Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
"Barruan egon, izan, ibilli, estar retirado, no salir de casa por enfermo. Urlia, aspaldian barruan dogu, barruti
dogu" DRA.
En la cárcel. Baiña irugarrena, aborik eskura ezagutzeko zoritxarra izan dau; eta espetxean dago, barruan,
morroillope atxilloturik. Erkiag BatB 192.
(Decir, etc.) para sí. Esanaz bere kautan ixillik barruan / Petraren berbak zeintzuk eukazan goguan. AB
AmaE 297.
(Tras gen.). "Gizonen barruan [bi indar dira] (G-azp)" Gte Erd 41. Sartu geure barruban ta gomutau astiro
zein maite gaituban Jesu Kristok. CrIc 138. Azala bera dago beste azaltxu meiago baten barruban. Mg PAb 85.
Angeruak eurak ikaraz humildurik badagoz Zure Anditasunen aurrean; zelan elduko nas bekatari andi au, Zeuri
ostatu emoten nire barruan? Añ EL 1 156s. --Zein dira nagitasunetik jaio oi diran pekatuak? --[...] Gure
salbaziorako erreprensio justuak edo abiso onak ematen diguenaen kontra gere barruan aserratzea eta aen
iguia edukitzea. Gco II 74s. Sartu zan [Luzifer] suge baten barruban. JJMg BasEsc 33. Zure beian, zure
inguruan, zure barruan, eta zure gorputzeko zati, ta zentzun guztijetan. Ur MarIl 70. Ardiz janzita datorkizute,
baña beren barruan otso amorratuak dira. Lard 385. Aiturik era berean bere barruan esaten ziotela: Ots eiozu,
ots eiozu. 'Que interiormente le decían'. Aran SIgn 32. Andra Josepak eregi zituan [kutxa] aietako iru edo lau eta
erakutsi ziozkan Patxiri aien barruan zeuden urrezko eta zillarrezko gauza ederrak. Apaol 39s. Gorputza lo
badago, / arimea orduan / isil dago ta pozik / gorputzan barruan. Azc PB 335. Txalupa baten barruen lo egin
neuen. A BGuzur 141. Gau baltzaren barruan ikaragarrizko ziamarrak egiñaz. Ib. 89. Arima barruan gorderik
gurari andi bi ditut. Ag AL 121. Norbera bere barruan donga eta txarra izanik, kanpotik eta azaletik ontzat
agertutea. Itz Azald 111. Zergaitik geure barruan gu sartu baga, eta geure bizitzearen ganean denporaren baten
guk gogoratu baga, ezin gomuta geintekez pekatu guztiakaz. Ib. 138. Batzuk baso zugaztitsuen barruan, beste
batzuk mendien egaletan. Ag Kr 6. Jonas nola egon baizan arraiaren barruan iru gau-egunez. Inza Azalp 50.
Zeñi bururatujko zitzaion seaska arren barruan, aur-azpian begiratzea? Muj PAm 64. Danbor orretxen barruan
ziak Peru-Fermin zaarraren anima. Mok 11. O Jesus ona, entzun zaidazu. / Zure zaurien barruan, gorde nazazu.
ArgiDL 50. Untzitikan jausirik bein Andres Maidana, / Ordu biyan uraren barruan on zana. Enb 80. Zer egitten
diñarduk otzara orren barruban. Otx 139. Munduko otsen barruban ezta zeure gentzik. Laux BBa 98. Onelan
lenengo enderritartekoari kurubioak kolkora bota bai'leutsezan lakoxe lazkea sortu zan aren barruan. Eguzk
GizAuz 68. Europa federal baten barruan, bere nortasuna, bere etnia jatortasuna begiratuko dituen Euskal
Herri batentzat borrokatu nai dugu. Mde Pr 40. Irlandara zaharraren berezgarri nagusienetarik bat da
adizkeraren barruan izenorde edo pronombre adizkizun baten infixatzea. Mde Pr 219. Biurkia ez dago emen
kopla biren artean, kopla baten barruan baizik. Lek SClar 128. Kaja baltz baten barruan. SM Zirik 12.
Konturatu eban, antza, Patxoren arpegitik bere barruan erabillan istu-larria. Bilbao IpuiB 50. Atx-zuloak
lamiñek egiñek ei-dire, eta euriekaz da eguraldi txarrakaz euren barruen sartute egoten ei zirean. Akes Ipiñ 28.
Sokrate bere barruan batuago, ta gai ugariagoak eta sakonagoak aditzen zituen nekerik bage. Zait Plat 88. Ta
zer [esango zien] lagunei?... Ta zer berari, bere barruan zamakian Xabale betiko abertzaleari? Ugalde Iltz 53.
Eta animaliekiko kontakizun eta istorio denak edo ia denak, erregla edo esplikazio onen barruan sartzen dira.
Vill Jaink 71. Gau baltzean, etxera biurtzerakoan, egundoko eztabaidea daroa bere barruan. Erkiag BatB 135.
Aien jantzi apain eta soin dotore oien barruan, anima ikusiko balitzake, ai zer ustel-usaia! MAtx Gazt 83. Ola
dabilla anima, beregandik erabat ateratzen da, eta bere buruz gaiñetik igorik, eta bere barruan eziñ egonik,
maitasun samurra dario. "No cabiendo en sí misma". Or ib. 42. Urre-koloreko marku eder baten barruan
idaztitxo bat. Alzola Atalak 63. Irurogei eta amabi ipoiñ dira liburuaren orrixen barruan. Etxba Ibilt 453. Ene
barruan sartu ote da / ortz-adarraren dirdira? Xa EzinB 77. Euskal perpausaren barruan. MEIG VI 142.
v. tbn. Astar II 202. AB AmaE 91. Urruz Urz 52. Jaukol Biozk 35. Kk Ab II 113. EA OlBe 56. JAIraz Bizia 126.
Etxde AlosT 28. Anab Aprika 13. Akes Ipiñ 28. Gand Elorri 32. And AUzta 97. NEtx LBB 14. Uzt Sas 163.
Berron Kijote 192.
(Decir, etc.) para sí. "Neure barruen [esan] (V-arr)" Gte Erd 43. Dinuela euren barruban: oraindio
denporia dago. Astar II 201. Eta nik esan neban neuronen barruan: / Esperantzak engañau oi gaitu munduan.
AB AmaE 222. Nik baiño obeki daki onek legeen berri, esan zuen bere barruan Alper-andik. Urruz Urz 39.
(Tras tema nominal nudo). "Etxe barruan dago (G-azp)" Gte Erd 41. Aren aoko berba dulzea aditu neban
puntuan / Sentidu neban argi andi bat neure biotz barruan. Acto 327. Eleisa barruban. DurPl 104. Baña beti
sare barruban, katigu okasino dongeen grillubetan. Mg CO 143. Urrengo gabian topau eban Sakristaubak bere
gorputz enterrauba Sepultura ganian, ta sartu eban ostera lur barruban. Ib. 167. Eta Eliz barruan asko dira,
besteai barkatzen dienak, eta gaitzgillenzat barkazioa Jaungoikoari eskatzen ari diranak. Gco I 436. Esan bere
bear deutsazu, ea zeure etse barruan, edo zeure agindura badaukazu bekatu-laguna. Añ EL 2 148. Orioko
Erribarruan arkitzen da iturri bat, iru txorrotatik ur garbi gezagozo ona ematen dabela. Izt C 102. Ez dala
Gipuzkoan zaldi ta mando andien bearrik, España barruan bezala, lur gogorrak ondo irikirik bear bezala
landatzeko. Ib. 185. Eleazar eliz-barruan zegoanak, ateak idiki zituen. Lard 541. Erri barruan zazpireun soldadu
besterik ez bazegoan ere. Zab Gabon 94. Ibiltia armadan itxaso barruan. AB AmaE 96. Gaztañ-aiziak
dabiltzanian / Zipot-barruan borroka, / Indarra ditek ateratzean / puskatutzeko arroka. Urruz Urz 35. Zeuen
Amak itxita / ez urrun igasi, / ta errian edo urrean / ogia irabazi: / ta ondo biziko zaree / zintzoak izanik, / sei
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
136