Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
BEmendatu zuen hainbertzetaraino batasun hura dizipuluen artean, non ez baitzuten bihotz bat eta arima bat
baizen. Jaur 197. Bi mula zoazen soiñez-soiñ bidean, / Konpai konpañero batasun onean. Gy 8. Ni hekietan, eta
zu nitan; diren horrela guzizko bathasunean [sic]. HeH Io 17, 23 (He izan daitezentzat perfetki bat egiñak). Zer
bake edo batasun eman diozaket nik?, galdetu zion Napoleonek. Hb Egia 117. Begi, beharri, usna, bephuru,
hortz, mihi, sabel eta hortzak. Batasun handiena dute elkharrekin. Ib. 12. Anziñago arekin egindako batasun edo
elkar-artzea eta egin ziozkan promesak, berriztu nai zituela. Lard 17. Zato, arima saindua, laster egiozu zure
gorphutzari, batasun hestu batean iratxik zakizko. Dv LEd 259. Huna bethiko mendeetan zuekin dudan
batasuneko seinale ematen dudana ene eta zuen artean. Dv Gen 9, 12 (Ur elkartasuna, Bibl elkargo). Fedia
daukien kristiñauen egia eta batasunaren barru eta erdiya danari. Ur BulaAl 7. Eta erakusten dio egia heiek
elgarrekin duten ahaidegoa eta batasuna. Laph 46. Lege miragarriak, buruzagia eta pekoa batasunik
hertsienean atxikitzen dituztenak. Ib. 182. Fedetik dator batasun ona, / Batasunetik indarra, / Indarrak barriz
beragan dauka / Etsaientzako itzala. AB AmaE 71. Izpiritu Saindua, / zu ere Jainkoa, / Aita Semen batasun /
amodiozkoa, / Bieri zarraizkoten / argi-ta-gozoa. Zby RIEV 1908, 205. Eta Eliza katolikoan xoilki aurkitzen da
bakartasunaren eta batasunaren seinale hau. Lap 343 (V 157). Zure beldür salbagarria hartan azkar ezazü,
bakiarekin eta khiristi honen amoriozko batarzünarekin. Ip Hil 266. Nausi-langilen arteko batasuna. HU Aurp
134. Fedearen lenengo adierazotzalla oneek, bata besteagandik alderatu baño lenago, batasun oso bat imini
gura izanik berbetan bere, egin eben irakatsi labur au. Itz Azald 19.
(s. XX) Ezkontza da Sakramendu bat, senhar-emazte giristinoen arteko batasun zuzena egiten duena. CatJauf
43. Holakoa dut deitzen, nik, gizon eta emaztearen arteko batasun osoa. JE Bur 106. Ez dut ezagutu nehun
halako batasunik nola gizon gazte heien artekoa. StPierre 40. Eliza zaitu zazu, gorde zazu, bere batasunean
iraun dezala. ArgiDL 64. Aurkalariak Elizaren batasunera itzultzea. Inza Azalp 134. Xuri-gorri: badu loreak
batasun / [...] / Xuri-gorriek, hots! bat egin dezagun! Ox 173. Batasun baten alkartzen ziran / Azkatasuna
zaintzeko. Enb 48. O ta a beti oa egiten du, Batasunera bidean gabilzanok legetzat artua dugun arauz. Or Eusk
1930, 314. Ta iraun beza ludian, gizonaren izaerak bai ertierak bear-batasuna autsi-gabetanik, ludia ikusgarri,
ludia ezin-aspergarri dagian ezberdintasun yoriak. Ldi IL 127. Ugazaba ta langilleen arteko eretxi-batasuna
iñoz baño bearragoa izango da. Eguzk GizAuz 142. Ni heietan eta zu nitan, batasun hortan daudela urthurik.
Leon Io 17, 23 (Dv batasunean). Mende benedikatua! Elizan berritz batasuna eta bakea ikusi zuen mendea!
Zerb IxtS 107. Jaunaren manuaren kontrako batasunak egin zituzten inguruetako paganoekin. Ib. 44. Bi sendien
arteko batasun lokarria urra-bidean jarri zen. Etxde JJ 226. Bein aragikerizko batasunean berarekin asi ezkero.
Ib. 116. Euskara idatziaren batasuna. Mde Pr 43. Hizkuntza, lege ohitura eta gizarte ohitura, arraza batasuna,
etabar. Ib. 44. Gure bien batasuna zulo beltz batean ondatuko baita. Mde HaurB 93. Legor, itsaso ta zeruak
egiten eben batasun-batzarraren sorgiña! Erkiag Arran 8. Euskaldunon arteko batasun eta laguntasun beroa.
Bilbao IpuiB 209. Arabe-leinukoek Tuniziarekin edo Egiptokin nahi zuten batasuna. Arti Ipuin 46. Idazleak,
Sokraten ahotik, ezagutzen dio amodioari batasun gora baten egiteko dohain edo indar berezia. Lf in Zait Plat
XIX. Eladeko erriaren batasuna, endaz, izkeraz, iaurespidez ta iolasetaz tinkatu zan [...]. Erabateko batasuna,
ordea, Alexander aundiak iritxi zuen. Zait Plat 37. Gaur ba-dakigu bai munduaren kondairak eta bai erri
bakoitzarenak ere batasun bat osatzen dutela. Vill Jaink 172. Agintari liberalak ikusi bearko dabe, azpikoen
indarra ta batasuna. Erkiag BatB 147. Espos hauetan beira sendo maitasuna. Xa Odol 325. Arimen batasuna.
MIH 248. Batasunik baldin bada gure artean gai honetan. Ib. 105. Euskararen batasunaz edo batasunik ezaz
mintzatu beharko dut azkenik. Ib. 376. Aukeratu diren zatiek batasun gutxi ageri dute. MEIG III 47. Norbaitek
galdatu zidan ea zergatik esaten nuen, horren ['unificación'-en] ordez, batasuna. Erantzuna hauxe izan zen:
"'Zer' horri batasuna deitu zaio beti, ongi edo gaizki euskaraz, eta ohiturari nagokio". MEIG VII 44.
v. tbn. Mih 3. JesBih 443. MarIl 32. Legaz 65. Jnn SBi 60. Etcham 120. BEnb NereA 156. Basarri 2. Gand Elorri
211. Osk Kurl 10. Onaind in Gazt MusIx 147.
Unidad, unicidad. "Aitearen" egiteko itzen bitartez, Jaungoikoaren Batasun eta Irutasuna adiarazten
doguz. KIkV 7s (KIkG 4 Batasun eta Irutasuna). Irutasun bakar eta Batasun irukoitz. "Una Trinitas et trina
Unitas". Or Aitork 344.
"Solitude" H.
Asociación, grupo, unión, sociedad. "Clan, kide, batasun" T-L. Eliza bat, erran nahi da, Giristino fidelen
biltzarre bat, konpainia bat, eta batasun bat. Mat 65. Zeren ez baita Saindurik Eliza Ama Sainduaren bilkuian
edo batasunean baizik. CatLav 92 (V 53). Eleiza da Fededun edo Sinisle guzien batzarrea ta batasuna. Ub 143.
Eskolieren artean ziren perestuenekin adixkidetzea, eta heiekin egitea batasun eta bilkhua saindu bat. MarIl 112.
--Nor da Eliza? --Da giristino fiel guzien batasuna, unionea eta iunta. CatEliz 463. Eliza da Fededunen
batasuna, Jesu-Kristok ezarria. CatJauf 64. Yin zen Madridetik eta Ateneo Navarro delako batasunian mintzaldi
eder bat egin zuen aren ohoretan. Zub 34. Han-hemenka arraintzale-batasun batzu badire eginak, uren
zaintzeko eta haziak han eraiteko. Zerb Azk 51. Bozak joan dira. U.R.N. batasun berriak irabazi du partida
Frantzia guzian. Herr 4-12-1958, 1. Eta beste ainhitzen artean, nola ahantz bereziki "Société des Missions
Etrangères" Pariseko batasun haundia? Ardoy SFran 273. Ez ote dugu ikusten zer gertatzen den hiri arteko
elkarte edo batasun berriren bat izendatu behar den bakoitzean? MIH 377.
- BATASUN HARTU. Unirse, mezclarse. Itxikitzen diote bere sortzeari, / Hartzerat utzi gabe batasun nihori.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
263