Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
CatV 109. Tronpetaren soñuarekin batuko ditue gizon-emakume guziak. Ub 139. Irailla bederatzi / frutak guztiz
batu / gero kalera etorri / jasarri ta saldu. DurPl 70. Ereiten ditugun azien frutubak batuteko orduba. CrIc 34.
Erein zuten asko, ta batu dute gutxi. Mg CC 151. Datorren urtian batuko dan garijagaz jango da aurten? Mg
CO 102. Askoz gozuago dira aza ta okela zati eskuz ebagi, atzakaz ta ogiz batu ta jaten dirianak. Mg PAb 54.
Batu biar dira basuan iraurkinak, orri igarrak ta ota-sostrak. Ib. 150. Egin dot alegiña, librutxo baten batu, lotu
ta alkartuteko, libru askotan zabaldurik dabiltzen adibide santuak. Añ EL 1 3. Dabiltzeen legez guraso asko, batu
ezinik jatorduan erri guztitik zabaldurik dabiltzen euren ume deungaro aziak. Añ LoraS 96. Eta ero-zoro andia
da, bildu ta batu bear dan denporan, ereintera doiana. Añ GGero 133. Irugarren egunian edo istantian batu
zituban Jaungoikuak zerupeko urak guztiak leku batera. fB Ic I 11. Orreek, batu aldagijen guztia, gitxijegi dabee
soinerako, saraurako, jokorako, ta komediantiak pagetako. fB Ic III 307. Ibillera zoro ta lagun deungeetatik
eureen arimeetara batuten ditubeen kalte andijak. JJMg BasEsc 161s. Batu begiz gizon batek errege guztijak
euki al leikezan ondasunik ugarijenak. Astar II 163. Belar usai gozoko / aukeran batubak, / sortatxoak egin ta /
zintakin lotubak. Echag 137. Ikusi ere bear degu Erri txiki onetako eun artaldeen obariak pilla batera batu, eta
noraño igotzen dabeen. Izt C 170. Probinzia onetako mugapean ezin batu leikeala txitxirioa. Ib. 30. Nolasco ta
bere semiak batuten ditue diruak, duaz Afrikako presondegijetara, askatuten ditue katiguak. Ur MarIl 22. Zerren
kontxa asko batu biarko da soñeko bat gorrituteko. Ur Dial 21s (It, Dv bildu, Ip bildü). Irugarrenean beeko ur
oiek batu, edo leku batera bildu zituen, eta leorra agertu zan. Lard 1. Eta batuko ditu Ebreoz Armajedon
deritxan lekuban. Ur (V) Apoc 16, 15 (Ur (G) y Echn bilduko, Dv bilaraziko). Sortatxo batean bezela Lagundiko
bizibidearen marra edo legerik garaiyenak batu ta zuzendu zituzten. Aran SIgn 95. Aurrak urrezko edontzian
batu zituan negar malko aek guztiak. Zab Gabon 82. Ark batu ditu oiek / aitz-zulo batian. Ud 101. Beti ebillan
nondik arto asko batu, / Al ebana auzoan egiñagaz ostu. AB AmaE 209. Gaztaina-kirikioak, / indiar mats eta
artoak / batu eta etxera / eroatera. Azc PB 289. Ara ioanezkero / mutila bizirik, / dirua batuten dau / ta ez gauza
gitxirik. Ib. 313. Batuko dan diruaz Txiliren alabeari zerbait erostekotan. A BeinB 53. Sartu zituan zotzean
iausita eukazan orratzaldaera batzuk, batu eban atzaparretan ule jira-bira. Ag AL 71.
(s. XX) Aurrenengo beintzat diru mordoskada bat batu bearko zan zelanbait. Ag Kr 200. Batek egurrak batu
ta sua egin daiala. Ib. 140. Ardiak batu bear izaten dira eskortaldera lenbizi, ta pozik bat edo beste galdu
ezpazait. Ag G 7s. Etxean ezegoan lekurik gauza guztiak ondo jarriteko, ta zelan batu alan saldu ebezan gauza
asko. Echta Jos 25. Palbik orduan batun ebazan berak eta barruko guztiak eukezan diruak. Ib. 138. Amaseiko
bat ixan da batu dana. Kk Ab I 98. Zenbat anega arto batu ebala uste dozue? Kk Ab II 143. Basterretan aurkittu
daikezubezan zatarkeri ta naste gustijak eskubereaz batu ta etxe atara bertara jaurti oi dozubezanok. Otx 27.
Garija ta olua batzeko igittaia. Ib. 42. Euskerari ez iltzen laguntzeko, ezin ditezke amar milla peseta zikin batu.
Ldi IL 105. Eskean dabilenak baturiko ogiaren zati bat. A EY I 126. Usain ta edari bakanak / batzen dabez kai
gustijetan. Laux AB 61. Orretarako bear zan beste diru batu zuenean. TAg Uzt 173. Ba-zan antxe lan, batu
diran soñeko, oñetako, janari ta abar banatzeko. NEtx Antz 78. Zenbait bezela, batu ta batu dirua, beti beartsu
bizitzeko? Ib. 104. Jarraituko dot aurrera be ipuin batzen. SM Zirik 7. Beorrak berak batuko dauz nik baiño
errezago ta ariñago. Bilbao IpuiB 118. Mutil koskorrak urteten deude aterik-ate, Santa onen bizitze arrigarrie
kantatuez, arrautze, lukainka ta beste txarriki batzuk batzean. Akes Ipiñ 20. Joadi ollotegira ta batu egik
ollarraren korotza. Osk Kurl 102. Argitasunak eta zeaztasunak batu ditualako. Erkiag BatB 132. Intzez bustitako
sagarrak amarekin batzen ikusi zindudan. Ibiñ Virgil 55. Ilberan batu belarrok, ilberan egosi ta artu, eta zera
ere, ilberan egin. NEtx LBB 176. Iak-eta erdi-illuntzia zan ezkero, batu nabazan pintatzeko tresnak. Alzola
Atalak 47. Batu zitxuan festari eta zerbitzalle guztiak. Etxba Ibilt 490. Eta eberkeraz Armagedon deritzan lekuan
batu ebezan. Ker Apoc 16, 16 (Ol, IBk bildu).
v. tbn. CatBus 59. Enb 138. Eguzk GizAuz 24. Zait Plat 43. And AUzta 136.
(V-arr-gip; Dv (que cita a Ur)). Ref.: Gte Erd 74; Elexp Berg. Recoger (la leche). "Beieri esnea batu (V-arrgip)"
Gte Erd 74. "Esneak jeitsi. Esniak batutakuan afaldukou" Elexp Berg. Cf. infra (7). Lelengo iraziten da
ezne batu barrija. Ur Dial 86 (It jatzi, Dv daitzi, Ip jeitsi). Abereak zainddu, ezneak batu, gaztaiak egin eragin.
Echta Jos 307. Nun-nai erakusten dok / abillaren antza; / esnia batzen, barriz, / aparteko jasa. Enb 161.
Goizaldean eta egunez batzen dan esnea, gabaz kallatzen da. Ibiñ Virgil 102.
Obtener, recibir; contraer. An egiten dira ixil-mandatuak ta batuten da aragiaren gosia. fB Olg 198. Etxe
artako neskiak, batu eban seina norbaiteganik. fB Ic II 231.
3. (Lar, Añ, Hb ap. Lh, Dv, H). (Trans.). Unir (dos o más cosas o personas). "Unir, juntar" Lar, Añ. "Unir,
joindre ensemble" H. v. BAT EGIN. --Zelan erresuzitadu izan zan? --Ostera batu eta juntadurik arimea eta
gorputz gloriosoa. "Tornando a juntar". Cap 33. Arimea ta gorputza batu edo unidu zituan. Cb CatV 69.
Euskaldun guztiak, / morroi-nagusiak, / beltz eta zuriak, / batuko gaitu bizi- / -modu berriak. It Fab 213. Ezin
batu doguz elburu batean / amets ta egiña. Laux BBa 120. Euren irabazkiak geitu ta ugaritzeko bai ugazabok be
indarrak sarri alkartu ta batu dabez. Eguzk GizAuz 156. Beraz, Yainkoak batu zuna gizonak ez beza bakandu.
Or QA 106. Zeruak alkartu zaituzte; ez, nik. Arantzazuko Amak batu ditzala bion biotzak. NEtx Antz 68.
Haragizko lokarriak ez zituen beraz batu. Mde Pr 148. Baiña bi gauza auek nola alkartu ta batu? Vill Jaink
100. Batasun-bidez abiatzekotan, nahitaezkoa da, aldez aurretik, zer batu nahi dugun jakitea. MIH 221.
(Con sociativo). Alabatzen dot zeruan Jauna, / bide dodana eginik, / zegaiti naben zuregaz batu, / lindea,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
280