Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
kunplitzeko denporan ala konfesatu ta komulgatu danak, ez du bete edo kunplitu Pazkoako obligazioa. Mg CC
116. Lege berriko pazkoa / Kendurik lehenekoa / Mahain hortan egin zen. Monho 136. Zenbat poztuko
lirakenak, Pazkoarik ez izateaz eriotzako orduraño? AA I 480. Yerusalenen Paskoa egin, ta bere eriotzea esan
gura eban bildotsa yan eban. Añ EL 2 215. Jüdiuen legiaren arau bere diszipülieki bazkua egin onduan. UskLiB
89. Pazkoa au egiten zan arkume erre, letxuga min, legami gabeko ogi, eta ardoarekin. Lard 438. Beste asko
bezala, Pazkoa egitera, Jerusalenen sartu zan. Ib. 543. Non naizu presta dezagun Bazkoaïn yateko? Echn Mt 26,
17. Zure etxean egiten det Paskoa nere ikasleakin. Ur Mt 26, 18 (Ip bazkuaren egitera, SalabBN bazkoaren
egitera). Hirian sarthu eta oro khausitu zituzten Jesusek erran bezala, eta aphaindu zuten Bazkoa. Dv Mc 14,
16. Holako yaun aberats horrek ez du Phazkorik egiten, ez dabila ere guti baizik elizan. Elsb Fram 184. Bekhatu
handia da Phazkorik ez egitea? CatJauf 87. Bere Aitaren yaurgoan yan ta edango duela beste Pazko bat, egiazko
Pazkoa, esan-nai-da, betiko zoriontasuna. Ir YKBiz 435. Opa nuen opa aspaldi Pazko au zuekin jatea. Or Poem
536. Zeru gainetik urrikal dadin / batzuk bertzer egin minaz, / bake gozoan geldi gaitezen / Bazko on bana
eginaz. Mattin 64. Zure etxean ospatuko dut Bazkoa nire ikasleekin. IBk Mt 26, 18 (Leon zure etxean eginen dut
Phazkoa, Or MB 319 Pazkoa zurean egingo dut, Ker ospatuko dot Pazkoa, IBe ospatuko dut Bazkoa).
2. Navidades, Pascuas de Navidad. Kristau guziak iru Pazkoetan bederik konfesatu, ta komulgatu zitezela,
au da Eguerrietan, Pazkoa loratuan, eta Espiritu Santuaren etorreran. AA III 522. Jangeiko ume sor eguneko
Bazkoak igarbetza kain alegre, nola nik ustebaitud igar. Mdg 147.
- BAZKO-AFARI, PAZKO-AFARI. Cena de Pascua. Yesusek agindutakoa egin zuten ta Pazko-afaria atondu
zuten. Enb 435. Pazko-afari au zuekin yateko irrikitzen nengoen. Ir YKBiz 435. Zure ikasleen soiñak aseaz /
aurrez Pazku-aparitan. NEtx LBB 267. Noiz prestatu behar dizugu Bazko-afaria? IBe Mt 26, 17.
- BAZKOAK EGIN (BN, S; VocBN, Dv), PAZKOAK EGIN. Ref.: A; Lrq. "Bazkoak, communion pendant le
temps pascal. Bazkoak egin ditut, j'ai fait mes Pâques" VocBN. "Quand il s'agit du devoir pascal, on emploie le
pluriel à moins qu'on ne doive se servir du partitif, comme dans cette phrase: Ez du bi urthez bazkorik egin, il n'a
pas rempli le devoir pascal depuis deux ans. Egun egin ditu bazkoak, il a fini aujourd'hui ses pâques" Dv.
"Bazkuak (S), bazkoak (BN), comunión pascual" A. "Bazkuk (plur.), les Pâques (lang. relig.): le devoir pascal des
catholiques" Lrq. Batek igandetako meza erdietan ez entzunez, bertzeak Pazkorik ez egiten. HU Zez 197.
Pazkoak ba egiten, eta, nahi baduzu, zerbeit gehiago ere. Ib. 198. Aphez baten nahia banuke, ene baskoen
egiteko! Prop 1897, 187. Zuk ere, Mattin, gaur egin gogo / omen dituzu Bazkoak. Xa in Mattin 69.
- BAZKO-ARO, PAZKO-ARO. Tiempo pascual. v. bazkoaldi. Pazko-Aro. Gizonaren Eroskundea. Or MB
31.
- BAZKO-ASTEARTE. Martes de Pascua. Buruzagi izendatua da Bazko asteahartean. Laph 185.
- BAZKO-ASTELEHEN, PAZKO-ASTELEHEN (paskua astelen V-gip ap. Elexp Berg). Lunes de Pascua.
Pazko Astelena. Or MB 422.
- BAZKO-BIHARAMUN. Lunes de Pascua. Bazkoa biaramunean etorri zen. Ber Trat 113v. Bazko
biharamunean. JesBih 469. Bizi denak ohit ükhenen dü / Bazko biharamena. ChantP 214. 38-eko pazko
biharamunean. Iratz 31.
- BAZKO-BIHARAMUNAGO. Martes de Pascua. Bazko biharamunean eta biharamunagoan. JesBih 469.
- BAZKO BIGARREN, PAZKO BIGARREN (paskua bigarren V-gip ap. Elexp Berg). Lunes de Pascua.
Bazko bigarren eguneko irakur-aldia. Mb IArg I 283. Pazko bigarren goiza. Gand Elorri 215.
- BAZKO-BILDOTS (SP, A). "Cordero pascual" A. Hartzen da [...] deliuranzaren kommemorazionetan iaten
zen Bazko-bildotsagatik. Lç Decl a) 1v. Zergatik Jesu-kristo ill zan pazko-bildotsa iltzen zan egunez? Ub 92. Non
da nik nere ikaslekin pazko-bildotsa yateko bear dudan gela? Ir YKBiz 434.
- BAZKO-DOMEKA, PAZKO-DOMEKA (paskua domeka V-gip ap. Elexp Berg). Domingo de Resurrección.
- BAZKO-EGUN, PAZKO-EGUN. Día de Pascua, domingo de Resurrección; día de la Pascua judía. "Dies
paschalis, bazko egúna" Urt I 344. Eta erran draugu zuek Bazko egunean partitu zinatela Ierusalendik. Ber
Trat 113v. Egun Bazkoa eguna da. Ib. 112v. Nola Bazko egunean profeziak konplitu ziren. EZ Noel 113. Bazko
egunerainoko aste azken guziak. Harb 427. Gizonaren bizitzea, / Deitzen dut Garizuma, / Mundutikan partitzea, /
Haren Bazko eguna. Arg DevB 129. Jesusek Bazko egunean / Erakusten du gloria. Ib. 95. Santa Lidubina,
Paskoa egunean, illtzen zegoela. Cb Eg III 238. Ordean bazkoko bildotsa bera zenak bazko egunarekin eman
nahi zuen bizia. Lg II 251. Hiletarik phiztü zen / Pazko Egünian, / Eta pübliki agertü / gero bihamenian. Xarlem
182. Bada Bazko eguna, zein baitzen Juduen festa, hurbil zen. TB Io 6, 4 (Lç Bazko). Hila Ortzilare Sainduz;
phiztua Bazko egunean. CatLuz 31. Meditazionea Pazko eguneko. Jaur 157. Apirillaren amalauean, zeña Pazkoa
eguna zan. Lard 541. Apez batek ekharri zion komunione saindua bazko egunean. Jnn SBi 85. --Zoin egunez
phiztu da Jesu-Kristo? --Phazko egunean. CatJauf 61. Korrengatik, egun Bazko eguna aprobetxata dud baranein
sosegatruk. Mdg 139. Oitura da zuen artean, nik zuei atxillo bat askatzea Pazko-egunean. Ir YKBiz 490. Pazkoegunean,
mendi aietako batean bildu giñan batalloi osoa. Salav 79.
v. tbn. Gç 95. CatLan 47. CatS 103. Pazko-egun: Ub 91.
- BAZKO EMAN ERRAMU BAINO AITZINAGO. Tener relaciones sexuales antes del matrimonio. Cf. Palay
s.v. Pàscoes: "Ha Pasques abàn Arrams, faire Pâques avant les Rameaux [...]; se dit d'un couple qui n'a pas
attendu la cérémonie du mariage"; cf. tbn. con el mismo sentido, cat. fer pasqua abans de rams. Eta gazte
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
329