Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
119. Urruz Zer 26. StPierre 28. Altuna 74. Enb 199. Etcham 154. Ir YKBiz 301. Anab Poli 89. BEnb NereA 202.
Basarri 27. Arti Ipuin 69. Izeta DirG 69. Osk Kurl 68. Berron Kijote 213.
2. Comida, alimento. v. bazka. Jauna da ttipitzen, Jainkoa egiten / Gizonaren bazkaria. Gç 124. Gure
animen bazkari ta sustentu izateko. Ub 202. --Zein da bigarren on, mesede, edo frutu egiten duena? --Da izatea
animako bazkari, edo janari gozoagorik ez dana. Mg CC 217. Ardiak aisa zebiltzan maldarik-malda. Mendiko
belar zapaldugabea bazkari zutela, aiek larre-aldiak! Etxde JJ 93.
- BAXKARI. (Forma con palatalización expresiva). Isabel goiz-baxkari bat eginta, zeinuketa entzun zuenean,
Gazteluko apaizaren etxera joan omen zan. A Ardi 72.
- BAZKARI-AFARI. (Pl.). a) Comidas y cenas. Bost txuriren okelea eban eguneroko bazkari-aparietako. Or
Tormes 39. Lagunarteko bazkari-apariak eratu oi zituztenean. Etxde JJ 270. Ikaslerik kutunenak egunero oi
zituen mai-lagun bazkari-afarietan, nonbait. Zait Plat 23.
b) Comida y cena. Mañaña, gaurko bazkari-aparitan jaun au maikide izanen dugu. Etxde JJ 52. Egun artako
bazkari-apariak zorro batean sartu zizkion. Ib. 225. Lukas adixkidearen ohoretan egin bazkari afariak. Larre in
Xa Odol 19.
- BAZKARI-DENBORA. v. bazkaldenbora.
- BAZKARI-EMAILE. Que ofrece una comida. Handiak ez dire ez bazkari emaile, / Zintzurrari dutenak
bilhatzen ogale. Hb Esk 113.
- BAZKARI-EMATE. Ofrecimiento de una comida. Ipui onek dio Gizon andi ta aberats batzuen bazkari
emate ta beste palagagarriak dakartela gezur ta asmo gaiztoa nekazarien kaltean. VMg 76.
- BAZKARI-ESKAINTZE. Invitación a comer. Au da arranoaren bazkari eskeñtzea. VMg 76.
- BAZKARI-LEGE. "Bazkari-legia eiñ, loc. vbal. que viene a decir: cumplir con la hora de comer (a mediodía).
Naiz gauza gitxikin, bazkari-legia eiñ dogu beintzat" Etxba Eib. "Bazkai legia eiñ, comer ligeramente" Elexp
Berg. Geen bazkari-legia egin genuen. Sor Bar 90. Beren bazkari-legea artzeko / eseri dira lurrean. Or Eus
311. Aialdeko ta lagun, urbillen aideak, / egin ttute gosari-bazkari-legeak. Ib. 365. Itsasotarrek, lurrera bage, /
dute bazkari-legea. Ib. 399. Eguerdiko bazkari legea erriko jatetxeren batean egin bage. Erkiag BatB 57.
- BAZKARI-PASADA. "Bazkai pasaria eiñ, cumplir con el trámite de la comida, o comer ligeramente.
Itxoidazu puxkat. Bazkai pasaria eiñ da belaxe nator" Elexp Berg. "Bazkai pasaria ez da nahi eta nahi ez bazkari
arina, eta bazkai legia, berriz, bai" Ib.
- BAZKARITAKO. a) De comer, de la comida. "Bazkaitako tenorea da (B), es hora de comer" A s.v. tenore.
"Bazkaritako denboran (S)" Gte Erd 141.
b) v. BAZKARITARAKO.
- BAZKARITAKOAN. A la hora de comer. Meza entzun eta abar, bazkaritakoan biraoka ari zitxinan, itzaldi
oro biraoa baitute. Or QA 87.
- BAZKARITAN (S; barazkaritan SP; bazkaitan V-gip, S; barazkaitan S). Ref.: A (barazkaitan); Lh
(bazkaitan); Elexp Berg (bazkaittan); Gte Erd 141. Comiendo, en la comida. "Barazkaritan dago, il est à dîner, il
dîne. Barazkaritan eniro ian, je ne mangerais point au dîné" SP. "Bazkaittan gendela sartu zien lapurrak" Elexp
Berg. v. BAZKARITEN (s.v. bazkarite). Maitea maitearekin solhasetan, eta adiskidea adiskidearekin
baraskaritan hari diren bezala. SP Imit IV 13, 1 (Ch mahaiñean, Mst apairian). Iminiko dogu, gura badau,
geugaz bazkaitan, ta ez arren ikararik erakutsi, ta jan egizu ardura baga. Mg PAb 190s. Egun batez bestakari
bazkaitan hari zela. Gy 71. Egun artan bazkaitan / ez da izango falta / eltzian odolki galanta. Bil 127. Amaika
apostoluak bazkaritan zeuden. Arr Bearg 236 (ap. DRA). Zazpi bizkaitarrakin / kuadrilla batian / bazkaitan ari
giñan / aiek etortzian. Ud 18. Bazkaritan da bazkal-ostean, gogotsu iñardu eben berbetan ezkontza ipuiñak
esaten. Echta Jos 316. Elizan nortzuk bituko gera? Zenbateraño bazkaritan? Zeintzuri esango diegu? Ag G 315.
Larogei baño geiago omen dira bazkaitan. Ib. 44. Bazkaritan Adrianek salda-pitin bat besterik etzuen
urdaileratu. A Ardi 96. Ta esan eta egin, ekarri ta berekin bazkaritan jarri zuen. Muj PAm 50. Bazkaitan
astekoan Pernando bestien gain ojuka asi zan. Ib. 50. Beste erdia ezar-an saltsan, ederki jan dezagün bazkaitan.
Const 25. Etxegoihen juaiten zelarik Haritxabaleten ikustera, Elgebarne bazkaitan zen haiekin. Ib. 38. Lenengo
makilladea ixan dedilla bakaldunari bazkarittan edena ezarri gura ixan dautsonak emona. Otx 34. An egin
zizkoen eskariai makurtuz, bertan gelditu zan Agerre bazkaritan. TAg Uzt 198. Eta aiekin beartzen zanean,
bazkaritan, lanean eta solasean, bere begiak etzekiten nun koka. Etxde JJ 183. Bazkaritan ez degu / ezer asko
jango, / Edarian indarra / gero ta gorago. Basarri 149. Gertu zegoen eztai bazkaritan mokau goxoak jatera.
NEtx LBB 135.
- BAZKARITARA (barazkaritara SP; bazkaitara V-gip; Urt I 145; baskaittaa V-gip), BAZKARITARAT. Ref.:
Iz ArOñ (baskaittaa); Elexp Berg (bazkaittara). A comer. "Barazkaritara goaz, nous allons dîner" SP.
"Adducere aliquem ad prandium, norbait ekhartzea bazkaitara" Urt I 145. "Báskaittaa, a comer" Iz ArOñ. "Biar
tianera noia bazkaittara" Elexp Berg. v. BAZKARITERA (s.v. bazkarite). Txapoeokin barazkaritara
(Tolosa, 1619). TAV 3.1.25. Othoiztu zuen zihoala bazkaitarat harekien. He Lc 11, 37 (Lç barazkal ledin, Dv
barazkaltzera). Alkarren leijan esesten ta ekiten deustee bazkaritara eruateko. Mg PAb 105. Pierris, behar
dizügü / besta bat plantatü, / Andres eta Madalen / bazkaitara kümitatü. AstLas 54. Falsukeria hortzaz
mendekatzeko / Zikoinak barazkaita du kumitatzen. Arch Fab 147. Alako erreguak egin eutsazan juateko
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
322