Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
dongaro jasten dalako, nekezaliakaz bat egiten dalako. Mg PAb 46. Gizona eta emakumea gorputz ustelkor eta
gura gaiztoz beteakin bat egiñak arkitzen dira. AA II 135. Maithagune bizienak dauzka guziak Jainkoa baithan
bat eginak. Dh 180. Ez zaitez bat egin gaizki esaliagaz. fB Ic II 203. Debozinoez beterik bat eginik an dagozan
Aingerubakaz bedeinkatuko dogu Jauna luurrian. Astar II 217. Biotz guztiarekin deseatu bear duela anima
debotak Jesusekin Sakramentuan bat egitea. Echve Imit IV 13, tít. Iduri du zure haurrak bat egiten direla zure
etsaiekin. JesBih 247. Bethi harekin bat egina bere gogoz, bihotzez, okupazioneez. Jaur 348. Jaunliera zeritan
jabeki bat egin. Etch 182. Ur oek [...] emen bertara biribillatzen direanakin bat egiñik [...] sartzen dira
Azpeitian Urolako ibai andira. Izt C 106. Bere iritzi au Israelko Andizki eta agintariai agertu zien, eta guziak
Dabidekin bat egin ziran. Lard 187. Ongarria lurrarekin bat egiten da, lurrak hartzen ditu haren indar guziak.
Dv Lab 27. Biyotz onez nerekin / bat egin zaitia, / eta biziko zera / kontentuz betia. Bil 75. Zurekin bat egiñik /
Jesus ta Maria. Xe 162. Franziskoren semiak Jaungoikuaren goguarekin bat eginik arkitzen ziran. Bv AsL 68.
Azurrok bere denporaz igar jarriko dozak, / Gero austuta lurragaz danak bat egiñik. AB AmaE 174. Len
infernuko etsaiarekiñ bat egiña zegoena, Jaungoikoarekiñ estuago batutzeko. Arr May 62. Bere Jainkoarekin /
hain zen bat egina, / Nun izen goitikoa / baikhar Serafina. Zby RIEV 1908, 414. Nun ikhusiren beitzütügü,
maithatüren, gozatüren, bat eginen zurekin bethikoz. Ip Hil 238. Ezin komunia, ezin bat egin Jesus maite
harekin! Arb Igand 116. Biek elgarrekin bat eginez, asko makur xuxendu dutela, ongi asko egin. HU Aurp 88.
Erbesteko gizon guztiakaz bat egin al balitz bere, naiago izango neuke ene senarra. A BeinB 63. Sinismen orrek
ipinten dau nire biotzean ezti piska bat, gero neure semeakaz bat egingo nazala erakutsirik. Ag AL 49.
(s. XX) Hangoekin bat egin eskuz, bihotzez eta buruz. JE Bur 212. Azkarragakoakin bat eginda, lagundu egin
bearko. Ag G 369. Coblentz-eko hirian, Rhin delako ibaiarekin bat egiten dute bertze bi ur laster ederrek.
StPierre 39. Au entzutean zerua lurragaz bat egin yatan. Or Tormes 87. Provenza Prantziarekin bat egiten da.
Or Mi 135. Fidelki bat eginez orok elgarrekin. Etcham 168. Geu be zeuekaz bat-eingo gara. Enb 37. Etzuen
bertze biderik, lurrari lotu, lurrarekin bat eginik egotea baizik. FIr 146. [Aitzindari errebelak] su lama batzuetan
suntsitu ziren. Orobat, heien ondotik heiekin bat egin zuten berrehun eta berrogoita hamar gizon. Zerb IxtS 41.
Auntz-jabeak bat egin dute mendizaiarekin. Munita 26. Harritxabaleta apaizaren bizia eleberri ontako notiñakin
bat egiñik dator. Etxde JJ 16. Gure artean ezer bada erriarekin bat egiña dagoanik, bertsolaria da. Basarri XIX.
Ba-zirudian erlijioak bat egiten zuela orain lurrera zetozten ustekizun zaar aiekin. Vill Jaink 43. Beste
txatarreru bategaz bategingo dau. Erkiag BatB 158. Amarekin oso bat egiña bizi zan. NEtx LBB 48. Bere
aberriarekin oso maitemindua ta bategiña dagoana. Alzola Atalak 96. Airearekin edo doñuarekin bat egin behar
dute zure hitzek. Xa Odol 60. Azkenerako, izkutuko egoera horrekin bat egiteraino iritxiko da. MEIG IX 119 (en
colab. con NEtx).
v. tbn. MarIl 58. Inza Azalp 74. ArgiDL 44. SMitx Aranz 149.
(Sin compl. en sociativo). "Ez ziran ondo konpontzen alkarrekin, baña bat eiñ eben gure kontra" Etxba Eib.
Hauk guziak bategin ziren Siddingo zelhaiean, zeña baita Itsaso gazia. Urt Gen 14, 3 (Dv, Ol, Bibl bildu, Ur
elkartu). Ezen guziak karitateaz iuntatuak eta bat egiñak dire. Ch III 58, 4. Hortakotz permetitu duela, berak
kreatu dituen gizon eskergabeak yunta eta bat-egiñ zaitezen Kreatzaille beraren kontra. He Gudu 134. Izan
daitezentzat perfetki bat egiñak. He Io 17, 23. Orra senar-emazte biak bat eginik bizitzeko ta Jangoikoari atsegin
egiteko egin behar dutena. Mb IArg I 184. Bat eginik guziak / elkarren artean / bizi dira etsai gabe / kontentuz
bakean. GavS 34s. [Munduko altsu] guztijak bat eginda bere, ezin konjurau legije endemoniadu bat. fB Ic III
294. Bat egin iguzkia eta mendebala, / Egu-erdiko eta neguko odola. Hb Esk 24. Orok bat egiten die karitatiaren
oropiloaz. Ip Imit III 58, 4 (Mst oro [...] bat dira). Zazpi Eskualherriek bat egin dezagun. Zby RIEV 1909, 396.
Handi eta ttipi oro, han bilduak, orok bat egiten zutelarik. HU Zez 127. Jai egun baten Zabaletako etxekoandrea
ta Azkarragako Mari Batista jaztetxean bat eginda, onela izketatu ziran andre biak. Ag G 35. Alemanek bat
egiten dute, joan zaharrak jin berrier bidearen zilatzeko han dagozilarik erne. JE Bur 210. Xuri-gorriek, hots! /
Bat egin dezagun. Ox 173. Bata lagungea zan, / Bestia be bakar... / Bijak bat egin yuek / Laguntzeko alkar. Enb
199. Ez gutiago izituak, artzainak hurbildu ziren bizkitartean, eskuak elgarri emanik, orok bat egiteko. Barb Leg
124. Lan geiegiz bat beste bazegon esturik, / arengana jo oizuten orok bat egiñik. Or Eus 274. Inguruetako
errege guziek bat egin zuten Josueren kontra. Zerb IxtS 44. Biak bateginik uhin marrumakarien aitzinean. Mde
HaurB 99. An urrunean itsasoak eta zeruak bat egiten daben ertza. Erkiag Arran 192. Orra, ba', iritxi ziran
Dordoña ta Garona ibaiak bat egiten duteneko artara. Anab Poli 52. Erri guzia bat egiñik azaldu da
jaialdietara. Basarri 29. Lapur zar biek bat-egin eben euren artean. Alzola Atalak 44. Espos maiteak aitortzen
zauztet / hor dudarik ez dagola, / egun batez bat eginen dela / biek duzuen odola. Mattin 78. Eskualdunek dugun
ezin bat egina. Ardoy SFran 47.
v. tbn. JJMg BasEsc 68. Apaol 111. Etxeg in Muj PAm 22. Etcham 170. Iratz 180.
(Trans.). Unir, unificar, hacer uno. "Accorporare, juntatu [...] batégin" Urt I 84. "Unificar, bategin, batatu"
Lar. "Unir, haciendo un compuesto, (c.) batu, bat egin, bateratu" Añ. "(Hb), unifier" Lh. "Unir ensemble" H.
Ezen hura da gure bakea, biak bat egin dituena. Lç Eph 2, 14 (He, Ol, Ker, IBk, IBe, Bibl bat egin; TB, Dv bi
populuetarik bat egin). Zeinek lekhuz separatuak diraden gauzák bat egiten baititu. Lç Ins F 5r. Elkhar ezagutu
gabe / Iaunak bat egin gaitu, / ezen hamabiak gare / hitz batean aurkhitu. EZ Noel 33. Bein Jainkoak bat egin
zituenak, gizonak ezin banatu ditzake. Lard 421. Jainkoa dela zuekin, berak bat egin eta benedika zaitzatela!
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
239