Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
deiztadazün khalitate ezinago gloriusak. UskLiB 102. Erreberri zaitzu zure bathaioko agintzak. MarIl 115.
Batheioaz Jainkoaren haur egin, garbitu gure hutsetarik penitentziako sakramenduaren bidez. Jaur 171s. Sortzez
eta bataioz / Ni naiz luzaidarra. Bordel 101. Zer? Zuk ni bataiatu bear, eta Zu bataio-eske niri zatozkit? Lard
372. Titoren etxera guziak joan zitzaiozkan, eta bataioa artu zuten. Ib. 515. Bainan, bathaioa nahi zuela erran
zionean, urik ez! Hb Egia 22. Aithor ematen diot bathaio bakhar bati, bekhatuen barkhamenduentzat denari. Dv
LEd 9. Ikusirik alabaña Fariseoetatik eta Saduzeoetatik asko, zetoztela bere bataiora. Ur Mt 3, 7 (He, TB, Leon
bathaiorat, Dv bathaiora, Echn, Or bataiora, Ip batheyiala, SalabBN batheiorat, Hual batixuara, Ker bateoa
artzera, IBk bataioa hartzera; Ur (V) bautismura, Samper bautismoala, Ol ukuzketara). Guziak Franzizkoren
oinetarat erortzen dire eta bathaioa galdatzen diote. Laph 207. Nik dakidan guzia da Iñazio duela bataioko
izena. Ib. 86 (v. infra BATAIO-IZEN). Bataiotikan artu genduen / Jaungoikoaren graziya. Xe 346. Bataioko
aidagoa. Zab Gabon 78. Gure beharrak khonda ditzagun lehenago bathaioko seinalea bederen berekin
ekhartzen duten gizoneri. Elsb Fram 181. Hura baitan sinhesten eta haren bathaioa hartzen duena, salbatua
izanen da. Lap 324 (V 148). Bena elas! zer egin dira gütan, eta batheiüko grazia eta geroztik ükhen dütügünak?
Ip Hil 35. Bateoko iturrian / bear da fedea, / ta zuk imini zenduan / nigaiti zeurea. Azc PB 99. Eleizara bertara
barriz bataiotik [sartuten gara]. A BGuzur 125. Eta koprian gordeta idukiko du nere bataioko papera. Moc
Damu 9. Bateo edo Garbikera donearen bidez Iaungoikoaren da Eliz-amaren seme egin zan. Ezale 1897, 229a.
(s. XX) Bataiokoak eleizatik irten zutenean. Ag G 71. Zorioneko egun onetan Bataio santuan egindako
agintzak berriztu nai ditut. ArgiDL 134. Juan Batailariaren eskutik bataioa artu ondoan. Inza Azalp 123. Haur
horren bathaioko ageririk ezin ikusi dugu. Ox 189. [Izeba] artxek emanda artua naiz ni / bataiuaren graziya. Tx
B II 21. Egun artantxe eskatu zun bataioa Arlesko uriak. Or Mi 135. Farisauak eta lege-irakasleak berriz
Yainkoaren buruzpidea gutxietsi zuten ta etzuten artu Yoanen bataioa. Ir YKBiz 153. Pierresenean, ain zuzen
ere, / bataio-ondoko oturuntza. Or Eus 207. Zuk ninduzun bataioan besotan atxiki. Iratz 171. Hasian-hasi,
zertako ez egin bathaioko bazkaria? Lf Murtuts 53. Bere aurraren bataio egunerako prestaerak egiten. Etxde
AlosT 18. Landalde erretor zenaren bataiotako liburutik hartua dugu Xabieraren izena. Zerb Azk 32. Jauna bat
bakarra da, bat sinismena, bat bateoa. Ker Eph 4, 5 (Ol ukuzpen bat). Bertan egiten zirean bateo, illeta ta beste
eleizkixun guztiek. Akes Ipiñ 13. Bien umea, ordea, bataioan Martiñen seme agertzen zan. NEtx LBB 35. Emazte
bat ari zen bataio galdez Frantsesi. Ardoy SFran 175. Hori ezeztatzen du bataio indarrak, / hor bilakatzen gare
Jainkoaren haurrak. Xa Odol 347. Gure Jainkuak nai zuelako / ni naiz Arruan sortua, / ta bataioko sakramentua
/ parroki artan artua. Uzt Sas 44.
v. tbn. Harb 24. Mih 6. Añ CatAN 46. CatB 74. CatLuz 7. CatEliz 469. PE 25. Bv AsL 24. Zby RIEV 1908, 206.
Jnn SBi 22. Prop 1896, 91. CatJauf 42. CatUlz 10. KIkG 67. Mattin 43. Bateo: CatOiq 40. CatBus 29. Itz Azald
142.KIkV 84. Batheiu: Xarlem 142. CatS 70. Batheio: JesBih 455. MarIl 117.
(Fig.). --Zer da odolezko bateoa? --Da Jesukristogaitik edo siniste santuagaitik iragoriko martiriyoa. Itz
Azald 129. [Poeta] biek hartu zuten tintazko bataioa Egan gure errebista maiten honetan. MEIG V 134.
(V-arr), bateo (V-m), batego (V-m). "Batego (V-m), visita a la recién parida" A. Onako batzarrak euren
izen egokia dauke: Markiña-aldean batiua, Arratian bataiua, Txorierrin Andra-ikustea, Gipuzkoako erri
batzuetan martopilla. A Ezale 1897, 163b.
- AZERI-BATAIO. v. azeri.
- BATAIOAK EGIN. Celebrar un bautismo con un banquete. "Batiuak eiñ, el banquete que se hacían todos los
"senides" al domingo siguiente de un bautizo; a veces se juntaban hasta los primos segundos inclusive. Ahora va
decayendo" Iz ArOñ.
- BATAIO-HARRI. v. bataiarri.
- BATAIO-AZAL. Apariencia de bautismo. Gizon batai-azala baizik etzuena. Mb IArg I 73.
- BATAIO-ETSAI. "Anabaptista, [...] bathaio etsaia" Urt II 72.
- BATAIO IZEN. Nombre de pila. Miren Izar jarri zioten bataio-izen. NEtx Antz 151.
- BATAIOKO HARRI. Pila bautismal. v. bataiarri. Harizkiri Jaun andere gaztek ukan dute ontsa, andrei
bat, Marie-Madeleine, aitatxi etxekoak eta amatxi Mehainekoak ekarri dutena bathaioko-harrirat. Herr 7-4-
1960, 3.
- BATAIO HOTZ. "Bataio otz (AN-larr), batio otz (V-ple). Llámase así el bautismo cuyo padrino no echa dinero
al volver del templo" A EY III 252.
- BATAIO-UKATZE. Apostasía. Batio-ukatutia, sakrilejijua, luxurija, pornikazinoia ta beste pekatu ezainak
gaiti esan ebeen baixen deungaro. fB Olg 85.
- BIGARREN BATAIO. "Anabaptisma, bigarren bathaioa" Urt II 72.
- BIGARREN BATAIOZALE. "Anabaptista, [...] bigarren bathaiozálea" Urt II 72.
- JAINKO-BATAIOAK. "Jinko-batheiüak (S, Foix), le réveillon de Nöel" Lh.
- UME BATAIOKO. "Ahijado, hijo de pila [...], hume bataiokoa" Lar. v. ALABA PONTEKO, SEME
PONTEKO.
bataio-harri. v. bataiarri.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
260