Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
baño, bearbada Euskaldunen biotzetan ejenploak errazago sartu [...] ta probetxu geiago egin edo aterako dute.
Cb Eg II 155s. Eskuetan auts puska bat ar ezazu: bearbada len ori koroa bat zan. Ib. 142. Bearbada, ta zure
animarako konbeni bada, gaitz onetik libratuko zera. Cb Eg III 249. Eta egia esatera, santuen artean, bear
bada, asko izango eztira Luisen gisakoak. Cb Just 12.
(s. XIX) Hantik gero Franzia / beitügü hartüren / beharbada Lonbarteki / beiniz jüntatüren. 'Je m'allierai
peut-être avec les Lombards'. Xarlem 303. Beste batzuek, bear bada asko jakiñagoak, dijoaz konbentu batera
[...] engañatzeko ezagutzen ez duan Sazerdoteren bat. Mg CC 209. Behar bada hemen gure alderat / amodio
sobra zutelakotz, / izan dire purgatoriotarat / aurtikiak hainitz urtekotzat. Monho 126. Gaur asko ilgo dira; eta
bearbada ni lenen. Añ EL 1 6. Ave ori zer dan ez dakigu baserriko ta beste nekezaliak; eta biar bada zeuk bere
ez. Mg PAb 160. Itxadon egizu arren aurten, bearbada frutua ekarriko dau. Añ LoraS 14. Nai ta ez ill bearra:
eta bear bada supitoan, edo uste duen baño lasterrago. Gco I 446. Ai! eta baziñaki zeñ itsusia dan Komunio
gaiztoa! Bearbada arriturik negar egingo zenduke! AA I 418. Argatik ekusten dira ainbeste ume ta emakume
erriz erri eskean, eta bear bada gauza gaiztoagoetan. Ib. 587. Badu behar bada hanbat denbora, hamar urthe,
hogoi urthe Jainkoak behartzen gaituela zenbait ongi egiterat. Dh 216. Zelan eztaukan ollarrik / amaiketan
bagarik / ta goixago bear bada: / "Mari" diño. Zav Fab RIEV 1907, 97. Ah! Bear bada ezteustazu luzeroago
itxadongo. Añ EL 2 161. Mila plazereki, Katixa, / hori eginen dizugu, / besterik ere behar bada / orai mintzatu
behar duzu. AstLas 46. Garizuma huntan, zeina azkena izanen baita behar bada guretzat. Jaur 104. Marija
gaitik eze, biar bada oraingo galdua ziñan. Ur MarIl 8. Behar bada fable huntan / noa halako bat ezartzera
bistan. / Behar bada ere norbaiti / badiduritzoke dudala egiñ ongi. Gy 155 (cf. BEHARBADA ERE). Egurgille
batek, zukeien bakharra, / galdu zuen behin haizkora giderra, / edo hautsi behar bada: / guti du gauzak inporta.
Ib. 289. Munduko mintzoetan ez da hain garbirik; / ez eta behar bada hain gai handikorik. Hb Esk 88. Arteraño
izan zan gazterik ederrena eta oiturarik obenetakoa, bear bada, zan. Lard 24. Askok behar bada saindutzat eta
beren adiskidetzat zinerozkaten, noiz eta ere zu [...] traidore bat baizik ez baitzinen. Dv LEd 271. Nexkatuak
gerlan ta / mutillak pake, / amorante solasa / dabilate merke; / behar bada norbaitek / fortuna in diroke. Bordel
170. Jakizazu, aita maitea, Erupa behar bada sekulakotz uzten duzula. Laph 196. Ori zeñ da? Ori ere zu hill nai
zaituen gizon gaiztoren bat da bear bada? Arr GB 106. Izango zara askorentzako / benturaz poztugarria; / ta
bear bada ez gitxirentzat / garratza zelan ozpiña. AB AmaE III. Lotsa ura etzan biarbada lotsa; inbidi santu bat
geiago zan lotsa baño. Bv AsL 167. Elkharri gibel-aldea erakusten zutela, behar bada elkharrekin hasarre edo
muthur zirelakotz. Elzb PAd 53. Huna hitz laburrez Robezpierre, behar bada Erreboluzioneko gaixtaginik
handienaren ixtorioa. Elsb Fram 124. Ez ginuen ontsala, behar-bada, solas huntarik hasi behar. HU Aurp 102.
Guri üdüri zitzeikegün behar bada, Jesusen ohoriak galthatzen ziala Mariak ager lezan Jinkoaren ama eta
Birjina izateko zian loria. Ip Hil 113. --Nondik etorren? --[...] Bear bada Mendiolatik? baiña ez,
Mendiolakoentzat eskumunak emon deustazanean, beste tokiren batetik etorriko zan. Ag AL 58.
(s. XX). I bilddurrez abil astiro-astiro, ta bear bada ondo egitten dok. Echta Jos 125. Banazka hartuz,
baginuke behar bada erraiteko asko bakotxarentzat. JE Bur 108. Eltze betea zeukaten bertako sukaldean, baño
beste baserrietan ere zerbait jango zan, eta, bear bada, eltze gozoagoa. Ag G 32. --Andixek nator. --Aitearen da
Semearen!!... Ondiño alakorik! Orduan, biarba, ezautu ixango dozu Juane guria. Kk Ab I 6. Jende hek hura
ikusia dutela, hala hala, aditua ere beharbada. Barb Sup 173. Ikuttu ere ez egitteko agindu zigun Jaunak, bear
bada ilko giñekelako. Inza Azalp 47. Bear bada, Santa Cruzek, bere egiteen garbitasuna emango edo zion. Or
SCruz 128. Onako otzagaz ta onako orduetan emen ibilli biarra esne-saltzen, biar bada ezer be ez saltzeko. Kk
Ab II 161. Ta onuzkero, bear bada, esaten asirik zera: [...]. Ldi IL 111. Inguruan zuloa egin ta ongarria emango
diot. Orrela bearbada arnaria ekarriko du. Ir YKBiz 289. Marx nor izan zan, bear bada iñoz eztabe entzun.
Eguzk GizAuz 63s. Beharbada auzo-erresumek menduko dute bortxaz gure Eskual-herri xume maitea. Lf
Murtuts 51. Gipuzkoan bakarrik pralle prantziskotarrak 8 komentu zituzten [...]; bearbada, bearbada diot, beste
Ordenetakoak danak batean aña edo geiago. SMitx Aranz 88n. Ez balitz hain polita izan, sekula kasu eginen
ote zion bere alaba besoetakoari? Ez beharbada. Mde HaurB 18. Guk orduan jakin izan bagenu nor ziñan,
bearbada ez genizuke babesik emango. Etxde JJ 186. Nitzaz nekatu zera... Ta, bearbada, nigandik aldegiteko
zoaz gaur. Txill Let 113. Zerbait gauza astunen bat iragarriko ete eutsaneko gertakizunetan ebillela uste izan
eban; bearba, Jonegazkoagaitik asarre edo agiraka egingo ete eutsan. Erkiag Arran 106. Leen egin dauanak
[...] barriro bere, egin lei. Leengo beste, edo bear bada, leen baiño geiago. Ib. 159. Nik ez dakit norantza
ioiazan gure Jauna ta San Pedro. Bear bada urrengo errira sermoien bat edo egitera. Bilbao IpuiB 109. Ez noia
agintzera urrengokoa nungo euskeran egingo dodan, bear bada kiputxez. SM Zirik 7. Zer adierazi nai zukean,
zuk noski, Polemark, badakizu, bear bada, nik neronek eztakit, beintzat. Zait Plat 92. Bear bada lanean etzuen
aunitzik egiñen; bañan yokoko gaietan oberenetakoa zen. Izeta DirG 28. --Laister dantzara joango al zera? --
Beharbada ba... Beharbada ez... Larz Iru 45s. Egungo munduan erlijio-izpirik gabe bizi direnak ez ote dira gero
ta ugariagoak? Bai, bearba. Vill Jaink 26. Bearbada ezta ori guretzat egokiena. Ib. 180. Ez zetsan esan gura
zergaittik gauza astuna zalako, edo biar bada gauzia astunagua eitxeko. Etxba Ibilt 471. Gerokoz ez du balio
mintzatzea, behar bada iñoiz eginen ez diren gauzak edo ametsak gertatzen aal bailirake. Satr in Alzola Atalak
126. Bati geiegi esanda ere / ez degu ondo emango, / bearbada geio gero esango det, / askiko degu oraingo. Uzt
Sas 202. Nahiz ez nuen behin ere pertsularirik entzun, ez ezagutu, eta behar bada hortako, ordukotz
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
381