Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Ib. 121. Isillik egon bear lukeen gauzak agertzea. AA III 378. Non zen nere fedea [...] hain deus guti gatik
ematen nitzenean bekhatoreen juiamendu guziz etsigarria jasan behar izateko hirriskuan? Dh 139. Deabruaren
zerbitzariek eztituzte bere buruak guphida [...] nahi bezenbat nekhe ta borroka erabili behar izana gatik ere. Ib.
276. Zer animorekin ez haiz hari behar, hartarat heltzeko behar den guziaren egiten? Ib. 174. Ez dau gizonak
gizonaren billdur izan biar. JJMg BasEsc 173. Asieria, diño jakitun batek, dala egin biar dan gauziaren erdia.
Ib. 76. Egin bedi bada dantzan, egin biar bada. Loitu bediz gorputzak ta kondenau bitez arimak, dantzaarijak
alan gura badabee. fB Olg 158. Beti jaaten ta edaaten egon biar baleu, laster aspertuko litzaateke. Ib. 15.
Gauza jakina da, adiskidiak, ona izateko , pirmiak izan biar dabena. fB Ic I 60. Eruango ditubee, ez
arrazoia dan lekura, ez borondatiak juan biar daben lekura, ez bada gurari txarrak eurak gura dabeen lekura.
Ib. II 257s. Oh, okerrerija inpamia! Ze gorrotua izan bear deutsagun! Ib. 175. Orretan sarzen zinianian jakin
biar zenduban au jazo zinaitekezula. Astar II 167. Lotsa izan biar gara infernuko urdekerija eta pekatuben
zikinkerija bilauben artian ibilten. Ib. 253. Dago bat biarrian kanubita bategaz, egiten jaka epai bat eta dino:
diabrubak eruan biar leuke onelako kutxilua. Ib. 111. Izanik auxe berau mezan emoten jakona, andijaguak izan
biar dau, beste emon al leikijozanak baño. Ib. 212. Eiza-galtzallea! / emen galdu bear dok / ire bizitzea. Zav Fab
RIEV 1907, 538. Zer, ta loa erditurik / ta bein ez bein osoturik / beti geuk yagi bearko? Ib. 96. Oean besteetan
baño astiroago egon bear izaten nebanean. Ib. 91. Oni ta ari / igarriten / zer zer etorri / bear yaken. Ib. 536.
Gizon guztiak sartu bear dabe betiko izango dabeen etsean. Añ EL 2 75s (EL 1 66 sartuko dira). Zelango
atsakabea izango zan berea, arako Seme eder orrek, iltera yoan bear-ta, azkenengo agur samurrak egin
eutsazanean! Ib. 224. Irakurriko yat egin bear ez, eta alanbere egin neban okerreria. Ib. 41. Zeugan indartu ta
gogortu bear dau ene arima argal, erkin, kadenak. Ib. 172. Bizi badira luzeki ez dakit zer behar duten ikusi.
AstLas 69. Nola allegatu bear du kristabak komekatzera? CatB 72. Sarri errezetan dogula (edozein Kristiñauk
egin biar leukian legez) Kredoa. CatLlo 82. Neurritu dana Plaza / Donostiyakoa, / aztu bear dubena / len
erretakoa. Echag 48. Ez degu bear gelditu / Jesus maitea jaio berria / dezagun arte arkitu. Ib. 240.
Kongregazionean sarthu nahi dena goan behar da presidentaren aurkhitzera. JesBih 428. Izan behar du
gauerdiz geroz ian eta edan gabea. CatLuz 37. Dolore horrek behar dü izan ezinago handi. UskLiB 85.
Batzuetan ezen u hori behar da Frantsesez ou bezala pronontziatu. MarIl XIV. Baldin hetarik sorthu behar diren
loreak agradagar[r]i izaiten ahal balitzaitzu! Ib. 25. Huna Debruari jazarri behar dioen eta hura bentzutu
behar duen emazte hazkar eta borthitza. Ib. 94. Eta orai hir' ezin bestia, harekila trixtezia, / behar amuinan hasi
edo pelegri juan bestela. Etch 244. Phezian eta khuntietan zer eztie hek ebasten? / Horiekila behar düke Jinkuak
aizina ükhen. Ib. 308. Zortzi urtheren behar deizüt erran dolorez adio; / haboro bizitzen ezpaniz, Josafatera
artino. Ib. 242. Etzatekin dolügarri kuntrolür jauna, / behar ükhena gati kuntrolatü papera. Ib. 274. Musde Xaho
behar düzü, aldi huntan kargin sarthü, / bestela Üskal-Herri hunek, behar dü düpe baratü, / behar beitüke
aberatsen injüstizier pharatü. Ib. 582. Zuk ere etxekanderia, / erran beharzu egia: / Jolas hortan zu ote zinen /
horien buruzagia? Bordel 80, ChantP 310. Nahi du halako moldez bizi gaiten non sekulan ezin uste gabe
harrapatuak izanen baikare, hil beharko dugunean. Jaur 412. Konfientzia horrekin behar ditugu hasi eta
akhabatu gure othoitz guziak. Ib. 354. Ez du nekazariak lur landu gaberik iduki bear, albait. It Dial 61. Azpiak
bear du izan arrizkoa, freskoagoa eta garbitzeko errazagoa izan dedin. Ib. 82s. Bai, garestiak bear du izan,
zeren maskor asko bildu bearko da soñeko bat ganbusitzeko. Ib. 21 (Ur karuak izan biar dau, Dv garastia izan
behar da, Ip khario izan behar du). Zer ikarak ditudan / zugatik eraman, / beldurrez zu noiz artzak / bear
zinduen jan! It Fab 94. Batek artu omen zeban asmo sendo betea, ezik, zezen izu igestuari etziola laga bear, alik
eta atzeman zezan arteraño. Izt C 250. Onetarako ekin bear natzaio beste Itztegi bati. Ib. 132. Artzain, ikazgin
eta beste langille mendietan ari bear dutenentzat. Ib. 28. Zer nahi plazer izatez / mendekatzian, karioegi da /
plazera, eman behar bada / libertatia. Arch Fab 155. Iratzartzen etzenaren etxera / joan behar üken zian. Ib.
229. Oraintxe eruan biar aut infernura. Ur MarIl 66. Baiña gaitztaginak, beretarik bethi / egiñ behar, non ez, ez
laiteke axeri. Gy 50. Nolaz zuken harrek haiñ etsai zoria, / haiñ bertze pairatu behar ukhaiteko. Ib. 186. Hill
behar haiz, infamea! Ib. 162. Billtzeko hetarik zaiena prestatu / maiz ukhalditara behar da pasatu: / behar da
eman hauzi, behar egin gudu. Ib. 238. Hori da edo izan behar da fablegille eta inprimatzailleen xedea. Ib. VII.
Pilotari handiak zaintsu izan behar. Hb Esk 212. Egunik ederrenetan herriaren uztea, / maitatu lagun guziek
adio erratea, / [...]. Mintzatu ere beharko etxean ez bezala. Ib. 19. Bost ballera oietatik iru beretu zituzten, eta
beste biak ere bai bear, zeren Jainkoak Israeli agindutako lurra zan. Lard 138. Etzuen lanbide onetatik okerrik
etorri bear zitzaionik uste. Ib. 44. Zu zera etorri bear dana, edo besteren baten zai egongo gera? Ib. 396. Zer?
Zuk ni bataiatu bear, eta zu bataio-eske niri zatozkit? Ib. 372. Ahalkatzeko gauza da, bainan aithortu behar dut
ez dakidala. Dv Dial 112. Ur hunek ilkhi behar du hortarakotzat eginikako erreka batetik. Ib. 83. Erakuts
dizadazu nola behar naizen zure gogarara oneratu. Dv LEd 106. Egün aberez mintzatü behar gira, zük hala
nahi badüzü. Ip Dial 54. Galdua izan behar badut, ez dut zeren ganbia; ez banaiz galdu behar, banoake oraino
aitzinat. Hb Egia 24. Errege batek egortzen ditu bi gizon perlaketarat, erranez noizko behar duten gibelat
ethorri. Ib. 48. Zer oihu mina, ikustean galdu behar duen hiria: Yerusalem, Yerusalem! Ib. 53. Yainkorik ez dela
dioenak, erran nahi behar du: hil eta oro akhabo! Ib. 4. Xehetasun luzeegietan sartu beharko nuke erran nahi
banu nola. Dv Lab 305. Nork bere uñaziak / beharko sofritu / zerbait erremedioz / kentzen ezpaditu. Bordel 157.
Ezkondutziak izan bear du / preziso gauza txarren bat. Bil 106. Bi juan ezketiño / batek bear galdu, / galdu ta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
397