Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
baizik. MIH 392.
(Aux. intrans.). "Se nourrir, s'alimenter" H. "Pheskiza zoro batez bazkatzen nintzen, je me repaissais d'une
folle espérance" Dv. "Pastar" A DBols. Baina batbedera tentatzen da bere guthizia propriaz tiratzen eta
bazkatzen denean. Lç Iac 1, 14. Abiaduraz bolatzen gero [usoa] kanpoetara, / Libertaterekin nahi ianhariz
bazkatzera. EZ Man I 129. Dabit bezala baskatzen da nigarrez gau eta egun. SP Phil 484. Zeren orduan milla
zinetste falsoz baskatzen da. Ib. 232. Huntaz arimak bazkatzen / Dire bere gosean. Arg DevB 118. Edaran zatzue
arthaldeak, eta goanaraz bazkatzera. Urt Gen 29, 7 (Dv alhatzera, Ur larrera). Zeren alferkeriak bere bazka
gaztetasunean kausitzen baitu, han hazten, gurentzen eta bazkatzen da. ES 186. Nilo deritzan ango ibai batetik
atera ziran guziak eta andik atera ta, asi ziran ur bazterreko belar ederrean ongi bazkatzen. Mb IArg I 392.
Badakit herri huntako habitant batzuen azinda bazkatzen dela zuen mendietan (Itxassou, 1807). RIEV 1934, 694.
Ministro zaharren doktrinaz / Ez baitziren hauk gustatzen, / Mentaberriren katiximaz / Dire gozoki bazkatzen.
Monho 40. Han bazen azinda belz mulzo handi bat mendi gainean bazkatzen zirenak. TB Lc 8, 32 (He, Brunet
bazkatzen; Oteiza larretzen, Dv, Leon alhan, Ol, Or larratzean). Hazinda belz mulzo handi bat pazkatzen hari
zena. TB Mc 5, 11. Asto bat zebillen bein / bazkatzen larrean. It Fab 62. Lenago ikusiko / dirade oriñak /
bazkatzen dabiltzala / airean ariñak. Ib. 182. Hoa! animale ladrea / Dakikela madarika! / Komunetik hadi
bazka. Gy 186. Janari gozo onekin Israeltarrak, eremuan igarotako berrogei urteetan, bazkatzen ziran. Lard 75.
Or non ditugun lurrak nekazaritzarako, ta zelaiak abereak bazkatu ditezen! Etxeg EE 1882c, 562. Bazan inguru
artan zerri-saldo aundi bat, mendian bazkatzen. Ir YKBiz 190. Utzi ardiak joaten / Aloñan-gora Aloñan-bera /
naitara bazka ditezen. SMitx Aranz 28. Oi bezela ardiak bazkatzera eraman zitun. Etxde JJ 249. Irakurri-ala
zure euskal-zaletasuna bazka ta goza dedintzat. Gazt MusIx 8. Ene idiak lasa bazka ditezke nunnai. Ibiñ Virgil
31. Hor bazkatu ziren 'Asociación Euskara' eta Revista Euskara zirelakoak. MEIG VI 77.
2. (Lar, A, BeraLzM). "Regir, gobernatu, erondu, erondetu, bazkatu, agindu" Lar. "Gobernar" A, que cita a
Liz(arraga), sin duda error por Leiz(arraga). Hireganik, ilkhiren duk Israel ene populua bazkaturen duen
gobernadorea. "Qui paîtra". Lç Mt 2, 6 (TB bazkatuko; He gobernatuko, Dv populuari hotsemanen dioena).
3. Comer, alimentarse de. Larre onetako ardiak / ez au bazkatu nai [dirigiéndose a la hierba]. NEtx LBB
252.
2 bazkatu (BeraLzM). Desmembrar, disgregar. Neol creado por AG hacia 1896, de batz 'unión' (v. NeolAG).
"Desmembrar, disgregar, disolver" BeraLzM.
bazkatzaile (Urt III 413, Lar, Dv, A), bazkazale (S ap. Lrq). 1. Apacentador; alimentador. "Bubsequa,
arthalde záña, artzáña, bazkatzaillea" Urt III 413. "Cebador" Lar. "Celui qui est chargé de la distribution de la
nourriture au bêtail. On le dit aussi de celui qui nourrit bien le bétail" Dv. "Pastor, apacentador" A. "Bazkazale,
qui fait paître, qui donne la pâture" Lrq s.v. bazka. Eta [azinda mulzo] hura bazkatzailek ikhusi zutenean zer
gerthatu zen, ihes egin zuten. TB Lc 8, 34 (Lç urdainék). Ekaitza indarrean ta egiñaletan gañera badatorkio edo
abere basatiren bat usterik ezean agertzen bazaio, lanak eta nekeak izaten ditu bazkatzalleak. Ag G 152.
Anderia har ezak, ziraie saltzale: / Haurrak jinen zaitzie gose bazkazale. L. Ligueix GH 1928, 245.
2. bazkazale. "Regente, erregentea, erondaria, gobernutaria, bazkazalea" Lar. Cf. 1 bazkatu (2).
bazkatze, baskatze (Lar). "Pacedura" Lar.
bazkazulo, bazka-zilo. Agujero en el suelo del granero por donde se echa el heno. Hainitzek bazka-zilhoak
egiten dituzte errextasun batengatik mañateren gainean. Dv Lab 218.
bazkeragin (Urt). Apacentar, hacer pastar. "Carpere herbam, [...] bestiak bazkarazi, bazkeragin" Urt IV 255.
v. bazkarazi. Oraño bazkeragingo ditiat hire arthaldeak eta begiratuko tiat. Urt Gen 30, 31 (Dv, Bibl al(h)atu,
Ol larratu). Haren anaiak bada goan izan ziren bazk-eragitera bere aitaren arthaldeak. Ib. 37, 12.
bazkide (BeraLzM, A DBols). Socio, afiliado. Neol. creado por AG en 1895 de batz 'reunión' y -kide (AG
1015). "Socio de casino (neol. AG)" A DBols. "Socio de círculo, club, baztoki, congregante" BeraLzM. En 1920
Altube (Eusk 1919-1920 (II), 51) lo cita entre los neologismos bastante difundidos. v. batzarkide. Lenengua
igarri dau I. eta L'ttar P.'ek, Euskeldun'aren bazkidia ta Bilbokua dana (1895). AG 499. Bazkide (socio, associé)
guztiak isilik egon bear izango eidabe batuten direan bakoitzean. Ezale 1897, 23b. Uste degu orain iru urte
bezela gure goterkiko bazkideak jai ospetsu oetara ugari etorriko dirala. JBDei 1919, 251. San Pedroren jaia,
batez ere, aundiro ospatzen zuten Anaidi ontako bazkideak. Eguzk RIEV 1927, 422s. Gastedijako bazkide gaste,
/ Aizkide, lagun, sendi, emazte. Enb 87. Berreun bazkide barri, / Au gitxienian, / Orra nun geitu ziran / Iru
egunian. Ib. 128. "Eusko-Ikaskuntza"ko zenbait eta zenbait bazkideek elkarrekin noiz-nai oi duten mintzairaz.
Ldi IL 92. Leenengo urtean gogor ekingo diogu bazkun berriaren zabalkundeari ta bazkideak batzeari. Ib. 117.
Oraingo estaduok baño gizabatza txikiagoetan bazkide bakotxak guztientzat eta guztiak bakotxarentzat lan-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
326