Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
(Onomat. de balbuceo). "Barbare [...], barbarbar, molderik gabe" Urt III 260 (cf. infra BARBAR-HIZKERA).
"Eskale bat athean dago, barbar othoitzean" H.
2. (Onomatopeya de la abundancia, multitud). "Barbar, par-ci par-là" VocBN. "Barbar (Vc), esparcir" A
(probablemente en este sdo.). Cf. barra-barra. Eguzki-galdatan bar-bar plaza: [...] erriko aitona xaarrak,
alkatea erdian dutela, [...] txistu-ots berritxuak noiz jaikiko diran zai, neska-mutil gazteak. Mok 11s. Urguilldik
eta kai-ingurutik / etxera bar bar jendea. "La gente vuelve en tropel a casa". Or Eus 399. Errazkin, / deabru
kazkin (gaizkin) / Baraibar, / laiñoa bar bar. Ib. 61. Uretan sortu bitez barbar pizti arnasdun biziak. "Producant
aquæ" (Gen 1, 20). Or MB 391. Ioan nintzan Kartagora, ta nondinai maite lizunak bar-bar zetozkidan.
"Circumstrepebat me undique". Or Aitork 53.
3. "Onomatopée [...], mouvement d'un insecte qui marche, et sensation qu'il cause. Marmalo bat barbar
dabilkit golkhoan" H. Cf. barbarita, barbalot.
4. "Barbar (Sal, R, Sc), ruido de ebullición" A. Cf. bor-bor. Itxasoa ari zelakotz bar-bar-bar, zerbait
ixtoria miresgarri ahapetik kondatuz. SoEg Herr 23-6-1955 (ap. DRA). Gerlatik lekora, baziren hasi zirenak
gerlarien zauriak ezin aski saminduz, bar-bar egon zadin azkarri etsaien arteko herraren sua. Ib. 10-2-1959 (ap.
DRA). Nork bere barruan bar-bar irakiten dauzkan ioera xume ta biurrienak. Zait Plat 125.
5. (Onomat. del murmullo suave). Gogoan dauka osto-tartean / ateman zun azaria... / Egoa pal pal, ostoak
bar bar, / sor zedukan belarria. "Estaba sorda por el viento sur que agitaba la hoja". Or Eus 382. Barbarbar asi
zen semea garnu egiten. (L-sar). A EY II 328.
II (Sust.). (Aq A), barbara (Dv). Vocerío. "Albórbola, barbarra" Aq 941. "Barbara, murmure de voix,
grognerie" Dv. Andik emendik, Zure / zoramen esanekin / zauritzenago naute / eziñ-esanarekin: / iltzear
nadukate / bar-bar totel orrekin. Gazt MusIx 198.
- BARBAR-HIZKERA. Lengua bárbara. Cf. barbaro. Barnean naski, nere buru-txokoan, ez heberkeraz, ez
grekoz, ez latiñez ez barbar-izkeraz, Egiak, ago mihien laguntza gabe, ele-zatien otsik gabe esanen liket. Or
Aitork 307.
barbara. "(S; Foix), bouture racinée" Lh. Cf. barbaza.
barbara. v. bar-bar.
barbaratu. v. barbartu.
barbaria. Barbaridad. Ama bat izan dadin bada aski lazoa, aski ondikozkoa ukho egiteko bere odolari,
bizia eramateko bere ume bati! Zer itsuskeria! zer barbaria! Lg I 328. Aitzitik [haur inozent] heien alderako
barbaria hark berak egin zuen hekin zoriona, izan arazi ziotenaz geroz martiren khoroa, zeruko erresuma. Lg II
123. Zer erhokeria! Zer barbaria! Brtc 96. Barbaria hortaz nor ez laite pleiñi? Gy 291.
- BARBARIA-BAZTER. País bárbaro. "Barbaricum, barbaro herria, barbaro vel barbaria baztérrak" Urt III
262.
barbarikot. "(V-m), palo para colgar la ropa que se quiere secar" A.
barbarin (V, G, L; Zam Voc), barbadin (V-m), barnarin (Hb ap. Lh), belberin (AN-gip). Ref.: A (barbarin,
belberin); Lh; FauMar 68; Arzdi Peces; Zubk Ond 235. Salmonete. "Barnariña" Izt C 205 (en una lista de
peces). "(Vc, G), salmonete, un pez marino" A. "Belberiñ (AN-gip), salmonete (pez)" Ib. "Barbarin (Giménés
136), barnarin (Hb), mulet barbet (poiss.)" Lh. "Existen dos especies, ambas denominadas en vasco Barbariña.
El Mullus surmuletus 'salmonete de roca', salmonete rayado con el hocico prolongado; y el barbatus o 'salmonete
de fango'. El primero es de mucha mejor calidad que el segundo" Busca La cocina vasca 104 (ap. DRA).
Baziran sugurrak barbariñak ziruritenak eta legortzian gelditzen ziranak ginbaletakin zulatuta bezela, eta alare
etzuten aitortu nai baztanga eruak juak zirala. Iraola 137. Legatza, barbariña, lenguadu edo xabalua. Elizdo
EEs 1926, 10.
barbarismo. Barbarismo. v. hitzune. Hekien hitzak eta solasak dira nahasiak eta batere bokhantzarik
gabekoak, hitzetik hitzera barbarismoa darie. ES 170. Puntuan beñ solezismo ta barbarismo galantak botatzen
zituen, baña alakorik ezbaliz bezala, farra egin ta eragiten zigun. Cb EBO 45. Euskeraz darauskizunean,
euskerazko hitzak ez badarabiltzatzu, zure erausia hitzunea edo barbarismoa dala esango dizue; ta hitz bakoitza,
dagokan tokian sartzen ez-padezu, zure hitz-jariori araututsa, edo solezismoa deituko dioe. Ub 3.
barbarita (AN, BN ap. A; VocBN, H), barbarista (BN-baig ap. Satr VocP). 1. "Mouvement léger qu'on sent
sur la peau par la marche des insectes" VocBN. "Fourmillement, sensation que l'on éprouve" H. "Barbarista,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
32