15.05.2013 Views

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru<br />

"Sicomoro, higuera silvestre" A DBols. v. basafikotze. Jerusalenen urrea eta zillarra, arria bezala, eta<br />

zedrozko zur ederrak, basa-pikuak bezala ziran. Lard 211. Jesusekin zebillen jendearen aurretik joanda, basapiku<br />

batera igo zan, Jesus andik igarotzean ikusteko. (Lc 19, 4). Ib. 420 (IBk basa-piku; Lç basa fikotze, He<br />

sikomoro-ondo, Oteiza pikuar arbola, HeH phiko-zoro, Dv sikomora ondo, Leon phikondo-basa, Ol, Ker<br />

astigar). Basapiko landareak artatzen ere bazakien [Amosek]. Herr 18-2-1960, 4.<br />

"Sorbus torminalis, acerolillo (V-ger)" Arzdi Plant1.<br />

- BASAPIKU-ZALE. Que se alimenta de los frutos del sicomoro. Amotsek Ananiri yardetsi ta esan zion: "Ni<br />

ez naiz igarle; ez eta igarlegai ere; unai naiz ni, basapikozale". 'Vellicans sycomoros'. Ol Am 7, 14 (Dv<br />

sikomora-ximikatzailea, Ker basapiko-zaiña).<br />

- BASAPIKU-ZAIN. Ni ez naz profeta, ezta profeta-seme be; artzaiña naz, basapiko-zaiña. Ker Am 7, 14.<br />

basapikutze, basafikotze (A), basaphikotze (-ph- S). Ref.: Lh (basaphikotze); Lrq (basa). Sicomoro. v.<br />

basapiku. Eta aitzinera laster eginik igan zedin basa fikotze batetara, hura ikhus lezanzat: ezen handik<br />

iragan behar zuen. Lç Lc 19, 4 (He sikomoro-ondo, Oteiza pikuar arbola, HeH phiko-zoro, Dv sikomora ondo,<br />

Leon phikondo-basa, Ol, Ker astigar, Arriand basapikondora, IBk basa-piku).<br />

basapiper (S; -phi- Alht Bot), basabiper (L-ain, BN; Hb ap. Lh). Ref.: A (basabiper, basapiperra); Lrq (basa).<br />

"Basabiper (Hb), thym" Lh. "Basa-phiper [...] (Foix), persicaire" Ib. "Persicaire, basapipera" Alth Bot 16 A.<br />

"Bistorte, basa piperra" Ib. 4 A. "Basabiper (L-ain, BN), bistorta (Bot.)" A. Eztakizue, bada, zenbat basabiper,<br />

zenbat ahago, zenbat bertze belhartzar lilitu diren, zuen aberetegi aitzinean? Eskual 21-3-1913 (ap.<br />

DRA).<br />

basapiro. "Pato salvaje. Beitiko belaian basapiro aunitz" Izeta BHizt2. v. basahate.<br />

basapiztia, basapizti (G-to), basapisti (G-azp, AN-larr), basopizti (V-arr). Ref.: A (basapizti, basopizti); EAEL<br />

90; Gte Erd 167. Animal salvaje; fiera. "Alimaña, animal dañino" A. v. basabere. Basa piztien antsia eta<br />

orroa beldurgarriak. Arr GB 48. Basa-piztiak besterik egundaño iritxi etzan toki izugarri batera sartu. Ib. 39.<br />

Baso piztien bildurtzake. Ag G 133. Al izatea eman zioten lurreko laurden gañean gizakiak ezpataz, gosez,<br />

izurriz ta lurreko basapistiz iltzeko. Ol Apoc 6, 8 (Ker basapiztiz, IBk basapiztien bitartez; Lç basa bestiez, He<br />

bestiez, TB basa animalez, Dv basabereez, Ur (V) pistijakaz). Nori otu lekiyo <strong>Bar</strong>akaldoko Desiertuen bixi<br />

leitezela basapistiyek? Kk Ab II 152. Basa-piztijak baño bixi ezin lettekezala zirudijan mendi latz eta oiantsu<br />

batera eldu ziran. Otx 105. Gizasemeak basapiztien antzera, eten bako burrukan ibilliko dira. Eguzk GizAuz<br />

191. Arrano, bele, putre ta basa- / piztien bizilekua. SMitx Aranz 84. Ez bildur izan arkaitz-arteko / basapiztien<br />

erpea. Ib. 28. Izan ere, Etxahunian, eiztariak esiturik duten basapiztia bezala bizi zen. Etxde JJ 183. Gorroto ta<br />

txarkeriak esitu ezpaniñute basapizti gaizkin baten antzo. Ib. 245. Basa-piztia aukeran darabilen zaintzaileak<br />

bere esanetara dakarrenez, Atenaiko erria orrelaxe zerabilten sasi-iakitun aiek. Zait Plat 124. Onen iritziz, leengizonak<br />

basa-piztiak bezala bizi ziran bakartadean. Vill Jaink 186. Basa-piztiez ez izu. "Ni temeré las fieras".<br />

Gazt MusIx 181 (Or ib. 197 piztien bildur gabe, Onaind ib. 203 ez ni piztien bildur). Ari zor diote giberriek,<br />

abelgorriek, gizonek, basa-pizti mota guztiek bakoitzak sortzerakoan iasotzen dituen bizi-indar izkutuak. Ibiñ<br />

Virgil 112. En DFrec hay 3 ejs.<br />

Animal, bruto (ref. a personas). Nongua da, ostera, etxebarruko egin gura yakun basapizti au? Ut ortik,<br />

auntzak jagoten mendira! Otx 146. Baña ari basapiztiaren atzaparretan erortzen utzi baño len. TAg Uzt 168s.<br />

Nola utzi ainbeste maite zuen Malentxori basapizti gaizto arien atzaparretara joaten? Ib. 188. Ikastolarik gabe<br />

ba-genitu / gure erriak, gure erriak, / basapizti biurtuko lirake / gizon guziak, gizon guziak. NEtx LBB 311.<br />

basapoeta. Poetastro. Mundu guziak badaki zure [se dirige a Apolo] haurren erdian / Asko bastart badirela<br />

sartuak familian. / Bainan haur lesitimoak aberasteko xoilki / Bereziz basa-poetak askiko da deus guti. Monho<br />

68.<br />

basaporru (Vc, G, L, AN, R-uzt ap. A; Lcq 160, Zam Voc), basa-forru (L-côte ap. Lander (ap. DRA)). <br />

Gamón, asfódelo. v. anbulo.<br />

basaprofeta. "Basa-profeta, faux prophète" Gèze.<br />

basapulunbio. "[Aqua] palustris, basapulunbio ura" Urt I 226. v. basur.<br />

basapurgatze (S ap. Alth Bot y A; Foix ap. Lh). "Euphorbe des bois, basapurgatzia" Alth Bot 7. "Euforbio" A.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

179

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!