Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
erauski. Batarazi ditugu aretxeak (BNc), hemos hecho que los terneros mamen" A. "Batharazi (BN, Lander)"
DRA.
batarazi. v. baterazi.
batari. 1. "Recogedor" Lar.
2. Unión, comunidad. "Universidades, pueblos y barrios unidos, bataria, txalkarra" Lar.
batarkiro. "Privativamente" Lar.
bataro. "Juntamente" Lar.
batarotar. "Periecos, batarotarrak" Lar.
batasake. "Batasakea, juego de tabas (G-goi) (EF 1924-9-10)" DRA.
batasun (V, L-ain, B, BN; SP, Urt I 73, Ht VocGr 438, Lar, Añ, Lecl, VocBN, Gèze, Dv (bat-tasun), H),
batarzun (Arch VocGr, VocBN, Gèze, H), batdasun. Ref.: A; Etxba Eib. Unidad; unión. "Unité, union" SP.
"Accentus [...] boz akordua [....], boz batásuna" Urt I 73. "Union" Ht VocGr 438. "Reconciliation" Ib. 415.
"Batasun, union; on dit aussi batarzun, expression plus juste que le mot batasun" VocBN. "Unidad" Lar y Añ.
"Unión" Añ. "Unité" Lecl, Gèze, H. "Union, alliance, paix" H. "Unidad" A. "Unidad, concordia" Etxba Eib. Cf.
Lrq s.v. bat: "Batarzün, union (néologisme, qui n'a d'existence que dans la littérature pseudo-basque)". v.
bakoiztasun; elkartasun; batze, batuera, batutasun; elkarte, batzar. Tr. Documentado desde Leiçarraga,
es más frecuente al Norte. Las grafías batt- y bat-t- (que hemos regularizado) se encuentran en Materre,
Etcheberri de Ziburu, Belapeyre y fray Bartolomé la primera, y en Duvoisin y Uriarte la segunda. Se encuentra
tbn. un ej. de batdasun en el catecismo de Lavieuxville (frente a batasun mayoritario en este texto). En DFrec
hay 453 ejs. de batasun.
Hala nola koniunkzione eta batasun hunetan, natura dibinoa bere proprietate bera edukiten duelarik. Lç Ins
G 3v. Baina solament azeptatzen eta rezebitzen dugu konkordiaren eta batasunaren entretenitzeko. Ib. 7r. --Nola
aditzen duzu Elizaren batasuna? --Aditzen dut Giristino fidel guztiek fede bat, doktrina bat, eta Sagaramenduen
partaletasun bat baizen eztutela bere artean edukitzen. Mat 67. Aita eternalaren loriatan eta ohoretan, Espiritu
sainduaren batasunean. Harb 64. Eliza sainduari eta Giristino poblu guztiari bakea eta batasuna ardiats
diozozun. EZ Eliç 395. Iakiteko batasuna / Hirurtasunean, / Eta orobat hirurtasun / Hura batasunean. Ib. 130.
Moien harzaz bizi gitezen bake hunian eta egiazko Fede Katolikaren batarzunian. FPrBN 11. Ofrenda ezta
bethea izanen, eta gure artean ezta batasun osorik eginen. SP Imit IV 8, 2. Zurekin espiritu bat egin nadintzat
barreneko batasunaren graziaz. Ib. 16, 3. Elizako batasuna zathitzen dutenen osteak. SP Phil 360. Othoitzten
zaitugu, ardiatsteaz Eliza sainduari, eta giristi-populu gustiei bakea eta batasuna. Gç 148. Adora dezagun
humilki / Esentzia handiena: / Hunek dik hirur Presunetan / Begiratzen batasuna. Ib. 192. --Zertatik da
Sakramentü Ezkonzia? --Jesüs-Kristen eta Elizaren batarzünaren zeñharia delakoz. Bp I 81. Horiek orok zer
egiten die Kristien batarzünian? Bp II 12.
(s. XVIII) Hau duk batasuneko señalea nik ematen dudana ene eta zuen artean. 'Signum foederis'. Urt Gen 9,
12 (Bibl elkargoaren ezaugarria). Haukien artean [entre las lenguas románicas] kausitzen da batasun handiago,
ezen ez Hebreoaren, Grekoaren, Latinaren eta Eskuararen artean. ES 139. Mugakidekin batasunaren
konserbatzeko. Ib. 166. Ezen eziñ daiteke enekiñ gozamenezko amudiorik, eta batasun mistikorik presuna ezpada
lehenago ene ganat osoki uzten. Ch III 37, 4. Giristinoek elkharren artean duten batasun haren figura bat.
CatLav 93 (V 54). Jesus dibinoa ofritzen darotzugu biharko gure iratzartzea, zure atzartasunen eta phizte
Sainduaren ohoretan eta batdasunean. Ib. 14s (V 14). Zeñean bizi zeran ta erregiñatzen dezun Aita
Jainkoarekin, Espiritu Santuaren batasunean. CatBurg 47. Heretikoak, Elizaren Batasuna hausten dutenei
darraizkotenak. He Phil 363. Ez duzunaz geroz begiratu enekin egin duzun batasuna eta ene legea. Lg I 337.
Senar-emazteen arteko batasuna da Jesu-Kristoren ta Eleizaren arteko batasunaren anz-iduri, ta imajiña. Ub
222. Lanaren aitzinean zure lana Jainkoari ofri diozozu Jesusek zure salbatzeko iasan duen nekhearen
batasunean. Brtc 11. Ezi Jinkoa da bakearen Jinkoa ta batarzün güziena. Egiat 224.
(s. XIX) Batasun hortaz geroztik / Espos giristinoentzat / Egin da sakramendu bat. Monho 130. Errege
khalitatian gobernatzen beitüzü Aitareki Ezpiritu-Saintiaren batarzünian. UskLi (ed. 1804), 21 (ap. DRA).
Lotura onek aditzera ematen du, Jesu-Kristok bere Elizarekin duan batasuna. AA I 561s. Maria Santismiaz
dago Jangoikoa, ez bakarrik beste kriaturetan legez, ezpada egote estuagoaz, batasun alkartuagoaz. Añ MisE
126. Eta erreginatzen baituzu Jainko aitarekin Izpiritu seinduaren batasunean mendetako mende guzietan. Dh
80. Ta urratuten dau errijetako bakiaren ta batasunaren lotugarrija, zeindan karidadia. fB Ic II 189. Zeinetan
itxi eban Jesukristok senar emazten batasuna, maitetasuna, askatu ezina ta leijaltasuna. fB Ic III 344.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 262
mende.