Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
basterrerazo. "Acorralar a uno, metafóricamente tenerlo cerrado, apretado, amedrentado, jaroerazo, itxi, ertsi,
ertsi, estutu, izi, izutu, basterrerazo, txokoratu" Lar.
3. Hacer rechazar, hacer abandonar. Euskal Herritik kanporatu nintzanean, laster bazterrarazi zidaten
giputz eta napar adiskideek euskararen negurria hartzeko era errax hau. Osk Kurl 123.
4. "Naues appellere ad littus, untziak [...] kosta bazterrerazitzea" Urt II 215. Cf. kostabazterkatu.
bazterrarazle. "Écarteur" Dv.
bazterregitasun, basterregitasun. Exageración. Orobat begiratu behar gare bertze basterregitasun
batetarik, zeiñetara erortzen baitire gaizki errateari ihes egiteko, bizioari ere laudorioak ematen diotzoten batzu.
"Se garder d'une extrémité". He Phil 360.
bazterreko (Hb ap. Lh, Dv), baztarreko. 1. Bastardo, ilegítimo. "Bâtard" Dv. v. sasiko. Baldin ez bazarete
azurriatuak, bertze guziak hala direnean, bazterrekoak zarete beraz, eta ez zuzenbideko umeak. Dv He 12, 8 (Lç
bastard, Ol, IBe sasiko). Arek Aprikara itzulirik zin egin zizun, beste gizonik etzula ezagutuko, gu bion seme
baztarrekoa nerekin utzirik. Or Aitork 150.
2. "Spectateur" Dv.
3. baztarreko (AN-larr). "Heridas insignificantes, baztarreko miñek" (comunicación personal).
4. baztarreko (G-nav, AN-ulz), basterreko (G-nav). Ref.: Iz Ulz; Garbiz Lezo 11; Ond Bac 404. "Basterreko
(Bakaikua), tronco" Garbiz Lezo 11. "Baztarrékua, el tronco mayor del fogón" Iz Ulz. "Basterreko, tronco. La
forma verdadera es baztarreko. Se trata del tronco que se coloca, o está destinado a ser colocado, a un lado del
fogón" Ond Bac 404. v. BAZTER-EGUR.
- BAXTERREKO (baxtarreko AN-larr). (Forma con palat. expresiva). "Insignificante, baxtarreko"
(comunicación personal).
bazterreratu, baztarreratu. 1. Abandonar, rechazar; postergar, dejar de lado. v. baztertu, BAZTERRERA
UTZI. Tr. Documentado en textos meridionales del s. XX. En DFrec hay 7 ejs. de bazterreratu y uno de
baztarreratze. Eta orain, esanak esan, kezka guztiak baztarreratu, barren ori lasaitu, ta Jaungoikoaren
itzalpe atsegiñean gau on bat igaro. Alz Ram 33. Zeraman bandera beltza baztarreratzeko [eskatu zion Santa
Cruzi]. Or SCruz 114. Urrena, euskera baztarreratzeak. Gizon bizardunak eta neska apaiñak, lotsa artzen dute
beren izkuntzaz. Ib. 144s. Adiñona danik ez dut bazterreratuko. Zait Sof 36. Zer uste ukan? [...] Emakume txar
ori etxean sartzeko Madalen bazterreratzen uzteko nagola? Etxde JJ 167. Leikide guziak bazterreratu ondoren
Engraziren jaun da jabe izango zan. Ib. 120. Onartutako iritziak eta usteak bazterrera zitzakean, bere burua
arroputz agertu bage. Zait Plat 91. Ala-olako neurkiñak, yarda ta metroa alegia, bazterreratuz, Fisikan asierako
galgak esaten zaienak dituzte aukera fisikalariek. Gazt MusIx 69. Baditu, bai, zenbait huts, baina ahalegin
gogorrik gabe bazterrera ditzakeenak beste batean. MIH 360.
2. (Hb ap. Lh). Llevar a la orilla. Ibaiak bazterreratutako lur ona. Zait Plat 38n.
"Appulsus, [...] itsas bazterrerátua, [...] ur bazterrerátua, kosta bazterrerátua" Urt II 214.
Itsas-bazterrera zanean Jesus bere ikasleakin ontzian sartuta. Lard 388.
Bertze bazterrera zirenean, horra non gibelerat behatu-eta, ikhusten dituzten urak berriz elgarretaratuak.
CatJauf 26.
3. (Lar, Añ). "Arrinconar, zokoratu, txokoratu, baztertu, bazterreratu" Lar.
4. Anotar al margen. "Margenar, marginar [...] lat. marginare" Lar.
bazterretsi. Relegar, dejar de lado. v. bazterreratu. Nik, gure Jaungoikoak emandako ikasgai ederra
bazterretsi bear ote niñan Berak nire ardurapean jarritako semearekin? Etxde JJ 100. Engrazi antsika ta negar
zotinka jarri zitzaion, arren eta arren, bazterretsi etzezala eskatuz. Ib. 200. Manuel Garagorri ta Larramendi
Andoainen jaio zen 1690gn urtean. Eztakigu zer dala-ta autatu zun amaren abizena eta aitarena bazterretsi.
Etxde 16 Seme 120. Azalekoa eta lekorekoa sailez-sail bazterretsiz, inoren arazoak eta arpegiak gutxietsiz. Zait
Plat 153.
bazterretxar. v. bazterretxetar.
bazterretxe (L, B, BN, R-uzt; Hb ap. Lh, Dv, H), bazteretxe (S). Ref.: A; Lrq /basterec#e/; Satr CEEN 1969, 132.
Caserío. "Maison de campagne, maison isolée" Dv. "Bazter-etxe aberats bat badu, il a un riche bien de
campagne, dans la campagne" H. "Casa de aldea, casa separada" A. "Maison écartée (des centres)" Lrq. v.
baserri, basetxe. Hiri, bürgü, jauregi eta bazter etxe orotan. Bp I 27. Axeri hau beraz goizeko freskuran /
Zagon bazteretxe baten inguruan. Gy 128. Goan ziren, bat bere bazter etxera, ta bertzea bere tratura. Echn Mt
22, 5. Bazter etxetako yabeek behar lukete elkhar aditu eta suaren kontrako konfardiak egin. Dv Dial 65s (It
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 345
mende.