. 61. Am' anderia, zer zaia behar düt jauntsi / ohe hontarik
jalkhiteko? Balad 94. Kristauak, esan biar dizutet egi aundi bat. Lf Murtuts 5 (en boca de un navarro). Boga,
boga, mariñela; / joan bear degu urrutira...! In SMitx Aranz 90. Gela sei oiekoa zan; oiak edo alakoak, nolabait
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
399