Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
biotzean bere kalterako asmo txar bat sartu. ABar Goi 51. Ez baitzioten ardit bat ere barkatuko. Lf Murtuts 22.
Baietz diotzut eta lipits bat ere ez dut ukatzen. Zait Sof 173. Yainkoen erabaki batek ere uts ez dula egiten aitor
bearra baitut. Ib. 147. Aiher zarete ez nuela orratio mehatxu bat ere atera. Mde Pr 105. Sakramentu bat ere artu
gabe, artan zegola, egi billa sutuki zebillan. Or Aitork 215. Odei garau batek ere orbanik txikiena egiteke.
Erkiag Arran 155. Eztago pizti batere, / inungo lurraldean. Arti MaldanB 207. Illargi izpi bat ere ez zan agiri.
Ugalde Iltz 64. Etzuten ezta nabal ttipi bat ere sakelean. Izeta DirG 75. Ahalge tanta bat ere erakutsi gabe. Osk
Kurl 178. Teillatutik ezta txori bat bakarra erortzen, eta zuen buruetatik ille bat ere ez, Aita Zerukoaren
baimenik gabe. Vill Jaink 44. Frantsesek erraiten diolarik ezti eztia, espainetan trufa bat ere gabe, nexkato
hetarik bat berekin nahi duela ganbaran. Ardoy SFran 187. Ioberen aurretik, lugin batek ere etzuen lurrik
landu. Ibiñ Virgil 72. Ezta itzerditxo bat ere! Lab SuEm 185. Linja, ohe, ohako, / ez zait iduritu / gauza bat ere
baden / ez denik mugitu. Mattin 51. Behar adina odol isuri da; ez da aurrera tanta bat ere isuriko. MIH 315.
Zakur batek ere ez luke irentsiko. Gazia dago. MEIG IX 108.
v. tbn. Laph 24. Muj PAm 34. MAtx Gazt 52. Salav 36. Bat be: Bilbao IpuiB 84.
(En oraciones interrogativas o condicionales). Algún. Ala Gobernadoretarik edo Fariseuetarik batek-ere
sinhetsi du hura baithan? Lç Io 7, 48. Baldin abre batek-ere mendia hunki badeza, lapidaturen da edo geziaz
iraganen da. Lç He 12, 20. Urhats bat ere doidoia nihork egiñ nahi du bizitze eternala gatik? Ch III 3, 3. Oin
bat ere aitziñat igitzen badezue. Mb IArg II 300. Eta ekusi dezu onelako oetatik batek ere osotoro utzi duala bere
oitura zarra? AA III 500.
(Gèze, Dv; batbe V-gip). (No precedido de sintagma nominal). Ninguno. "Batek ere etzuen ihardetsi,
personne ne répondit" Dv. "Gaurko batzarrera batbez, iñorbez" Etxba Eib. Zeren baskoak baitira abil,
animos eta jentil [...], miraz nago, iauna, nola batere ezten asaiatu bere lengoaje propriaren faboretan
heuskaraz zerbait obra egitera. 'Je suis étonné, Monsieur, que pas un n'ait essayé'. E 5. Ezen zuetarik baten-ere
burutik bilobat ezta galduren. Lc Act 27, 34. Baina mahainean ziradenetarik batek-ere etzuen aditzen zertara
hura erran zeraukan. Lç Io 13, 28 (He, TB, EvS, Ol batek ere, Ker batek be; LE, Dv ni(h)ork, Leon nehork, Or,
IBe inork). Baina hetarik batetara-ere etzén igorri izan Elias, Sarepta Sidoniako hirira baizen, emazte alhargun
batgana. Lç Lc 4, 26. Badarik-ere nik gauza hautarik batez-ere eztut usatu ukhan. Lç 1 Cor 9, 15. Eliz-Amak
izatu du eta izanen dolore, / Harekien erkhatzeko ez, ordean, batere. EZ Man I 69. Asko gauza nukelarik / zuei
deklaratzeko, / hargatik eztarotzuet / batere aiphatuko. EZ Noel 116. Eta hala bere erresumako guztiak, bat ere
utzi gabe, pika arazi zituen. Ax 408 (V 266). Ezen San Gregorioren arauera, hark emazte du, bat ere ezpalu
bezala. SP Phil 412. Eliozokete bere afekzione gaixtoetarik bati ere ukho egin. Ib. 474. Munduko disgraziak
desplazent dira, hastiogarri, eta gizonari hanitz dolore eta tormenta emaiten, baina batek ere ez hanbat nola
herioak. Tt Onsa 147. Konfesionean klarki erran behar dire bekhatu gustiak, bat ere estali gabe. Gç 101. --
Lehen tenpora haiez geroz etziana deüsek jakin erazi Jesüs Kristen jitia? --Ez batek ere, hamabi urthe zütükiano.
Bp II 33.
(s. XVIII) Zeren asko orduz hainitz aitzindari, eta buruzagiren izatea baino, hobe bailizate osoki bathere ez
izatea. ES 141. Eta hekin guduztaturik eta gathazkaturik, guztiak hil zituzten, batere utzi gabe. Ib. 114. Abretarik
eto animalietarik batek ere eztu mintzorik baizik gizonak. Ib. 381. --Aita eta Ispiritu Saindua eztire egin gizon
Semea bezala? --Ez, ezta Semea baizik batere gizon egin. CatLav 47 (V 31). Kutx onen ondotik ibiliko da beste
jende guzia. Baña inguru guzian ez du batek ere hitzik aterako. Mb IArg 389. Begira, ez esan bati ere emen
ekusi dezuten gauzarik. Ib. 236. Orietarik batek ere ez dizu lagun egiñen beste bizitzana. Ib. 65. Funditu zuen
Baasakeren familia guzia, bati ere utzi gabe bizia. Lg I 346. Zorthü gaitzaz ziradian portügesak haiñ mendestü
non batek ere bihürtzera ezpeitzian bihotza enjogi. Egiat 160. [Bekatuak] diran bezala, bat ere utzi gabe
[esatea]. Ub 208.
(s. XIX) Ikusirik, ainbeste promes eder eginik, bapere betetan eztodala. Añ LoraS 65s. Jauna, oraindaño
nerekin eratzo ditut aurrak, baña etzat ito orregatik batere. AA II 81. Bizitzeko erregela bat hartu denean,
leialki atxiki behar da phondu guzietan, batere utzi gabe. Dh 47. Ez zara bategaz bere lotsatuten. fB Ic I 50.
Isten bada gaixo orduban konpesetia, komulgetia [...], goixian arrats aldeko, ta arrats aldijan bijamoneko,
geijenian jazoko da, bat bere ondo egin bagarik illtia. fB Ic III 268. Erregelamenduko phonduetarik batek ere ez
du obligatzen bekhatuaren penan. JesBih 408. Argatik esaten da bat duenak batere ez duela. It Dial 53 (Dv e Ip
batere, Ur batbere). Zer eragozpen arkitzen da, bada, matsdiak lenago bezala ez ifinteko? Batere ez nere ustez.
Izt C 149. Baiña haren gaztelura, / Ikhusten dut asko sartzen, / Eta bat ere ez illkitzen. Gy 123. Aldiz bistatik
nihor gibelat yin othe den, / Batek ere eztu markatzen. "Pas un ne marque de retour". Ib. 123. Agindutako
eskuerakutsi eta sari andiak ere etziozkan eman nai izan, eta Balaan batere gabe utsik gelditu zan. Lard 102.
Lenago deitutako gizonetatik batek ere nere afaria ez duela ukituko. Ib. 416. Etzuen batek ere yautsi nahikatu
lurraren iraultzerat. Hb Egia 57. --Hun deia Boto egitia? --Bai: bena batere ezta egin behar Kofesor zühür
baten abisa gabe. CatS 45. Andi abiatu ta / zan deskarrillatu / batek ere ez degu / guk miñikan artu. PE 120. Ara
nola diraden / gizon oien pamak, / batere aztu gabe / jarri ditut danak. Ib. 91. Gugaitik eztau batek bere
arpegirik aterako? Ag AL 129. Zergaitik irakasten dituzan, Jesukristok agerturiko egia guztiak, batbere itxi
bagarik. Itz Azald 46.
(s. XX) Da mutil bioetarik batek-be eztau maitte zure alaba Donata? Echta Jos 41. Medel Urkieta-mugan
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
247