Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
basa-uso. v. basuso.
basaxakur. v. basatxakur.
basaxarpot, basatxarpot (BN-baig). "Basatxarpota, tomillo silvestre" (BN-baig) Satr CEEN 1969, 173.
basaxka. (Dim. de 1 baso). Bosquecillo. Zelaien ta basaxkaen muskerra, emen argi, an urdintxa, or arreantz.
Ldi IL 47.
basaxko. (Dim. de 1 basa). Algo salvaje; algo brutal. Jendea basaxkoa da, bainan zuzena eta ongia nahi
duena. Prop 1891, 170. Basaxkoa iduritu zauku dela joko hori ["foot-ball"-a]. GH 1921, 583.
basazafrai, basa-azafrai (Lar Lcq 112), basazafran (Alth Bot A). "Alazor, planta de azafrán salvaje,
basa-azafraia" Lar. "Colchique" Alth Bot 7. "Cólquica" A. Cf. Izt C 42 (en una lista de plantas) "Basafraia,
alazor" y Lh: "Basatrai (Hb), safran sauvage (?)", en ambos casos seguramente error por basazafrai. v. HATZ-
BELAR, astazafrai.
basazain. v. basozain.
basazaldi. "Cebra, especie de caballo, de que se sirven los árabes" Lar. Gure aintzinetik doaz, batzu
bertzeekin, lehoin, tigre, basa zaldi eta basa-ahuntzak nahasteka. Prop 1902, 132 (en África oriental). En DFrec
hay un ej. más.
basazalke (Sal), basazalga (V-ger). Ref.: A (zalke); A Apend (basazalga). "En Sal se distinguen dos especies
[de zalke], gizazalke 'veza cultivada' y basazalke 'veza silvestre'" A (s.v. zalke). "Neguilla (?)" A Apend.
basazerrama. Hembra de jabalí. Haatik memento batez ihiztari batek desarranjatu ditu basa-zerrama bat
eta zonbait basurde-kume. Herr 8-12-1960, 2.
basazezen (Lar). Toro salvaje. "Uro" Lar. Sama kimadun zaldi ta basa-zezen ezigabeak, lepoaren alde
bietatik uztarria ezarrita, eskuratzen ditu. 'Toro montaraz'. Zait Sof 170s.
Bisonte. Geienak abere irudiak izan oi dira, batik-bat mamut, rhinokeros, rangifer, oreiñ, auntz, basazezen
(bison), artz, basurde, zaldi, antilope, phoka eta abar. JMB ELG 49.
basazi (G-goi-to ap. A). v. basati. Salvaje, silvestre. "Salvaje, montaraz" A.
(Referido a personas). Ille kizkur dizditsua zerion bizkarretik, eta aren bular biribila mertxika-aralde
eldugabea zen. Yostalari, ekurugaitz, basazi samarra. 'Sauvage quelque peu'. Or Mi 7. Alderoka asten da
basazia. 'Le Camargais'. Ib. 59. Irakasleak orde, ta errege, apez, eta Elizatik Maisuak iraitzi zun saltzalle-talde
basaziak zioten kuxu-muxuan. 'La horde entière des vendeurs'. Ib. 128. Larre-larreenean billa zazute
baserritarrik basaziena. Ldi IL 66. Erri basazi aragikoiari mintzo zitzaion, ageri ziran gauzak bakarrak
goraintziz. Or Aitork 357. "Zaute ixilik, basaziak", esan apaizak. Or QA 87.
basasi. (Referido a cosas). Violento. Oidipu, zer dala-ta oldartu ote da etxeko-andrea samiñaldi basasiz?
Zait Sof 87.
basazorri. Cochinilla de la humedad. "Asellus, urdezórria, basazórria" Urt II 401.
basaztu. Llenar(se) de barro. Cf. 2 basa. Bederatziterdiak aldean ikustekoa egoan gure indianoa, burutsik,
alkondarean iduna urraturik, jantzia basazturik , zurretako odola bizarretatik bera eriola. Ag Kr 159.
basazuhaitz, basazugaitz, basazugatz, baso-zuaitz, baso-zugatz. Árbol silvestre. Laguntasuna zer dan ba
dakit / ikazkiñari ikasita: / baso-zugatzak alaxe dira / elkarren lagun azita. / Nekez jaiotzen dira bi ondo / elkar
biurri itsatsita. Or Eus 193. Basa-zugatzetan sagarrondoa bezelakoa, mutilletan, nere maitea. Ol Cant 2, 3 (Ker
basa-zugatz; Echn oianeko arbola, Dv oihaneko zuhaitz). Esan baitliteke baso-zuaitzaren bearra ez dala igalizuaitzarena
baño txikiagoa. Munita 32. Baso-zugatzak bear ditugu. Ib. 35. Mastiek baiño neke gutxiago eman oi
dute oliondoek, igaliondoek eta basa-zugaitz zenbaitek, onuragarriak ala ere gizonarentzat. Ibiñ Virgil 82.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
189