Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
basatxintxila (R). Ref.: A; Arzdi PlantR. "Basatxintxila, vecilla" Mdg 151 (en una lista de plantas).
"Basatxintxila (R), lenteja silvestre" A. "Basatxintxilla, corregüela menor, llamada también campanilla
(Convolvulus arvensis)" Arzdi PlantR.
basatxipu (G-nav). "Álamo temblón?" Ond Bac.
basatxirula, basatxirola (Lar), basaxirola (Hb ap. Lh). Flauta rústica. "Torloroto, instrumento pastoril,
basatxirola" Lar. Ene idiak lasa bazka ditezke nunnai, eta neonek ere basa-txirulaz zernai io dezaket. Ibiñ
Virgil 31.
basatxo. "Balsilla" Lar.
basatxono. v. basatxauno.
basatxori (Lar, Hb ap. Lh), basaxori (L ap. Lh), basotxori (Añ). "Ave silvestre" Lar y Añ. "Basa-txoria, ave
silvestre" Izt C 197 (en una lista de aves). Festa ederrik egin izan diñe gaixo orri alderdiotako basatxoriak,
osto mardulez jantzirik altxatzen uanean burua. Mok 21.
(Fig., aplicado a personas). Huraño, arisco. Emagun ala dela bat (recatada, retirada); orduan izain tu
eskarnioak ta burlak andik eta emendik: dela sinpletxarra, beata, basatxoria, eskrupulosa, ta deustako estena
(155). LE-Ir.
basatxoritxo, basatxoritxu, baso-txoritxu. Dim. de basatxori. Basa-txoritxu mustur luzeak / Ez igan zerura
billa, / Aingerutxurik bear ezkero / Orra or nire mutilla. A BeinB 47 (ib. 48 baso txoritxu).
basatxur. v. basaitzur.
basatza (V; Aq 1422, H, Zam Voc). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. Lodazal, barrizal. "Revolcarse,
iñauldurizka ibilli, iñauldurika ibilli, irabiatu, irabian, lokatzan, basatzan, etc." Aq 1422. "Lieu fangeux" H.
"Mekauben, emen jak basatzia, oiñetako guztiak kakaztuko jittuau" Elexp Berg. v. lokatza. Cf. 2 basa. --Nai
dau imini borzegerik? --Ez ezpada zapatak ta pantofleak basatzakaiti . "Por amor del lodo". Mic
12v. Ganau beltzak bezela garbitu ondoan dijoazanai loitzera berriz zingura edo basatzan. Mg CC 8. Eztabil zu
legez basatzarik basatza oñetako meiakaz, ta bai zaldi, berak beste urte ditubanian. Mg PAb 45. Bide baten, edo
basatza baten, edo taberna baztar baten noren seme edo alaba dan ez dakijala, ordituta datzanak. fB Ic I 276.
Basatzan sartu eta / ezta iñon agiri, / arrautza traturako / ona dago ori. Noe 129. Ai! ni pekatuaren / basatzan
etzuna. Azc PB 36. Jesus basatzan belaunbikatzen da. Arti Ipuin 26.
"Nieve húmeda pisada. Azkenengo edurtian egundoko basatzia ein zan Bergako kaletan" Elexp Berg.
basatzaile, basazale (S). "Qui s'effarouche" Lrq.
basaudare (Lar Lcq 83, Hb ap. Lh), basudare (Urt). "Achras, basudárea" Urt I 99. "Peruétano, pera silvestre,
[...] basaudarea, astamadaria" Lar. "Poire, poirier sauvage" Lh.
basaugaraxo, basougarazio (V-ger). "Rana de los campos, muy verde" A.
basaul. "(S-saug), violent, sauvage (se dit surtout du vent)" Lh.
basaundi. v. basandi.
basauntxume. v. basantxume.
basahuntz (V-gip, G, L-ain, AN, Ae, S; Mic, SP, Lar, Añ, Arch VocGr (-nz-), Dv, H, Foix ap. Lh, A DBols),
basaintz (R), basa-ahuntz (Lcc). Ref.: Bon-Ond 143; VocPir 414; A (basauntz, basaintz); Lh; Lrq (basa); Etxba
Eib; CEEN 1970, 326; Elexp Berg; EAEL 90. 1. Cabra montés; tbn. se aplica a diversos rumiantes salvajes.
"Cabra montesina, basaaunza" Lcc. "Ciervo, basaunza" Mic. "Basahuntza, chamois, chèvre sauvage, gamuza,
cabra montés, rebeco" SP s.v. ahuntza. "Cabra montés", "vicuña, cabra montés del Perú", "sarrio, especie de
cabra montés", "corzo", "gamuza", "gazela" Lar. "Cabra montés", "corzo", "venado", "ciervo" Añ. "Basahunza,
oreiña, le cerf, la biche" Arch VocGr. "Chevreuil" Bon-Ond 143. "Chamois" VocPir 414. "Chevreuil, chamois"
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
187