Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
egiñaz, gizaseme oro baltsan bizitea. Eguzk GizAuz 8. Gurartean indartsuena "Eusko-Langille-Batza" da,
bazkiderik geien, beste biak baño askoz geiago, onexek daukaz-ta. Ib. 193. En DFrec hay 64 ejs.
Socio (en un negocio). Benitxo, lurrun-ontziko nagosi (patroia) ta Kose, Anix eta Mielegaz batera
bazkidea. Ort Oroig 101.
- BAZKIDE-SARI. Cuota. Kontuen gorabera: arpidez atera ditugu diruak. Bazkide-sariak, geienak, eztitugu
yaso. Ldi IL 143.
bazkidetu. Afiliarse. Yaungoiko zale yaupari Bazkuna sortu zanean, bereala Agirre yauna bazkidetu zan.
GMant Y 1934, 327. Ziñez, badago non bazkidetu; bear ba-da, larregi. Or dagoz langille katolikuen bazkuna,
langille azke edo libreena ta eusko-langilleena. Eguzk GizAuz 193. En DFrec hay 2 ejs. más.
bazkidetza. Condición de socio. Nere aburuz, zuek itz-egin bearreko notintzaz bi sail egin ditezke. Bata:
Euskaltzaleak-en bazkidetza ta Egunkari-arpidedungoa pozik erabat ontzat emango dituztenena. Ldi IL 153.
bazkina. v. baskina.
bazkintza (BeraLzM), bazkintxa. Junta. Neol creado en 1896 por AG (1015) de batz 'reunión' y -kintxa (v.
NeolAG). "Colectividad, junta. Bazkintz-artezkari, junta directiva" BeraLzM. v. batzar. Bazkintxa batek biaregitten
dau Elexeak deun-ixena emon Berrio-Otsoa'tar Balendin bizkaittarrari dagijontzat (1896). AG 1011.
Gaur illabete, Buru-Batzar iraste ta Bazkintza-aldatze oietarako, Donostian batzar bat egin gendun. Ldi IL 143.
Bereala, edo erabat, buru-batzar bat eratu ta Bazkintza edo Junta berritu ta azibearra agertu zaizkigu. Ib. 143.
- BAZKINTZA ARTEZKARI. Junta directiva. Nekotxeako Bazkintza Artezkari gurgarriari. Enb 123.
Euskeltzale bazkunaren barrenean, zuek, Euskel-Idazleok, talde berezi bat osatu bear dezute, zuen Bazkintz
Artezkari bereziaz. Ldi IL 146.
- BAZKINTZA ZUZENDARI. Junta directiva. Zenbait euskozale bioztun eta azkarrek egindako Bazkintza
Zuzendaria. Ldi IL 116.
bazko (AN-5vill, B, L, BN, S, R; SP, Urt I 344, VocBN, Gèze, Dv, H, VocB), pazko (Ht VocGr; ph- Lecl, Arch
VocGr, H), basko, pazkoa (Lar, Añ), pazkua, pazku, pasko (V, G; SP), paskoa, paskua (V-gip; Lcc), paska.
Ref.: A (Bazko, Pasko); Lrq; Iz ArOñ (páskuaskua). Tr. En textos vizcaínos y guipuzcoanos se encuentran
siempre las formas con p- (salvo en algún ej. de Ubillos); los alto-navarros usan siempre bazko(a). Al Norte,
bazko es la única forma que se encuentra (salvo en Oihenart y Tartas, que utilizan pazko) hasta principios del s.
XIX; a partir de esta época, p(h)azko se va extendiendo y parece ser la forma más utilizada durante el s. XX. En
los autores meridionales, hasta mediados del s. XIX alternan las variantes con y sin -a constitutiva, con cierto
predominio de las primeras; posteriormente --al menos en los guipuzcoanos-- van imponiéndose las formas sin -
a. Encontramos algún ej. de paska en Olabide. En DFrec hay 7 ejs. (5 septentrionales) de bazko y 55 de pazko
(50 de Orduen Liturgia (Bilbao 1977) y 4 septentrionales).
1. Pascua, fiesta de la religión judía; día de Pascua (Domingo de Resurrección); Pascua, días comprendidos
entre el Domingo de Ramos y el de Cuasimodo. "Bazkoa, pâque [...]. Bazkotik bazkora, de pâque en pâque.
Bazkoz, à pâque. Bazkokotz, pour pâque" SP (que tbn. trae paskoa, pero citando a Oihenart, por lo que debe
tratarse de paz-). "Pascha, bazko" Urt I 344. "Pâques" Gèze, Arch VocGr, H. "Pâques. Quand il s'agit de la fête
de Pâques, on décline à l'indéfini, comme pour tous les noms de fêtes de l'Eglise. Le guip. au défini [en realidad,
en los dialectos meridionales el tema nudo es Pazkoa]. Bazkoz ethorriko da, il viendra à Pâques. Urthe oroz
bazkotan ethortzen da, il vient toutes le années à Pâques" Dv.
Zen bada Bazkoaren eta ogi altxagarri gabekoen bestá bi egunen buruan. Lç Mc 14, 1. Eta hurbil zen Bazko,
Iuduen bestá. Lç Io 6, 4 (He, Dv bazko, LE, IBk, IBe bazkoa, Leon phazko, Or, Ker pazkoa, Ol paska; TB bazko
eguna, EvS bazko besta). Kalendrera, Bazko noiz daten, ilhargi berriaren eta letra Dominikalaren ezagutzeko
manerarekin. Lç Cal a 1r. Gutienean bederen Bazko inguruetan / Aingeruen ogi hura formatu zen mugetan. EZ
Man I 19. Gorputz saindua errezibi / Baskoetan ezpere. EZ Eliç 104. Errezibi zazu bazkoz gorputz saindua. Harb
9. Domingo, pazkoen izen andia, / koronika garri zeure egia. EgiaK 87. Izan dagiezala paskoa geztoak. Ib. 90.
Arropa berriak bazkokotzat eragin nahi dituenak. Ax 200 (V 134). Urthean hiruretan, bazkoz, mendekostez eta
eguerriz kofesaturik. Ib. 533 (V 343). Bazkoz lekora igande guziaz. Hm 185. Pazkoz urkagei duenak,
garizumaren laburrez ditu penak. O Pr 395. Zure baitan eginen dut ene Baskoko afaria ene diszipuluekin. SP
Imit IV 12, 1 (v. BAZKO-AFARI). Ore kreazalia rezebi ezak bazkhoz aumens hunbleki. Tt Onsa 179. Pazko
denboran. Ib. 113. Hartuko duk Bazkoz bederen / Gorphutz saindua humilki. Gç 215. Bere Bazkoaren berrogei
eta hamar garren egüna. Bp II 73. Bazkoren tenpora güzia zer sendimentütan igaran behar dügü? Ib. 58. Bazko
etzena Jüdio Popüliaren besta bat? Ib. 56.
(s. XVIII) Hau duk bazkoko sakrifizioa Eternalari. Urt Ex 12, 27. Juduen Bazkoarekin phizte hark duen iduria
gatik. CatLav 395s (V 190). Bazkoz hauta othe dezakegu nahi dugun Kofesora? Ib. 286 (V 143). Jesus biztu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
327