Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
218). Probea gezurti izaitea, ezta hain miretsteko, zeren beharrak anhitz gauza eragin dezake. Ib. 189s (V 128).
Beharrak aharra. "La nécessité engendre noise". O Pr 78. Beharra eragile handi. Ib. 80. Beharrak zaharra
merkatura. Ib. 81. Beharrak izurriaren manak ditu, askazi-adiskidez gabetzen gitu. Ib. 82. Iatea, edatea [...],
trabaillatzea eta naturalezaren bertze gainerako beharren azpian egoitea. SP Imit I 22, 2. Konparazione baten
beharra dut ene erranaren adiarazteko. SP Phil 149. Haren konplitzekotzat eztela beharrik hura oso egin
dezazun aldi batez, bainan hainitz alditan. Ib. 509. Birjina, fabora nazazu / ene behar guztietan. Gç 143.
Jinkoaren izena jura eztezala ez beste gaizarik behar gabe. Bp I 46 (tbn. en FPrS 13s y CatS 7). Ageri da, nola
saintiek hobeki ezagützen baitütie Zelütik gure galthoak eta beharrak. Ib. 88. Armarik batere gabe hura errezibi
graziatan, eta beharra bada onsa kofesatürik. Ib. 73.
(s. XVIII) Denbora hartaraino Munduko hitzkuntzak etzuen izenik: zeren bat baizik ez baitzen, etzuen izen
beharrik. ES 390. Hagitzez dohatsuago bide gintezke orai garen baiño, gorputzeko behar guzien gatibu garen
huntan baiño. Ch I 25, 9. Beharra baginduke berriz has litezen gure nausiak gauzarik xeheenak guri irakasten.
Ib. 22, 7. Frogatzen du bere baitan hobeki Jai[n]koaren beharra, zeiñ gabe ez baitagikegu deus onik. Ib. 12, 2.
Gauza guztiak dauzka presente eta eztu memoriaren bearrik. Iraz 55. Zeñaren, bear dan bezala, edertzeko eta
apaintzeko, grazia askoren bearra daukat. Lar SAgust 5. Lurreko eta zeruko gauzak ezagutzeko, argiaren bearra
degu. Ib. 16. Jinkuak baletsa halako beharrik elizan, [...] zuñ elas aski bekhanki gozatzen beitütügü! Mst I 25, 9.
Bena bizi zireno, zelüko armen beharra ükhenen düzü bethiere. Mst III 35, 1. Bestetzaz ihardesteko beharrik
eztüzü, bena zihauren khontiak behartüren zaitzü eman. Ib. 24, 1. Heltü behar dien gaizak, egin izan ziren beno
lehen ezagütü züntian, eta eztüzü beharrik nurbaitek abisa zitzan. Ib. 50, 6. Ez duela onek jauregi ederren edo
etxe andien behar andirik. Mb IArg I 236. Berez zenbat ere geiago ontziko gizonak, anbat geiago ontzi bereko
gizonen behar, gizonen gaitz eta gizonen eritasunak. Mb IArg II 341. Artu, bada, berarekiko debozio andia, [...]
balia dakizun zere aldian edo beharra agertzen zaitzun horduan. Ib. 323. Lotsak lenbizian gogortzen bazion ere,
beharrak azkenean ar-erazi zion bide hau. Ib. 353. Ona anima triste bat zure berri onen bearra daukana. Cb Eg
III 299. Bazuen Salomon bezain gizon zuhur baten beharra. Lg I 327. Zer kontsolazione gozo yakitea [...]
botheretsu bezain arrai agertzen dela gure behar guzietan! Lg II 103. Sendoek etzutela miriku beharrik, bainan
bai eriek. Ib. 83. Ikusten duzu nolako beharra dudan bihotza alxatua izateko. Mih 114. Ez zaitezela izan aberats
gogor eta abarizios heien pare, zeñek bere erraiak zarratuak baitituzte bere anaien beharren gañean. Ib. 83. Eta
berexiki zeren egün huntan fornitü dazkozun gure gorphutzari bere behar güziak. CatLan 163. Othoiztü behar
dügü kontinozki, [...] zeren Jinkuaren sokhorriaren beharra baitügü bethi. Ib. 67. Zü zirate ene lekhü segurra,
nura retiratüko beiniz ene beharretan. Mercy 23. Sainduek estimatu dute othoitza, zeren ezagutzen bai zuten
haren beharra eta balioa. Brtc 184. Bilhatzen gaitu, gure beharra balu bezala. Ib. 246. Ez, baldin orretarako
behar edo premi andirik ezpadago. Ub 182. Bada konfesio beharrik, bekatu txiki arin benialen barkatzeko? Ib.
213. Arimaletan sortzen dian zalegarria, khoietara edo beharretara gilikatzen dütiana. Egiat 207. Jinkoa egin
naizazü halako non hil nizaitekenian Purgatorioko süiaz beharrik eztüdan. Ib. 178.
(s. XIX). Lagüntüren beikütü / etsai hoien kuntre, / ikusirik badüzüla / behar handia heben. Xarlem 1260.
Tresorak garni, Jauna, / beharra ükhenen düzü. Ib. 845. Orain ekusi bear degu zer dan aozkoko [sic] konfesioa,
ta oni dagozkion gauza bear andikoak. Mg CC 101s. Euskereak ez dau iñoren biarrik edozein gauza esateko.
Mg PAb 197. Mankauko da; etorriko dira nire biarrera, ta gero egingo ditut kontubak ederto. Ib. 75. Ez dot
[konfesore] onen bear geiago? Añ LoraS 157. Begira, zelan daukan gero bere egoen bearra, pozik egaz egiteko
aidean. Ib. 128. Gure gorputzeko eta animako bear edo premia guziak sokorri ditzala. Gco I 448. Zeruko
graziaren edo laguntasunaren bear andia degu. Ib. 464. Ezi óngi daudének eztúte Mediku-bearrík, baizik gaizki
daudének. LE Ong 121v. Ene beárra ta miséria ándia dá: baña andiágo orrén podórea ta miserikórdia. Ib. 138r.
Eta sentitzen ahal dugu laguntza hekien zer behar handia dugun. Dh 219. Hortarakotz etzen giristinotasun
beharrik; aski zen mundua uztea zen bezala. Ib. 232. Bat bereziki hautatzen dute, [...] zeinek bere beharren
arabera. Ib. 53. Hekien behar[r]a edo beldurra dutenek zenbait agur eginen diote, lausengu aphur batekin
mintzatuko zaizkote. Ib. 196. Kristinau gustijak dauke biar edo obligazinoe estuba, fedeko egintza edo aktuak
egiteko. Astar II 6. Pekatubak parkatuteko asko dala Jesu Kristoren erijotza eta pasinoia, penitenzija eta damu
biarrik baga. Ib. 16. Eztauka janen, ez luaren biarrik. Ib. 283. Laguntasun au aituten da, ez gorputzeko biar edo
nezesidadeetan bakarrik, baita arimakuetan bere. Ib. 81. Eztit nik senar beharrik / ohian lo egoiteko. AstLas 53.
--Noiz obligaturen dute bekatuaren azpian? --Gizon iakintsunek behar handia dela iuiatzen dutenean. CatLuz
21. --Nork begiratzen ditu Igandeak eta Bestak? --[...] Beharrik gabe trabailatzen ez denak. Ib. 18. Salba ezazü
gizuna, / zütan ezparanxa dügü, / zeren beharra beitügü. UskLiB 220. Othoitz egiten delarik Elizako
beharrentzat eta Aita Sainduaren xedetara. MarIl 6. Kit'ezazü Phetiri jin bada beharra, / gure gobernadore hura
aski beita. Etch 280. Heien behar guziez artha du. Jaur 134. Aithor dezagun gaitzaren handitasuna eta
erremedioaren ezin bertzeko beharra. Ib. 147. Kontsidera dezagun gure errumeskeria eta aberastasun dibino
heien izaiteko ginuken beharra. Ib. 199. Pazientzia eta errezinazione beharra badu luzamenik den mendrena
jasaiteko. Ib. 188. Agertuten zarianian bere aurrian epai betikua artuteko, ez da izango salatzalla, ez ikusleen
biarrik zure pekatuak jakiteko. Ur MarIl 71. Eta ene pena guzien / xede bakharra da, horren / plazera
prokuratzea / edo beharra estaltzea. Gy 260. Nere gorthean eztut nik / zaren bezalako hitzkari beharrik. Ib. 182.
Guzien beharrerat denak eroria / ez dezake antola nihongo herria. Hb Esk 192. Jakin bear zuen onelako
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
358