Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Biaramongo bazkalorduan biaoa egitera igotzean. A Ardi 115. Bazkal-orduan, besteak nere galdez asitakoan,
ain ongi ere enabilela ta goi-aldera joan naizela. Ib. 117. Ta bazkal-orduan, otzak nengoala-ta, sartzen
nintzaion ankartean. Or Tormes 19. Bazkal-orduban banandu giñian, eta pralle nausijaz ta beste bategaz
bazkaldu gendun Madridetik juandako mutillok. Kk Ab II 98s. Bazkal-orduraño beta naiko genuela-ta. Txill Let
51. Oztasun ikaragarriak izoztutzen dizkigu bazkal-orduak. Ib. 90. Pozez beterik jarten genduzan / geure bazkalorduetan.
BEnb NereA 205. Bazkal-orduan deitu duelako gaur ere maitaletzakoak. Arti Ipuin 59. Bazkal orduko
egiten badugu gaxotegiko itzulia, utziko ditugu bazkal ondoko yendaje oien galde-erantzunak. Izeta DirG 44.
Zerbait zegoan aizean bazkal ordua heldu zanean. Osk Kurl 104.
bazkaloste (V; Añ). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 46. 1. (En casos locales de decl. sing.).
Sobremesa, tiempo de después de comer. "(De) sobre mesa, o comida, (c.) janondoan, bazkal, afalondoan, (V)
ostean, janen ganean" Añ. "El tiempo después de comer. Bazkalostian kartetan ibilli giñan" Elexp Berg. Cf. Añ
EL 2 247: Beskari ta apari-ostean esker onak emoteko oraziñoa. v. bazkalondo. Bazkalostean doaz / alperrak
lotara, / lau oinekoa ianda / doialez kortara. Azc PB 328. Bazkal-ostean, goizetik etxeratuteko beronek agindu,
ta orain ori esan? A BeinB 72. Egun baten, bazkalostean, joan zirean gazteok Murguako atxetara. Echta Jos 34.
Bazkal ostean, aritz tantai baten zañetan jarrita, piztu nuan nere pipakadea. Ag G 208. Bazkal-ostian
dantzaldija ixan zan. Altuna 75. Bazkal-ostean, bere diruek emonda, bere etzerantza urten deu. Akes Ipiñ 35
.Zorte oso txarra edukitzen bazuen, bazkal ostean segitzen zuen. Arti Ipuin 67. Bazkal ostean Mendiurira joaten
ziran arrigorrietar asko, hango prozesioaren ikustera. Osk Kurl 192. Bazkal-ostean, aize fiña ebillen kaleetan
zear. Erkiag BatB 59. Baiña be-laiñoak artu dauz mendiak bazkal ostean. Alzola Atalak 89.
(No referido al tiempo inmediatamente posterior a la comida). Bere senideak bazkaltzera deitu zuen. Bazkal
ostean, gaua an egin zuten. Ol Gen 31, 54 (Dv jan ondoan).
(Como sust. pleno). Juana Mari, bazkal-oste baten joan zan Demikura. Echta Jos 130. Jan-edan onak
berekin dakar mingaiñaren labaintasuna eta bazkal-oste artan ikaragarrizko konfiantza egin zuten alkarrekin bi
adiskide zaharrak. Etxde JJ 53. Domeka-bazkaloste baten, errosario-ostean zizetan yoan bear oala-ta. Akes
Ipiñ 32.
2. "(V...), trabajo rústico que se hace entre vecinos, después de comer" A.
bazkalosteko (V-ple-gip), beskalosteko (V-ple). Ref.: A; A Apend (beskalosteko); Iz ArOñ (báskalosteko);
Elexp Berg. "Bazkal-osteko (V-ple), bazkalpausü (Sc), la siesta" A. "Siesta. Bazkalosteko edarra bota biot gaur"
Elexp Berg. Gozo gitxikoa da / bazkalostekoa; / baina gozo gozoa / goizaldeko loa. Azc PB 328 (se podría
considerar tbn. como adnom.).
bazkalpausu. "Bazkal-osteko (V-ple), bazkalpausü (Sc), la siesta" A. "Bazkalphausü (S, Foix), sieste" Lh.
bazkaltar. v. bazkaldar.
bazkaltegi (Lar, Añ, Hb ap. Lh, A DBols), barazkaltegi, bazkaldegi. Comedor; restaurante. "Refitorio" Lar,
Añ. "Refectorio, comedor" A DBols. v. bazkaltoki. Barazkaltegiko maiak zuzenzen zebillela. Mb IArg I 256.
Astiro jatxi ginan Urkietako bazkaltegira. A Ardi 64. Bazkaltegian, apalorduan, betiko bi apaizez gainera, beste
bi: Amezketakoa ta Belauntzakoa, bildu ziran. Ib. 121. Aozabalik eta zalantza gorrian egondu naiz "Bois de
Boulogne"-ko bazkaldegi apain aien aurrean. Txill Let 114.
bazkaltiar, bazkaltier. v. bazkaldar.
bazkaltiri. "(BN, ..., R), cerca de la hora de comer" A.
bazkaltoki (Urt II 386), barazkaltoki. Comedor. v. bazkalgia, bazkaltegi. Barazkariaren erakoak izandu
ziran barazkaltokia, ta barazkarirako maiak. Mb OtGai III 104. Sartzen da bazkal tokian: eta bazkaldar guziak
begira zeudela, jartzen da Jesusen oñetan. AA II 311. Bazkaltokian sartu zan. Lard 397. Gordeta zeuzkan gizoniltzalle
batzuekin bazkaltokira itzuli zan. Ib. 353.
bazkaltza, barazkaltza. Comida. v. bazkari. Bere erreinuko zaldun andiekin ta Erregin bera bazterrean
zuela egin zuen bein Erregek barazkalz andi bat. Mb IArg I 214.
bazkaltzaile, barazkaltzaile (H), barazkaltzale (S; -lz- Gèze), bazkaltzale (S). Ref.: A (barazkalzale); Lh; Lrq
/baskalcale/. Comensal, invitado a comer. "Convive" Gèze. "Convive à dîner" H. "Invité a dîner, commensal
(du midi)" Lh. v. bazkaldar. Sarthü zen errege barazkalzalen ikhustera, eta ikhusi zian han gizun bat eztei
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
319