Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
zen Lurdeseko basa bazter batetan. Ip Hil 208. Bat orrek be aldeko urietan, da beste orrek baso basterreko
txabola ta mendi gaillurreko etxetxoetan, esan bear dozue. Ag AL 52. Ontzi batean sartu ta Betsaida ondoko
basa-bazter batera yoan zan. Ir YKBiz 208. Gure aitak mana yan zuten basa-bazterrean. Ib. 217. Ni naiz basabazterrean
oiuz ari danaren mintzura. Ib. 51. Aiek zerutik beira daude / nere sorterriari: / ni berriz basabazter
ontan / nigarretan naiz ari. Ir in FlorC 197. Oihan eta basabazterretako aide garbiari esker, osasuna hobekitzen
ari zitzaiolakoan zegoen. Mde Pr 136. Har itzazue hiru lagun --senarra, emaztea eta lapurra-- eta bil itzazue
elkarrekin basa-bazter batean. MEIG I 130.
(S ap. Lrq; Lecl, H). Núcleo de población apartado. "Hameau" Lecl y Lrq. "Bai hirietan eta bai
basabazterretan, dans les villes et aussi dans les campagnes" H. v. baserri. Hasirik Jesüs-Kristen Bikaritik,
zuñen erranak mündü oroz errespeitüreki behatürik beitira, basa bazterretako azken artzañetara-drano. CatS V.
Bai hirietan, bai basabazterretan. Ib. IX. Karrika nahastatuxe da, bainan garbi dago basa bazterra. Lander
RIEV 1907, 430. Orai artino hiriko eta basabazterreko botz emailek izentatzen zutien kontsellerrak oro batetan.
Eskual 10-4-1908 (ap. DRA). Nola ere baitzen, basa-bazter baketsu hori zorigaitzari ez zegokion. Mde Pr 96.
basabaztertar. Aldeano. v. baserritar. Nor da mirets ez lezakenik basabaztertar turko baten egitatea?
Hirur orenen bidea egin izan du, xoilki oilo baten guri ekhartzeagatik. Prop 1899, 275. Ez eta harena [Julio
Urquijorena] bezalako urhe moltzo ezin agortuekin, athe handi ttikiak, jakintsunen eta basabaztertarren bihotzak
zabaltzen ikhusiz. Lander RIEV 1907, 433.
basabazterxka. "(S-saug), un peu hors du village" Lh. Cf. bazter (3), BAZTER EGON.
basabear. "(V-gip?), abubilla (pájaro)" A.
basabedezi (S). Curandero. "Basa-bedezi (S-saug), médicastre" Lh.
basabehi (V-oroz-gip, L-ain). Ref.: A; Iz ArOñ; Elexp Berg. "Vaca salvaje, huraña" A. "Vaca de monte" Iz
ArOñ. v. betizu, larrabehi. Badaukaguz oneez ostian zortzi basa-bei, ta basa-idisko galant bat. Mg PAb 109.
Epalla ta aragitegija euren ganera artu daruenak, bein baño geijagotan ill daruez gabaz edo ixillik basa-bei
argal edo idi nekatubaren nekatuz azurra ta azala baño eztaukeenak. Ib. 112. Basa-beiak ankatik eldu ta ardia
bezala gelditurik, eznea edan oi ziena nai zeban guztian. Izt C 247. Billatu izan ditugun abere-ezurrak naikoa
adierazten digute zer abere-mueta zebiltzan Goien-paleolitos aroan. Oietako aurrenenak zezen, basa-bei, bison
[...], artz, legoi, hyaena eta leize-artza ziran. JMB ELG 38s. Emeti bere lagunek erreziñoak edaten yoaten
bazirean be, berak basorantza eiten oan, batzuetan basabeiek ikusten, auntzetara beste batzuetan. Akes Ipiñ 32.
(Aplicado a bóvidos exóticos). Elefant, basa-behi, zaldi lepha-lüze, gazela, antilopa eta holako zer-nahi
jerraikirik eta ehorik. GH 1952, 198.
basabelar. 1. "Ammium [planta umbelífera], basabelhárra" Urt II 49.
2. baso-bedar (V-gip). "Herbazal de los terrenos no cultivados. Orduan, baso-bedarrak beteko dittu gaurko uri
aundixetako kaliak" Etxba Eib.
basabehor. Yegua salvaje. Hartz, azeri, basurde, otso, basa behor, / Gorde dira guziak, haundi eta kozkor.
Ox 130.
basabera (V-m-gip ap. A), basobera (V-m ap. A). "Arboles y arbustos silvestres, como argoma, encino,
avellano, etc." A. "Basobera (V-m), arbolado que producen los montes incultos" Ib. Basaberak esaten jakee
txikar igon baga datozanai. Zelanguak dirian otia, gisatsa, ginarria ta beste asko. Mg PAb 187s.
basaberakatz (V). Ref.: A; Iz ArOñ. "Mala hierba parecida al ajo" A. v. basabaratxuri.
basabere (Dv A), basoabere, basoabera (V-gip ap. Etxba Eib), basabre (Urt I 442 (+ basaabre)), basa abre
(Urt), basa abere. Animal salvaje. "Alce, basabéstia, basaábrea" Urt I 478. "Bête sauvage" Dv. v. basapiztia,
basanimalia, larrabere. Xoriek ere dituzte / bere egoitzak airean, / arrañek urean eta / basa-abreek lurpean.
EZ Noel 49. Athera zitzaion lehoin hari armarik gabe [...]: lothu zitzaion basa abere hari, eta eman zuen
zathitan. Lg I 225. Lurreko bas-abereek eta aireko hegaztinek badituzte bere egoitzak. Lg II 107. Batzu
gurutzefikatuak, bertzeak zerraz bizirik urratuak, bertzeak basa abrez xehakatuak. Dh 172. Baso-abereakiko
indarleietan ere, gaiñ gañekoak dira Gipuzkoatarrak. Izt C 247. Nola oihan guziak basa abere baitziren. Hb
Egia 57. Eta Jainkoak egin zituen lurreko basabereak zein bere motaren arabera, eta aziendak eta lurreko
zierpe guziak beren motetan. Dv Gen 1, 25 (Urt bestiak, Ur abereak, Ol piztiak, Ker pisti, Bibl ihiziak). Lezetik
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
163