Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
irudiak. EEs 1923, 194. Leiora erten zan ixilka basoaldeko aize ozkirriaren billa. TAg Uzt 250. Arratsaldea
erdiratu-zorian, erten zan Malentxo Eperzelaitako basoaldera. Ib. 263. Amestu genezaken ikusgarririk
zoragarriena agertzen digu oraintxe basoaldeak. Ib. 278. Urren balitz, ez uste, nerau atarira etorri al izango
nukenik: orain, ordea, basaldean dabil. Zait Sof 20. Basalde baitan galduta, ogirik gabe ta ortozik, euriak bleiblei
eginda. Ib. 115. On dakiola basalde untan egona ta errepika dezala geurtz (AN). Herr 23-8-1956, 4.
Bezperako laño gorrien arira, eguna aizetsu jaiki zan eta baso-aldean ba-zan orbel-dantza. NEtx LBB 59.
Ostroz dago baso-aldea. Ib. 385.
(En alativo). "Baso aldera, hacia el bosque" Iz ArOñ.
basaleku (-kh- L, BN, S ap. Lh). Lugar desierto. "Lieu sauvage" Lh. v. basamortu. Esaten badizuete
beraz: Ara, basalekuan da, ez yoan ara; Ara etxe barrenean da, ez siñetsi. "In deserto" (Mt 24, 26). Ir YKBiz
411. Berrogei egun ta berrogei gauez basa-lekuan egon zan baseiziekin. Ib. 45. Bazter au basa-lekua da ta
eguna aurreratua da onezkero. Ib. 209.
basalizar (V-gip, G-to). "(G-to), fresno silvestre" A. "Basálizarra, el parecido al fresno, pero que da racimos de
semillas muy rojas: el serbal de los cazadores, Sorbus aucuparia" Iz ArOñ s.v. lizar. Palazio bat eginen dugu
sekalez / edo lastoz; balkona ere basalizarrez, / tellatua belar igarrez. (AN-larr). A EY IV 129.
basalkate. "(V-arr), alcalde de barrio" A.
basallo. v. basailo.
basalmendra. "Allozo, almendro silvestre, basalmendra" Lar Lcq 75. v. astalmendra.
basalo (G-nav), basole (AN-erro; Aq 1033 A). Ref.: A (basalo); A Apend (basolea). "Pan bazo" Aq 1033.
"Basolea, comuña, pan bazo" A. v. basailora. Obe da basalo ta gosea Jangoikoaren graziareki, ezi ez asea
erregalos Jangoikoaren desgrazian (234). LE-Ir.
"Basalo (AN-araq). Torta de harina de maíz y menudillo. Mestura en Valcarlos" Satr VocP.
basalore, basolora (V-gip). Flor silvestre. "Baso-lora asko dira baratzakuak baño ederraguak" Etxba Eib.
Onelaxe zuen alabai basalore eder zindoak iritzi ta, beren inguruan ibiltzen dira arratsalde guzian gizonik
zikiñenak, aragikorrenak, kiratsenak. A Ezale 1898, 91b. Asisko Prantzisko Santua bezala beraiakin jostari,
loretxoak, basa-lore apalak esku artean kontu-kontari. Bordari Olerti 1961, 159. Kultura ez da, inoiz edo
behingo mirakuiluz ez da, berez sortzen, basa-lorearen gisa. MEIG VIII 55.
basaloretxo. Dim. de basalore. Egal malkarti tartea, / basaloretxoz betea / arrizko txabol maitea. Inzag Y
1933, 419.
basalte. v. basalde.
basalur (G-to ap. A). 1. "Para lo común de las tierras arcillosas del País conocidas por los labradores por el
nombre de "Basa lurrak" o tierras de montaña" Ensayo 38s. "Tierras de mala calidad" A.
2. "(Sc), tierras en despoblado" A. v. basamortu. Basalurrez bidalari / kê urdiña ba-dut nabari, / ai nire
poza!, uraxe baita / gizalur-ezagungarri. Ldi UO 16. Yauregi baitan, basalurrean ala atzerrian il al zuten Lai?
Zait Sof 60.
3. "(Foix), terrain en friche" Lh.
basamahasti (SP (-tst-), Hb ap. Lh), basamasti (Lar, A). Vid silvestre (Vitis labrusca). "Vigne sauvage" SP.
"Algalaba" y "parriza" Lar.
basamahats (L, BN, S; SP , Urt II 219, H), basamats (V, G, L-ain, BN, R; Lar, Lcq 62, Zam Voc),
basomats (Añ A). Ref.: A; Alth Bot 24. Vid ( y uva) silvestre. "Raisin sauvage, lambruche" SP. "Apronia,
basamahatsa" Urt II 219. "Labrusca" y "vid salvaje" Lar. "Basamatsa, vid salvaje" Izt C 42 (en una lista de
plantas). "Lambrusque" H. "Vigne, aihena. Sübertiak edo melgak dira: iskiribeta [...], xoxo mahatsa, basa
mahatsa" Alth Bot 24. "Labrusca, vid silvestre, parrucha, algalaba" A. v. astamahats. Egon zan mats gozoen
ustean, baña oen lekuan eman zituan basa-matsak, edo gaziak (Is 5, 2). AA III 433s (Dv [mahats] basak, Ol
otso-maatsak, Ker sasi-maatsa). Egon zan aren mats gozoen ustean; baña oen ordez eman ziozkan mats gaziak,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
174