Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
bazkaritara bere etxera eze, azkenik juan zan. Ur MarIl 13. Sukaldeko maitxoaren ondoan bazkaitara jarri
zanean. Ag Kr 155. Berialaxe bazkaitara guaz. Alz Bern 72. Erri ontan bazkaitara norbait eraman nai danean,
nola esaten zaio? Muj PAm 41. Haigü bazkaitara, hire haidürü gütük. Const 39. Erranez arragret ziala bena
lagünek bazkaitara deitzen ziela. Ib. 39. Bazkaritara etorrita kutxa idigi ebanean. Or Tormes 47s. Bazkaritara
otsegin dio / lên bai lên jetsi daitean. Or Eus 83. Amabietan bazkaritara; / jan eta laister eultzira. Ib. 341.
Ibilbidea okertuta, sagardotegira joan naiz bazkaritara. TAg Uzt 207. Ene nahia litake, lehenik, bazkaritarat
ethor zaizkidan Amanekin. Zerb IxtS 73. Ea berarekin bazkaritara joaten utziko al zion, galdetu zion nagusiari.
Anab Poli 88. Bazkaitara ez-pada be, gutxienez afaitara konbidauko gaituk baintzat. SM Zirik 51. Joan giñan
bazkaritara aldameneko jatetxe batera. Anab Aprika 102. Egün juanen gira ttanttaren etxerat bazkaita.
Egunaria 7-4-1961 (ap. DRA). Zikiro gizendu bat ekarri zuten etxera, ta senide ta ezagun, bazkaritara deituak
ziran. NEtx LBB 179.
- BAZKARITARAKO, BAZKARITAKO. a) Para comer, para la comida. "Zer daukazu ba bazkaittarako?"
Elexp Berg. Ipiñi daigula zerbait bazkaitako. Mg PAb 53. Janari onak eta edari obeak egozan bazkaritako.
Echta Jos 317. Urdaia! esan zuen Medelek. Neronek gertatuko dizutet, biar bazkaritako, Californiarren eraz. A
Ardi 115. Ire begira egon nok bazkaritarako, ta ez atorrala ta, bazkaldu egin yoat. Or Tormes 77. Etorri ziran
gurdiaren ondora bazkaritarako. Anab Poli 93. Uste al dezu garaiz iritxiko gerala bazkaritarako? Anab Aprika
96.
- BAZKARITATIK. De comer, de almorzar. "Bazkaittatik zetozela arbolia jo eben" Elexp Berg.
- BAZKARI-USI (V-gip ap. A), BAZKALUXU (G-to ap. A). "Comida ligera" A. "Usi (V-gip, F. Seg), indicio,
muestra. Bazkari-usi bat egin dogu, asko jan ezpadogu bere, hemos hecho una comida ligera (indicio de
comida?), aunque no hayamos comido mucho" Ib.
- EGIN BAZKARI. Ten (tened, etc.) buen almuerzo (fórmula de cortesía). "Buen provecho, Laburdi aldean egin
bazkari esan oi dute" NEtx Nola 50. Agur yaunak. Egin bazkari! Izeta DirG 96.
Etim. No tiene fundamento la opinión de Schuchardt que ve en barazkari un préstamo de *pascuarium.
Resulta igualmente poco convincente su posible relación con baratza/-tze 'huerto'. Vendría mejor acaso verlo
como un derivado -con el suf. -(k)ari, como afari, askari, gosari...- de baratze, sust. verbal de baratu. Para esta
posible relación, cf. acaso lat. apparare, parare.
bazkariketari, bazkaiketari (AN-gip). "Encargada de llevar la comida a los obreros a sus ocupaciones" Garbiz
Lezo 14.
bazkarin. "Pequeña refacción" Bera.
bazkariño. Dim. de bazkari. Bazkariñoa an egin ginun, / ez, alegia, musutruk. Or Eus 234.
bazkarite (BN-arb), barazkarite, bazkaite, baskaite (V-gip), barazkaite (Arch VocGr). Ref.: Iz ArOñ
(báskaittia); Gte ERd 141. (Sust. vbal.). Acto de comer. "Barazkaitea, dîner" Arch VocGr. "Báskaittia" Iz
ArOñ (s.v. bazkaldu, sin trad.). "Bazkaritean (BN-arb)" Gte Erd 141. Egun heiekin bazkaritea ez dutela gaizki
hartuko. Laph 53. Hain irabazi nahia zuen iduri, non ahantzi baiginituen oro, bazkaritean ikusi eta adituak,
amaren bihotz erdiratzea, aitaren marrumak. JE Bur 137s. Eta gero, bazkaitean, bertze aldietan baino biziki
xuhurkiago erran zuela bere bethiko Amen pullita. Barb Sup 3. Ala bazkaritean ala bazkal ondoan, zerbait
zerbait atherarik bazuten batzuek eta bertzek. Ox 204.
- BAZKARITEKO, BAZKAITEKO. a) Para comer. Othoiztu zuen bere etxean bazkariteko. TB Lc 11, 37 (Lç
barazkal ledin). Bazkariteko, bere aldean ezartzen du. Laph 220. Mahainean jarri, bazkaiteko. HU Aurp 215.
Zelütik egotxirik aphez bat izantzen, / Goizian phartitürik bazkaiteko jintzen. Xikito 6. Ondoko astean
bazkariteko hitzhartuak izan ginen haren ahaide, adixkide, ezagun eta atze zenbeit. JE Bur 127. Zer toki ona,
elgarrekin goxoki bazkariteko! JE Ber 24. Ez dugu bizkitartean errexki aurkitzen toki xahu bat nun bazkariteko
jar. Ib. 26.
b) De comer. "Bazkaiteko denboran berba eingo dogu (V-gip, G-goi)" Gte Erd 141. "Bazkariteko denboran
(BN-arb)" Ib. 141. Bazkariteko denboran beraz, jan zuenean ogi pixka bat, hartu zuen eskuetarat gathilua,
behar zuela edan bere ura. Jnn SBi 55. Egia da bazkaiteko tenoria zela ere. Const 32.
- BAZKARITEN (bazkaiten V-gip; baskaiten V-gip). Comiendo; a comer. "Bázkaitten, báskaitten" Iz ArOñ (s.v.
bazkaldu, sin trad.). v. BAZKARITAN (s.v. bazkari). Nun guziak alkarrekin bazkaiten zeuden. Gco I 453.
Enpeñatu ziran geldiaratzotzeko ni bazkaiten. CartAnd 395. Bazkaiten hasi eta laster, hiruetarik batto badoa
nausiaren ganat. Barb Leg 142. Handik zonbait urtheren buruan bazkariten gertatu bainintzan harekin
Lekorneko dakizun etxe batean. JE Ber 35. Nire kontura nai dau / juan bazkariten. BEnb NereA 202. Ilobak
pentsatu zuen etxola zonbaitetan sartua zela eta bazkaiten atxikarazia zutela. JEtchep 56.
- BAZKARITERA, BAZKARITERAT. A comer, a almorzar. v. BAZKARITARA (s.v. bazkari). Ützirik ele
horik oro / hots barazkaitera. AstLas 16. Muthil bat igorriko diot ethor dadin gurekin bazkariterat. Laph 52.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
323