Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
batéan. LE Kop 39.
(s. XIX) Gogozko orazioak probetxu geiago dakar, aozkoak baño, au egiten ezpada batetan hitzakin eta
barruko deseo egiazkoarekin. Gco I 384. Beti, beti ta batetan ekusten ditu, dio Eskriturak, eternidadetik
eternidaderañoko gauza guztiak. AA III 314. Artzen du eskuan batek bere garrotea, / besteak makilla ta besteak
katea; / erasotzen diote guztiak batetan. It Fab 261. Len Joseri bakarrik bezala, guziai batean agindu zien. Lard
62. Atseginez eta damuz batean desegin nahi nuke. Dv LEd 135. Esperanza eta beldurra biak batean biotzetan
sortu, eta esaten zitzaiena eziñ sinistuz zeuden. Arr GB 130s. Zerren dana batean artu nai dutenak esku-utsean
gelditu oi diran. Aran SIgn 64. Tormentu pasione / Guziak batian, / Oiuz eta marraskaz / Gaistuen artian.
Bordel 198. Zertako Elizak uhura erazten deizkü ber egünian Saintiak oro batetan? CatS 110. Aberats, eder,
ona, iru gauzak baten, / Kantetan da errezak ez dira billatzen. AB 420. Gero sartu ginen, lauak batean, lerrolerro,
Olhetako plazan. Elzb PAd 53. Denek batean gazeta zikinetan erran dutena. HU Zez 156.
(s. XX) Denak batian altxa ta ala diyote. Iraola 123. Tormentu guziek batian arkitzen diren paraje bat. CatUlz
48. Jaungoikoaren gogo guztia ta guk nai izan dezakegun guzia iritxiko bai genduke batean. Inza Azalp 136.
Salmu-kanta eman zuten eta guk batean erantzuten giñien: Goresten zaitugu, Yainkoa! Or Mi 129. Aldezten
banozue gustiok batian, / Bakez bixiko zare Aberri maitian. Enb 53. Ikusi zituen sei lapur eta seiek batean
aurdiki zioten tiroa gure gizonari. FIr 145. Iru andre batean, mediku jauna. Lab EEguna 69. Erreka gaitza,
diogu berritz orok batean. JE Ber 14. Aiek uste zuten bi gertakari oiek batean agituko zirala. Ir YKBiz 406.
Arraun egiñaz batean, / donostiarrak agertu dira. Or Eus 391. Girixtino maiteak, eman ditzagun mundu
zabaleko itsaso, ibai, ur-handi, latsa, uri eta ithurri guziak batean, zer putzua! Lf Murtuts 22. Iainkoak egiñak
bakoizka eder dira; oro batean oso eder. Or Aitork 414. Eta bigarren aurreskua asi eben gero, azkenengo
dantza-jotaldiak guztiak batean egiteko. Erkiag Arran 43. Guztiok batean apaldu ondoren. Anab Poli 74. Ara
iritxi arteraño ez nuan ainbeste bizar zuri ikusi batean. Anab Aprika 54s. Ez gininan ez gauza handirik
esperantza. Bixkotxak, oñoñak edo bedera liranja. Bainan ez denak batian, aldian bat. JEtchep 43. Ongiaren
lore eta ume den beste zorionik ez nuke nai. Eta orra or egia, birtutea eta zoriona, dena batean. Vill Jaink 89.
Guziak batean. NEtx LBB 311. Azkenean denek batean otoizten zuten Jesus eta Maria Birjina, galdeginez
"Credo"-aren sinesteko eta manamenduen begiratzeko grazia. Ardoy SFran 167s. Jaunari diot biak batean har
gaitzan noizbait Berekin. Xa Odol 304.
b) (AN-gip-5vill, B, BN-arb, S; Dv, H). Ref.: Gte Erd 46, 259. (Tras sociativo o instrumental). Junto con.
"Zurekin batean nahi nuke goan haren ikhustera" Dv. "En compagnie de, en même temps que, de concert avec,
avec, à la fois avec. Lagunekin batean ethorri zen, il arriva avec, en compagnie de, en même temps que ses
compagnons" H. "Amaikin batean (e)torri zen (AN-5vill, B, BN-arb)" Gte Erd 46. Tr. De uso general, aunque
menos frecuente en textos vizcaínos; -z batean se documenta en algunos autores meridionales. Sólo hallamos
sendos ejs. de de batetan en Lazarraga y Belapeyre (cf. supra).
Hirakaren biltzean ogia-ere idoki eztezazuen harekin batean. Lç Mt 13, 29 (Ur, Ip, Echn, Samper, Leon, IBk -
kin batean; Ur (V) batera -kaz; Hual -kin xunto; Dv hekiekin, Ol arekin). Trinitateko hirur personék elkharrekin
batean obratzen zutelarik. Lç Ins G 2r. Ark emun deust ezpata oek zuendako, espiluonegaz batetan. Lazarraga
1153v. Zuekin batean sekulako fin-gabekotzat Iainkoaren laudatzeko. Mat 306. Meza enzuten duenak bear du
bere partetik Sazerdoteareki batean ofrezitu sakrifizioa. Ber Trat 70r. Gurutzean ehortzi zen / xoilki
iainkotasuna; / baiñan harekin batean / hemen gizatasuna. EZ Noel 125. Bozkario hauk othoitz hunekin batean
erraiten dituenak fabore handiak izanen ditu. Harb 79. Iautsiko baitira, gaixtoekin batean, munduko hatskeria
guztiak ifernura. Ax 588 (V 378). Zeren harekin batean hiltzen bazare horrekin ere biziko zare. SP Imit II 12, 2.
Aiñgeruekin batean / Balsatua ni ere. Arg DevB 205. Othoitzten zaitugu Jesus-Kristo gure Jaunaren
merezimenduez, zeiña bizi eta Jaun baita zurekien batean, mendeen mende gustietan. Gç 218. Jesüs Jaunaren
sakrifizioareki batetan errezebi ditzagün. Bp I 120.
(s. XVIII) Nor izanen da [...], hunen ikhusteaz eta entzuteaz beraz, Ovidiorekin batean bihotza erdiraturik
erranen eztuenik. ES 149. Orhoit nadiñ neroni ere [munduko gauza] hekiekiñ batean lauster iraganen naizela.
Ch III 27, 4. Esaiok, begira ditzala hirekin batean. Lar DT CCIV. Zurekin batean hekien kontra gudukatuko da.
He Gudu 98. Gizonik bada zuen artean, betor onara nerekin pelean sarzera; ark garaitzen banau ni, garaituak
nerekin batean filistar guziak. Mb IArg I 349. Bere traza eder egoki, ta modestia birjinalaz batean aingeruaren
kastidadea, onen da beste birtuteen zeruko usai txit suabea zekarrena. Cb Just 85. Sazerdoteak orduan esaten
du: Domine, non sum dignus, etc., ta eriak arekin batean iru bider modu onetan. Cb Eg III 246. Semeen
Personeagaz batean, Ostian dago Kristoen Odola, Arimea, Jangoikotasuna ta Trinidadeko iru Personak batera.
Cb CatV 73. Izan zen gonbidatua bere ama eta bere dizipuluekin batean. Lg II 133. Harekin batean lorifika
dezagun gure Yauna. Mih 54. Berak agintzen balaroku bere adiskidetasuna, eta harekin batean bere
erresumaren erdia? Brtc 170s. Badüke lehen soeiña Jaun Direktorrareki eta Priorareki batian, jente hunek
Konfrariari eginen dütien amuinez eta presenzez. Mercy 40. Judas Makabeoak, bere anaiakin batean, eraso zien
Greziatarrai. Ub 72.
(s. XIX) Presta nadin eroatera Zeure antzera lurreko neke-penak, gozetako Zeugaz batean Zeruko bear-sari
ugari gozoak. Añ EL 1 186. Betiko su ta garren artean egon bearra da onelakoa besteren gizon edo emaztearekin
bekatura ziranakin batean. AA III 367. Errozu maiz Jainkoari San Filipe Nerikoarekin batean: Jauna, beira
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
233